Oeigoers 1.0
Algemene voorbeelden
Ze zijn woest, de Oeigoerse vrouwen van Urumqi, de hoofdstad van de provincie Xinjiang in het westen van China. Daar kwam het zondag tot een uitbarsting van geweld, waarbij inmiddels 165 mensen zijn gedood en meer dan 1.000 gewond raakten. De voornamelijk traditioneel geklede vrouwen betoogden vanmorgen voor de vrijlating van hun mannen en zonen en zoeken contact met een groep journalisten, die onder strikte begeleiding van de Chinese autoriteiten de stad bezoeken.
Vlak na het marktgebouw is de straat plotseling anders van karakter: na het stadse gedeelte met Oeigoerse stenen huizen met veranda's en mooi versierde bogen is het nu plotseling een landelijke straat beschaduwd door rijen populieren met erachter lemen huizen met verborgen binnenplaatsen.
In een station in Kunming steken vijf mannen en vrouwen met messen om zich heen bij wat wordt gezien als de grootste Oeigoerse terreuractie buiten de provincie Xinjiang. 29 doden.
Volgens Oeigoerse bewegingen wil Peking met massale migratie een overwicht van Han-Chinezen in het mineraalrijke Xinjiang vestigen.
Volgens een woordvoerder van het Oeigoerse "Verenigd Nationaal Revolutionair Front" in Tasjkent (Oezbekistan) werd de jongste dagen in verscheidene steden gevochten.
Vanuit Istanbul verklaarde Ismail Cengiz, de secretaris-generaal van een Oeigoerse onafhankelijkheidsgroep, dat er 200 moslims en ongeveer honderd Chinese soldaten gedood waren.
Leiders van een verbannen groep Oeigoerse nationalisten in Kazachstan beweerden vrijdag dat de opstand van de Oeigoeren in Xinjiang voortduurt.
Even verderop loop ik een muziekwinkeltje binnen waar ik twee video-CD's koop met (zo te zien) traditionele Oeigoerse muziek; een voor 20, de andere voor 30 yuan, daar kan ik me dus geen buil aan vallen.
Combinatiemogelijkheden
met substantief
- Oeigoerse activisten
- Oeigoerse moslims
- Oeigoerse moslimseparatisten
- Oeigoerse nationalisten
- Oeigoerse opposanten
- Oeigoerse separatisten
- Oeigoerse strijders
Veel Oeigoerse strijders zijn uit op een vorm van onafhankelijkheid, zoals die in het verleden geregeld heeft bestaan. Van 1944 tot en met 1949 was er bijvoorbeeld de Tweede Republiek Oost-Turkestan, die door de toenmalige Sovjet-Unie werd gedoogd. Maar de zogeheten Oost-Turkestaanse Onafhankelijkheidsbeweging wordt door zowel China als de Verenigde Staten gezien als islamitische terreurbeweging.
Tegelijk wordt een repressiever beleid gevoerd in Xinjiang waar Oeigoerse en andere moslims voor een onafhankelijk Oost-Turkestan opkomen.
Het feit dat de Sovjetrepublieken van Centraal-Azië vijf jaar geleden onafhankelijke staten werden, stak de Oeigoerse opposanten een flink hart onder de riem.
Yining ligt zo'n vijftig kilometer van de grens met Kazachstan. Daar wonen veel verbannen Oeigoerse separatisten.
Oeigoerse separatisten uit Xinjiang eisten de verantwoordelijkheid op voor de aanslag van vorige vrijdag.
Leiders van een verbannen groep Oeigoerse nationalisten in Kazachstan beweerden vrijdag dat de opstand van de Oeigoeren in Xinjiang voortduurt.
Volgens Oeigoerse activisten wordt hun cultuur in de hoek geduwd door het Chinees expansionisme.
De aanslagen werden opgeëist door Oeigoerse moslimseparatisten.
- de Oeigoerse minderheid
- het Oeigoerse verzet
Vriend en vijand gaan ervan uit dat het ook bij de aanslag van donderdag om leden van de Oeigoerse minderheid ging.
De autoriteiten in Peking wensen het Oeigoerse verzet tegen de Chinese heerschappij over de westelijke provincie Xinjiang op geen enkele manier te honoreren.
- het Oeigoers Wereldcongres
- het Oeigoerse Wereldcongres
Het Oeigoerse Wereldcongres, de internationale organisatie waarin Oeigoeren zich hebben verenigd, zegt dat de bevolkingsgroep in China wordt onderdrukt en zowel maatschappelijk als economisch ernstig wordt gediscrimineerd.
De 58-jarige Kadeer, moeder van elf kinderen, werd vorig najaar in München gekozen tot voorzitter van het Oeigoers Wereldcongres, een bundeling van organisaties van bannelingen en emigranten uit China's westen.
Woordfamilie
Als deel van een afleiding
Oeigoers 2.0
Semagram (extra betekenisinformatie)
Het Oeigoers…
is een taal
- [Geheel] behoort tot de Turkse talen
- [Gebruiker] wordt gesproken door de Oeigoeren
Algemene voorbeelden
Ruim twee jaar was ze ermee bezig, nu is het woordenboek er. In een bescheiden oplage, waarvan het grootste deel al verkocht is. 'Voor vele mensen was het een verrassing. Dat het mogelijk was, Nederlands in het Oeigoers te vertalen.'
Veel Oeigoeren gaan tegenwoordig naar een Chinese school en leren het Oeigoers niet lezen, hoewel ze het wel spreken.
Het Oeigoers is een Turkse taal, die door ongeveer 9 miljoen mensen in de Oeigoerse autonome regio Sinkiang in Volksrepubliek China wordt gesproken. Het is de taal van de Oeigoeren.
Het gezin woont al tien jaar in Nederland, en hun grote verdriet gaat maar niet weg; Augul kan hier niet zingen. In China was zij een grote operazangeres, geschoold in Peking en Moskou in de Italiaanse Aria's. Nadat ze op een groot nationaal concert in het Oeigoers besloot te zingen in plaats van in het Chinees, werd het heet onder de voeten en is het gezin gevlucht.
Oeigoers 3.0
Algemene voorbeelden
Het Yadanlandschap is een door winderosie gevormd landschap, op een schaal die je nergens anders ter wereld tegenkomt. Het Oeigoerse woord Ya betekent steile helling van een heuvel, en het zijn deze uit aardsedimenten opgebouwde hellingen die door water, maar vooral door wind tot fantastische vormen en spectaculaire canyons zijn geërodeerd.
Er zijn acht bestaande Oeigoerse klinkers en 24 medeklinkers, horizontaal geschreven van rechts naar links.
Karamay in de Oeigoerse woord voor een "zwarte olie".
Het Oeigoerse schrift werd vrijwel letterlijk overgenomen voor het Mongools, en is later ook door de Mantsjoe gebruikt, waardoor het tegenwoordig nog terug te vinden is op Chinees geld en in de verboden stad.