doek


doek 1.0

geweven stof, meestal van wol, linnen of katoen

Semagram (extra betekenisinformatie)


Doek…

is een stof

  • [Materiaal] is meestal gemaakt van wol, linnen of katoen
  • [Behandeling of bewerking] is meestal een geweven stof

    Algemene voorbeelden


    De collages van papier op karton door Reinier Lucassen geven echter aan dat het genre tekening gaandeweg de twintigste eeuw niet meer zo duidelijk is af te bakenen. Dat geldt ook voor Marien Schouten, die een lattenwerk voor het papier bevestigde waardoor je het geheel eerder een reliëf zou noemen dan een tekening. Het hangt in één van de zalen waar monumentale tekeningen getoond worden. Sommige zijn op doek gemaakt, andere met gemengde techniek, en ze wekken vaak de indruk van een schilderij.

    NRC,

    Als zeildoekfabrikant hebben wij Polyant [...]. Samen met Polyant doen we veel aan innovatie voor speciaal de dikkere doeksoorten [...]. De meest gebruikte soort is 480 grams, de 600 grams en de 640 grams soort [...]. Finishing doek. Doek wordt aangeboden in diverse soorten van finishing. Bij de firma Polyant wordt dit aangegeven door de codes FT, MT, HT en HTP in volgorde met toenemende hardheid. FT is dus de zachtste soort doek.

    http://www.ubsails.nl/tallsailingships?language=nl,

    De 70-jarige Catalaan Tàpies mengt zand, cement of leem met verf en spatelt de massa op hout of doek.

    NRC,

    Hierna werd Henk Spijkerman in het zonnetje gezet vanwege zijn 40-jarig lidmaatschap van de rederijkerskamer [...]. De secretaresse had voor de gelegenheid de oude notulen en recensies nagelezen en haalde enige treffende anekdotes aan. Hierna was het de beurt aan de spelers om de prestaties te laten zien en horen in drie éénakters die voor de gelegenheid in een speciaal dekor van doek werden uitgevoerd.

    Meppeler Courant,

    Het was zijn hemel wel, het holronde uitspansel van doek daarboven, de lichtblauwe koepel waar hij de vlam in joeg en die hem meetrok, naar de sterren.

    Een Ferrari in de Lange Leemstraat, Sus Van Elzen,

    Woordfamilie


    Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


    Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


    doek 2.0

    stuk geweven stof, meestal vierkant of rechthoekig, dat vooral gebruikt wordt om er iets mee schoon of droog te maken of om er iets mee te bedekken of af te scheiden

    Betekenisbetrekking


    metonymie
    Betrokken betekenissen 1.0 : 2.0

    Semagram (extra betekenisinformatie)


    Een doek…

    is een stuk geweven stof; is een voorwerp

    • [Vorm] is meestal vierkant of rechthoekig
    • [Materiaal] is gemaakt van een geweven stof, zoals katoen, linnen, wol of kunstvezel
    • [Functie] wordt gebruikt om er iets schoon, droog of glanzend mee te maken
    • [Functie] wordt gebruikt om er iets mee te bedekken, bijvoorbeeld het hoofd, of om er iets mee af te scheiden
    • [Gebruikswijze] wordt vooral gebruikt door ermee te vegen of te wrijven of wordt opgehangen of neergelegd

    Algemene voorbeelden


    "Het heilzame van paardrijden zit in de beweging en de warmte van het dier die ontspannend werken. Daarom werken we niet met zadels maar alleen met een doek en stijgbeugels. Een zadel zou te veel warmte afschermen. Tijdens de tocht stimuleren we de hoofdbalans en de oprichtingsreactie", zegt Van Loock.

    De Standaard,

    Al de rest zijn ernstige wonden waar je zelf best afblijft, wikkel de fret in een doek en breng direct naar de dierenarts.

    http://gallery.uunet.be/darkmoon/fret_herkomst.html

    Deze musical staat los van school [...]. Verschillende mensen verleenden gratis hun medewerking. Een grimeur komt bij voorbeeld voor niets schminken, een doek en bomen werden voor het decor kosteloos geleverd.

