abdicatie 1.0
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een abdicatie…
is een handeling
- [Tijd] wordt gedaan bij het leven van een regerend vorst, maar kan ook gebeuren op het moment van troonsopvolging door het weigeren van de troon
- [Activiteit of handeling] is afstand doen van de troon
- [Wijze] gebeurt vrijwillig of gedwongen
- [Handelende persoon] wordt gedaan door een wereldlijk of kerkelijk vorst, bv. een koning, keizer of paus
- [Oorzaak, reden of aanleiding] wordt gedaan ten gunste van een (jongere) opvolger, of omdat de positie van de regerende vorst niet langer houdbaar is
Algemene voorbeelden
Beatrix wordt na de abdicatie prinses, meldt de Rijksvoorlichtingsdienst. Prinses Catharina-Amalia is straks de eerste in lijn van troonopvolging en daarmee prinses van Oranje. Prinses Alexia en prinses Ariane zijn tweede en derde in lijn. Daarna volgt prins Constantijn.
De ministerraad heeft besloten dat de abdicatie van de Koningin op 30 april 2013 zal plaatsvinden in het Koninklijk Paleis te Amsterdam. De inhuldiging van de Koning zal vervolgens plaatsvinden in de Nieuwe Kerk.
Een koning(in) kan afstand doen van het koninklijk gezag. Dat heet abdicatie. Abdicatie gebeurt bij Akte. De ondertekening daarvan geschiedt door de koning en de troonopvolger, in aanwezigheid van de ministers, van andere leden van het Koninkijk Huis en van hoogwaardigheidsbekleders, zoals de vicepresident van de Raad van State. Bij de abdicatie van Willem I waren ook de leden van de Raad van State aanwezig. Er is hiervoor overigens geen formele regeling. De Akte wordt voorzien van het koninklijk zegel.
Daags na mijn veertigste verjaardag, de abdicatie van de oude koningin, de troonsbestijging van de nieuwe koningin, de onlusten in Amsterdam en overigens in vele andere plaatsen van ons vaderland, had ik een kater, want op de 30ste april 1980 was ik weer eens volledig in jenever kopje onder gedompeld geweest.
Memorabele abdicaties werden eertijds door hofdichters vastgelegd.
Combinatiemogelijkheden
met adjectief ervoor
- een koninklijke abdicatie
- een vrijwillige abdicatie
De plot die Sayers in haar hoofd had, zou te veel parallellen met de achtergronden van de koninklijke abdicatie hebben vertoond.
Met vijftien jaar heer in de Nederlanden, met negentien jaar keizer werd zijn vrijwillige abdicatie op 55-jarige leeftijd als bekentenis opgevat dat hij zijn bovenmenselijke opdracht niet had kunnen uitvoeren.
met adjectivisch voltooid deelwoord
- een aangekondigde abdicatie
- een gedwongen abdicatie
Tot de nieuwswaardige curiosa rond de aangekondigde abdicatie van koningin Beatrix behoort het hergebruik van de hermelijnen koningsmantel. Willem-Alexander zal het licht omstreden gewaad dragen op 30 april bij de inhuldigingsplechtigheid.
Het huis Saksen-Coburg-Gotha heeft vanaf zijn stichting blijk gegeven van een uitzonderlijk talent voor drama [...]. Ik herinner in dit verband slechts aan [...] het auto-ongeluk waarbij koningin Astrid, de moeder van Boudewijn, om het leven kwam; en aan de gedwongen abdicatie van Boudewijns vader, Leopold III.
Vaste verbindingen
Woordfamilie
Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen
abdicatie 2.0
Betekenisbetrekking
| Betrokken betekenissen | 1.0 : 2.0 |
|---|
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een abdicatie…
is een handeling
- [Positie] is afstand van een leidende positie, of een machtspositie
- [Intentionaliteit] gebeurt vrijwillig, of wordt min of meer afgedwongen door de omgeving of door de omstandigheden
- [Handelende persoon] wordt gedaan door een toonaangevend individu op een bepaald gebied, een gezagvoerder, bv. een minister, een gezag of een gezagvoerend orgaan, bv. het recht
Algemene voorbeelden
Zelfs de Franse Raad van State is onbekwaam dit geval eenduidig op te lossen, en besluit dan maar, dat in beginsel het dragen van het hoofddoek vrij is, doch dat het niet mag dienen als provocatie of godsdienstige propaganda in een essentieel neutrale school; en daarover oordeelt de directie van de school. Een grotere abdicatie van het Recht kan men zich niet indenken. Want elke directeur kan nu theoretisch doen wat hij wil naar gelang zijn interpretatie of ingeving.
Er is de vervaging en de uitholling van de traditionele levensbeschouwingen [...]. Er is de vrijwillige, soms egoïstische abdicatie van het gezag in het gezin, de abdicatie van het ontredderde gezag in de kerk, er is de contestatie van het gezag op school. Is het verkeerd te stellen dat wij een morele crisis beleven?
Vandaag licht EH Herman Boon, die vorige maand het roer overnam in Wezembeek, zijn beslissing om de handdoek in de ring te gooien toe. Hij acht een verzoening tussen beide partijen onmogelijk. Zijn abdicatie werd hem naar eigen zeggen ingegeven door de bitsigheid van enkele mensen uit de hoek van het Jos Blijft comité. Hij zou fysieke bedreigd zijn en kan de psychologische druk niet meer aan.
Dit is de laatste algemene beschouwing met deze minister-president. Ondanks onze meningverschillen wil mijn fractie graag waardering uitspreken voor de inzet en betrokkenheid waarmee de heer Kok de publieke zaak [...] heeft gediend. Waaraan hij nog een kwaliteit toevoegt door de wijze waarop hij terzijde stapt. Zijn benoeming tot minister van staat zal straks geen verbazing wekken. Memorabele abdicaties werden eertijds door hofdichters vastgelegd. Die rol zou ik niet willen of kunnen hebben. Maar een mooi sonnet is nooit weg.