kater 1.0
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een kater…
is een kat; is een zoogdier; is een dier
- [Geslacht] is een mannetje
Algemene voorbeelden
Ik ging naar buiten en gooide een glas water naar de kater en zei: "kst...! kst...! kst...! weg jij...!"
Combinatiemogelijkheden
met adjectivisch voltooid deelwoord
- een gecastreerde kater
- een gesneden kater
Spooky was een gecastreerde kater die ineens rond half juli 2001 rond ons blok huizen liep.
'Wat vind je ervan?' vraagt hij aan Apollo, zijn blauwe siamees die op de vensterbank ligt te doezelen. Stilte. Henri trekt een gek gezicht met de mond op zijn voorhoofd. De gesneden kater reageert niet.
met adjectief ervoor
- een dikke kater
- een grote kater
- een krolse kater
- een rode kater
- een zwarte kater
Zou je wel kunnen houden van iemand waar je geil op bent? Als je geil bent, dan ben je toch een egoïst? Dan ga je toch door muren als het moet, zoals die krolse kater van Franka, die dwars door een glazen ruit is gesprongen?
Deze mooie rooie kater had aan de linkerkant een dikke bult achter het oog.
Woordfamilie
Als deel van een afleiding
Als deel van een afleiding
Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen
Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen
kater 2.0
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een kater…
is een gesteldheid
- [Tijd] treedt meestal op de ochtend na het overmatige drinken
- [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] is een lichamelijke gesteldheid
- [Oorzaak, reden of aanleiding] komt na het drinken van grote hoeveelheden alcohol
- [Symptoom] is een gevoel van misselijkheid; gaat gepaard met hoofdpijn en nadorst
Algemene voorbeelden
Het spoor van weglopend bier leidt naar bierkratten op een winkelkarretje. Daar staan reizigers rond, duidelijk met zwaar hoofd en kater. Het is een alledaags gezicht in de haven van Helsinki. Finse "alkoholtoeristen" waggelen er de schepen uit Stockholm en Estland uit, beladen met drank die zij taksvrij inkochten tijdens de eendaagse trips om goedkoop aan alkohol te komen.
De kater is niets meer dan het ongezellige gevolg van een acute alkoholvergiftiging.
Goed gestookte sterke drank, zou minder kans op een kater geven, maar dat is erg relatief: het hangt er ook van af hoeveel je drinkt.
Combinatiemogelijkheden
met adjectief ervoor
- een enorme kater
- een flinke kater
- een stevige kater
Op een gegeven moment was mijn vrouw jarig en dat werd in ons nieuwe huis tot in de kleine uurtjes uitbundig gevierd met familie en vrienden. De volgende ochtend had ik een enorme kater en was er wéér geen krant.
als object bij een werkwoord
- een kater hebben
- een kater kwijtraken
- een kater oplopen
- een kater uitzweten
- een kater wegspoelen
Onderuitgezakt op een stoel spoelt een vader zijn kater van de vorige nacht met een biertje weg.
Melk met een licht aroma van slivovitsj. Dat gaf een koe op een boerderij in de omgeving van Belgrado nadat de boerin haar per vergissing een volle emmer zelfgestookte pruimenjenever te drinken had gegeven. De drie volgende dagen zwalpte het dier laveloos rond in de stal en nog drie dagen had ze nodig om de kater kwijt te geraken.
in voorzetselgroep
- met een kater in bed liggen
- met een kater opstaan
- met een kater rondlopen
- met een kater wakker worden
- met een kater zitten
'Die is gisteravond wezen stappen, en ligt nog steeds met een kater van hier tot Stockholm in bed.'
Michiel, de kleine grijze waard met zijn lange bakkebaarden, trok na een hele poos de lelijk bruin geverniste deur open en stak een slaperige kop naar buiten. "Zit je met een kater, Renier?" vroeg hij hees. "Neen, Michiel. Ik kreeg opeens trek in een sterke koffie met cognac."
Vaste verbindingen
Woordfamilie
Als deel van een afleiding
Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen
Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen
kater 2.1
Betekenisbetrekking
Betrokken betekenissen | 2.0 : 2.1 |
---|
Algemene voorbeelden
De kater: De dag na het gebruik is er kans op een XTC-kater. Hierdoor heb je een slecht gevoel, ben je prikkelbaar, heb je hoofdpijn en last van duizeligheid. De dag na het gebruik kan je vermoeid zijn, je somber voelen en heb je een lange periode van slaap nodig om te herstellen. Dit kan drie tot vier dagen duren.
Woordfamilie
Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen
kater 3.0
Betekenisbetrekking
Betrokken betekenissen | 2.0 : 3.0 |
---|
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een kater…
is een gesteldheid
- [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] is een geestelijke gesteldheid
- [Oorzaak, reden of aanleiding] komt na een grote of te grote, vergeefse inspanning
- [Onstoffelijke inhoud] is een onbehaaglijk gevoel van teleurstelling, ontgoocheling, frustratie, tekortschieten
Algemene voorbeelden
Een bedwelmende droom ging de ontnuchterende kater vooraf.
Combinatiemogelijkheden
als object bij een werkwoord
- een kater bezorgen
- een kater oplopen
- een kater overhouden aan
- een kater verteren
- een kater verwerken
De oorlog heeft Milos Kojic een flinke kater bezorgd.
Gent liep dit weekeinde de zwaarste kater op; een striemende 68-102-nederlaag tegen Houthalen.
De coach hield een flinke kater over aan het kampioensfeest van zijn voetbalclub Asonia uit Andijk. Enkele spelers namen Van Splunter zaterdag op de schouders en gooiden hem in een modderslootje. De trainer kon niet meer op eigen kracht op de wal kruipen doordat hij vermoedelijk op een beregeningspomp was gevallen.
Tot ieders verbazing legde Lepoutre de bal op de stip. Belmans trof raak, maar diende te hernemen [...]. Belmans kon zijn tweede poging niet benutten en schoof de bal naast de paal buiten. Turnhout verwerkte zijn eerste kater. Net voor de rust kwam de tweede ontgoocheling. De paal keerde een schitterende volley van Belmans.
als subject bij een werkwoord
- volgen
Na die oorlog volgde de grote kater, een complete desillusie: het was allemaal voor niks geweest.
in voorzetselgroep
- met een kater zitten
- achterblijven met een kater
- iemand met een kater naar huis sturen
Maar de buurt zit met een kater, want ook vanuit het pand van de Ambulante Verslavingszorg Groningen (AVG) in de Schildersbuurt zal methadon worden verstrekt. "De bewoners ervaren dat als een steek in de rug. De gemeente maakt mooie sier met ons plan, maar drukt ons wel een methadonpost door de strot", zegt P. Salters, huisarts in de buurt en bedenker van de verstrekking via apotheken.
Blijft de autofabrikant nu achter met een flinke kater? Zo op het eerste gezicht zou je zeggen dat er sprake is van een totaal mislukte campagne: een adverteerder die binnen één week al weer gedwongen wordt zijn nieuwste campagne in te trekken kan niet echt terugkijken op een succesvolle introductie van een nieuw type.