    Meppeler Courant,

    Je pup zal zijn moeder en nestgenootjes erg missen. Zorg daarom voor wat extra warmte door een warmwaterkruik in zijn mand te leggen. Een doek met de geur van het vertrouwde ouderlijke nest zal hem kalmeren.

    http://www.eengoedestart.be/docs/eigenaarsbrochure.pdf

    Combinatiemogelijkheden


    met adjectief ervoor


    • een driekanten doek
    • een droge doek
    • een geruite doek
    • een natte doek
    • een pluisvrije doek
    • een schone doek
    • een steriele doek
    • een vochtige doek
    • een zachte doek

    Ouders moesten eigenlijk hun skeelerende kinderen een enveloppe met pleisters meegeven plus een driekanten doek.

    http://www.ehbo-uithoorn.nl/ongevallen-4.html

    Doop een zachte schone doek in de oplossing totdat deze goed vochtig is, niet druipend. Draai de doek rond over de plaat, de groeven volgend. Herhaal dit aan de andere kant. Droog de plaat met een droge, zachte doek. Stop de plaat in een nieuwe binnenhoes. Maak dan de hoes schoon en berg het geheel goed op.

    http://www.beatlesfanclub.nl/pages/help/waarde.html

    Een half uur reden ze pas, ze hadden nog geen tempelruïne gezien, en daar, na een kromming in de laan, zagen ze de consul-generaal en Marcelle in het gras zitten, een geruite doek tussen hen in, waarop een thermosfles met vier papieren bekers.

    Quissama, F. Springer,

    Bij het gebruik van goed koord zijn 21 (kleine djembé) tot 27 (grote djembé) knopen voldoende [...]. Week het vel een nacht of minimaal vier uur in water [...]. Zorg dat je drie tot vier uur aaneengesloten de tijd hebt om de hierna volgende werkzaamheden uit te voeren. (Mocht je toch moeten onderbreken leg dan een natte doek op het vel zodat dit niet voortijdig uitdroogt).

    http://home.planet.nl/~inibara/vel.htm,

    Afhankelijk van het soort hout en de wijze van bewerking, kunt u de meubels onderhouden met was of olie [...]. Twee of drie keer per jaar een licht laagje olie opbrengen, en daarna met een droge pluisvrije doek droogpoetsen, geeft het beste effect.

    http://www.ongewoonwinkel.nl/

    Bij heftige bloedingen aan kop of romp neemt u een schone doek en drukt dit stevig op de wond. Ga bij al deze bloedingen meteen naar een dierenarts.

    http://users.skynet.be/bobke.montoya/EHBO%20bij%20uw%20hond.htm

    Aankomst patiënt: * patiënt mond laten spoelen met 2 % chloorhexidine, gedurende 1 minuut. * patiënt hoofddeksel laten opzetten. Verdoving toedienen. Mondmasker aandoen, handen chirurgisch ontsmetten, afdrogen met steriele doek, steriele schort aandoen, steriele handschoenen aandoen.

    http://www.health.fgov.be/CSH_HGR/Nederlands/Brochures/tandheelkundige.html,

    Best kook je de asperges zo vlug mogelijk na aankoop, ofwel wikkel je ze in een vochtige doek en bewaar je ze zo in de groentebak van de koelkast.

    http://home.planetinternet.be/~pin30811/tent28.htm

    Gebruik voor de warmte verspreidende kap geen onderhoudsmiddelen voor metaal (roestvrij staal, koper…) maar een zachte doek of een enigszins vochtige spons met wat afwasmiddel en droog het apparaat af.

    http://www.tefal.nl/tefal/database_images/use_instructions/Electrical%20Cooking/Broodrooster%20Neftis.pdf,

    • een fluwelen doek
    • een katoenen doek
    • een linnen doek
    • een wollen doek
    • een zijden doek

    Het aardewerken potje lag in een fluwelen doek gewikkeld. Steeds als de vrouw iets uit de kast nodig had, zorgde ze ervoor de doek niet onnodig aan te raken.

    Alle verhalen, Manon Uphoff,

    De naam van de Dorze staat synoniem voor de best geweven katoenen stoffen. Zij zijn de hoofdleveranciers van de Ethiopische nationale kleding genaamd de Shamma. De Shamma is een zeer fijn geweven witte katoenen doek.

    http://www.stichtingafrika.nl/dorzewevers.htm,

    De dode werd gewassen en in een linnen doek gewikkeld.

    http://www.bijbelsmuseum.nl/

    In de slaapkamer van haar huis in Salatiga, in de warmte van de tropennacht, stond mijn moeder met een wollen doek om haar hoofd en haar bontjas aan.

    Mevrouw mijn moeder, Yvonne Keuls,

    Vervolgens wordt de wiet in kleine porties van 30 tot 40 gram gezeefd door een zijden doek of en stuk zeer fijne vitrage, die dicht wordt gevouwen.

    http://home.deds.nl/~dcmano/info/nederwiet/nederwiet.html

    • een kleurige doek
    • een witte doek
    • een zwarte doek
    • kleurige doeken
    • oranje doeken

    Pas als het publiek al te onrustig wordt, komt een kleine vinnige man met zwarte ogen en zwarte haren en een onverschillig gezicht achter de piano zitten. Als hij ten slotte een keertje lacht, is het naar zijn piano. Een vader en zoon halen uit kleurrijke doeken twee violen. Een drummer is er niet.

    Bas, Annie Van Keymeulen,

    Ten slotte trok ze de kleurige doek uit haar haren en liet ze waaien, voordat ze ze weer opstak en met een dubbele pin vastzette.

    Hokwerda's kind, Oek de Jong,

    Agatha die schaamde zich voor haar wonden en wilde ze bedekken, maar Petrus zei: "Agatha, apostel zijn betekent ook geneesheer zijn." En met een witte doek veegde hij haar wonden schoon. En tot haar grote verbazing deed dat helemaal geen pijn.

    Sierens & Co, Arne Sierens,

    De fotograaf bukte zich onder zijn zwarte doek en riep iets over lachen en een vogeltje.

    't Is zo weer nacht, Joyce Roodnat,

    "We speelden met het idee om het Brusselse stadhuis door Christo te laten verpakken in oranje doeken".

    De Standaard,

    Vaste verbindingen


    Woordfamilie


    Als deel van een afleiding


    Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


    Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


    doek 2.1

    filmscherm
    Wordt ook vaak aangeduid met de verbinding witte doek.

    Betekenisbetrekking


    specialisering
    Betrokken betekenissen 2.0 : 2.1

    Algemene voorbeelden


    Van de Poolse film die werd vertoond, De waarheid kent geen grenzen, was weinig bekend; het verhaal ging alleen dat hij goed moest zijn. Al na de eerste minuten was er de aanvechting op te staan en naar buiten te lopen, de straat op, maar als aan de stoel genageld bleef ik zitten. Wat er op het doek was te zien is inmiddels vervaagd, het enige dat rest zijn de sporen van zwart-wit beelden: het getto in Warschau, wandaden van de bezetters, pogingen te vluchten door lange vochtige tunnels.

    NRC,

    Tussen deze rijen staat een enorm videoscherm waarop die scènes die eerder gespeeld werden terugkomen, of juist nieuwe situaties beginnen terwijl de voorstelling zelf gewoon doorgaat. Maar zelfs is het mogelijk dat de acteurs letterlijk uit het doek stappen om op het podium door te spelen.

    Sp!ts,

    Combinatiemogelijkheden


    met adjectief ervoor


    • een groot doek

    Het gaat om groots opgezette films, vol speciale effecten die op een groot doek beter tot hun recht komen dan op een piratenkopie.

    Rotterdams Dagblad,

    Edgar Reitz kan het niet genoeg benadrukken: Heimat (ruim vijftien uur, 1984) en Die zweite Heimat (26 uur, 1992) zijn geen televisieseries, maar films. Ze zouden eigenlijk op een groot doek in de bioscoop bekeken moeten worden, liefst met enkele pauzes achter elkaar door. Dergelijke marathonvoorstellingen hebben inderdaad plaats gevonden, ook in Nederland.

    NRC,

    Vaste verbindingen


    Woordfamilie


    Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


    doek 2.2

    een van beide gordijnen die het toneel afschermt en bij het spel geopend wordt; toneelscherm

    Betekenisbetrekking


    specialisering
    Betrokken betekenissen 2.0 : 2.2

    Algemene voorbeelden


    Dimitri's hemd viel langs zijn blauwgezwollen buik omlaag, als het doek na een toneelvoorstelling.

    Wees maar niet bang, Christophe Vekeman,

    Wanda de Wreekster zwaaide het vlijmscherpe zwaard vlak over de hoofden van de angstig brullende kerels, toen kwamen er twee gemaskerde partizanen op, die het geknevelde duo van het toneel sleepten. Onder het applaus bogen Pino en Wanda de Wreekster, het doek gleed dicht, de muziek ging over op een zwoele tangomelodie.

    De nymfentrein en andere verhalen, Herman Pieter de Boer,

    Combinatiemogelijkheden


    als subject bij een werkwoord


    • opgaan
    • vallen
    • zakken

    Het doek ging op, men zag niets, een minuut lang, toen zakte het doek.

    Verbannen in het vaderland, Karel Jonckheere,

    Het doek valt op het einde van het stuk - pas dan kan de interpretatie beginnen. "De kale zangeres" is een veel besproken toneelwerk. Eugène Ionesco zei zelf dat het een anti-stuk was. Een toneelstuk dat helemaal anders is dan wat de kijker gewoon is.

    http://users.pandora.be/geert/Cursus_Bespreking/Literatuurlezingen/2Deconstructie/L2BeckWoGAbsurd.html/URL

    Vaste verbindingen


    Woordfamilie


    Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


    doek 3.0

    stuk geweven stof om op te schilderen of te tekenen

    Betekenisbetrekking


    specialisering
    Betrokken betekenissen 2.0 : 3.0

    Algemene voorbeelden


    Kleuren zijn de pigmenten die door hun onderlinge samenhang optisch kunnen worden gebruikt om een weergave te maken van de werkelijkheid. Kleuren kunnen rechtstreeks uit de tube gebruikt worden, maar een veel beter resultaat krijg je door het mengen van de kleuren op het doek.

    http://www.auxio.org/creatief/

    Alma moest haar avondjurk aantrekken en poseren. Inwendig huilend van de honger stond zij met de vis aan haar boezem, urenlang. Hij had geruild met een visboer wiens schamele praam, vrouw of hond hij geportretteerd had. Kunst voor vis. Toen Alma hem even neer mocht leggen probeerde zij met een vork de vette vezels eruit te pulken. Woedend werd hij, zij tastte de ruglijn aan, zij was niet goed bij haar hoofd, zij vernielde zijn werk! 'De vis moet éérst,' riep zij, 'zwiep die rug op het doek, daarna zien we verder.'

    Het meesterstuk, Anna Enquist,

    En meneer Frits van den Berghe die gedrochten op het doek frummelt erger dan Picasso, mensapen, bosnegers en monsters met ogen en neuzen door elkaar, wat deed hij als hij voor Vooruit, voor de socialistische propagandagazet, tekende? Dan tekende hij ze wel proper en herkenbaar, de rode voormannen, omdat de gewone mens moest aangesproken en overgehaald worden de internationale te zingen.

    Het verdriet van België, Hugo Claus,

    Combinatiemogelijkheden


    met adjectief ervoor


    • een groot doek

    Ze arriveert op een kaal toneel en schildert vervolgens met spuitbussen op een groot doek haar omgeving, de suggestie van een 'boudoir'.

    Dagblad van het Noorden,

    Woordfamilie


    Als deel van een afleiding


    Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


    doek 3.1

    schilderij

    Betekenisbetrekking


    metonymie
    Betrokken betekenissen 3.0 : 3.1

    Semagram (extra betekenisinformatie)


    Een doek…

        Algemene voorbeelden


        Het pessimisme dat de slotperiode van Goya's leven kenmerkt, is uitgebreid vertegenwoordigd in de Spaanse staatscollectie. Maar niet het opmerkelijke contrast met de schaarse "gewone" doeken uit die tijd, zoals het portret van de hertogin van Abrantes. Dat was een huwelijksgeschenk dat de hertogin beloofd was door haar moeder. Die wist haar oude kennis Goya zo ver te krijgen er een vriendelijk schilderij van te maken.

        De Standaard,

        Zoals vele kunstschilders uit die tijd is Willem J. Pasman begonnen als huisschilder [...]. Veertig jaar lang heeft hij de omgeving van Leiden geschilderd [...]. In de veertig jaar heeft hij 1200 doeken vervaardigd, de meeste zijn tijdens zijn leven reeds verkocht.

        http://www.antiekdrenthe.nl/wagenwiel/nl/productinfo.asp?product=103

        Er spreekt uit Rustins doeken, die je eigenlijk alle samen zou moeten zien, een bijna wrede drang naar wat ik maar noem de naakte waarheid.

        http://www.funadventure.com/members/rustin/rustinold/l_bd_1.htm

        Tot in de keuken hangen doeken van zijn hand en eentje ervan, The Yellow Guitar, staat op de cover van de cd.

        De Standaard,

        Het is geen doek dat veel moderne toeschouwers in vervoering zal brengen. De zeventien in uniform uitgedoste schutters staan er met hun nadrukkelijk uitgestalde attributen plichtmatig bij, en hun houterige koppen - netjes verdeeld over twee horizontale rijen - staren ons wezenloos aan.

        NRC,

        Combinatiemogelijkheden


        als object bij een werkwoord


        • een doek schilderen

        Al heeft Appel de doeken in de Tweede Wereldoorlog geschilderd, ze ademen een en al vredigheid en kleur.

        Haarlems Dagblad,

        met adjectief ervoor


        • abstracte doeken
        • impressionistische doeken
        • monumentale doeken

        De stillevens, moeilijke dingen: tafel met naaimachine, kluwentjes en kaartjes wol, knopen naast knopendoosje, boekje naalden, stervormige kaart met ijzergaren. Wat kleurenfoto-achtig en net affiches. Trouwens, de abstracte doeken ook, grote vlakken en friemels. Waarom mag een schilderij niet op een affiche lijken?

        Het pistool van de rekening, Jan Willem Holsbergen,

        Hij had Eterman leren kennen als een buitengewoon begaafd, maar niet erg succesvol schilder van impressionistische doeken die opvielen door hun Rembrandtieke kleurstelling.

        NRC,

        Meisjes defileren in zalen waar de monumentale doeken van Jordaens en Rubens hangen.

        Een jaar als (g)een ander, Kristien Hemmerechts,

        Woordfamilie


        Als deel van een afleiding


        Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen