asperge


asperge 1.0

afbeelding

Bron: Lisa Goldman
( CC BY-NC 2.0 )

langwerpige, witte of groene jonge scheut van de aspergeplant die gegeten wordt als groente
Witte asperges zijn onder de grond en uit het licht gehouden; groene asperges hebben wel zonlicht gezien. In Nederland en België wordt de witte asperge het meest gegeten.

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een asperge…

is een groente; is voedsel

  • [Kleur] is wit of groen
  • [Uiterlijk] is een vezelige scheut met een zachte punt
  • [Vorm] is langwerpig
  • [Functie] wordt gegeten als groente
  • [Tijd] kan vers gegeten worden in het aspergeseizoen dat officieel loopt vanaf de tweede donderdag van april tot en met 24 juni (Sint-Jan); is buiten het seizoen ook wel verkrijgbaar in potten of blikjes en wordt dan vaak gebruikt in salades
  • [Gebruikswijze] wordt in België en Nederland volgens traditioneel recept gekookt en gegeten met gesmolten boter, ham en gekookt en verkruimeld ei; wordt ook gegeten met een witte aspergesaus; wordt ook gebruikt voor het maken van aspergesoep
  • [Werking of functionering] kan enige tijd na het nuttigen de urine van de eter een merkwaardige geur geven, doordat zwavelhoudende stoffen in het lichaam omgezet worden in vluchtige zwavelhoudende verbindingen
  • [Waardering] is een zeer gewaardeerde groente en wordt ook wel het "witte goud" of "koningin onder de groenten" genoemd
  • [Kostbaarheid] is een vrij dure groente

Algemene voorbeelden


De asperges worden gesorteerd op kwaliteit en grootte.

http://www.koihoeve.nl/asperges/index.html

Yorkham wordt niet gerookt of gebraden zoals de meeste hamsoorten, maar licht gezouten en in een gesloten kookzak gekookt. De vleessappen blijven zo in het vlees, waardoor de ham eigenlijk in zijn eigen bouillon gaar kookt. Yorkham krijgt zo zijn lekkere, natuurlijke smaak die heel goed combineert met asperges.

http://www.hollandsepot.dordt.nl/producten/producten.htm

Asperges worden in bedden geteeld en met een speciaal mes in de grond afgestoken.

http://www.mot.be/dutch/proverbs.htm

De planken stonden volgepakt met conservenblikken, zelfs ananas en asperges.

De nymfentrein en andere verhalen, Herman Pieter de Boer,

De gouden combinatie: asperges met ham en ei, met als begeleiding een heerlijke Elzas wijn.

http://www.koihoeve.nl/asperges/index.html

Het was allemaal even onaanvaardbaar als het inzetten van bijstandsgerechtigden en buitenlanders bij het steken van Nederlandse asperges, als de onmogelijkheid om geschikt personeel te vinden voor het oogsten van het "witte goud".

De Standaard,

De eerste asperges van de koude grond zijn weer verkrijgbaar, tijd om te genieten van deze koningin onder de groenten.

http://www.smulweb.nl/special/asperges

Als je na het eten van asperges moet gaan plassen dan kun je dat ruiken.

http://www.koihoeve.nl/asperges/index.html

Combinatiemogelijkheden


als object bij een werkwoord


  • asperges gaarkoken
  • asperges koken
  • asperges oogsten
  • asperges raspen
  • asperges schillen
  • asperges steken
  • de asperges koken
  • de asperges oogsten
  • de asperges schillen
  • de asperges steken
  • de asperges telen

Kook de geschilde asperges gaar. Laat ze uitlekken en afkoelen.

NRC,

Kook de geschilde asperges al dente in water met zeezout en boter, snij ze vervolgens in drie stukken.

http://www.ka.sara.nl/home/hollenberg/cca/jun99.html,

Van half april tot eind juni zijn dagelijks 8000 mensen in de weer om de asperges te oogsten en veilingklaar te maken.

http://www.delocht.nl/default.htm

Schil de asperges met een dunschiller, snijd circa 2 centimeter van de onderkant weg en snijd de asperges schuinsweg in korte stukken ter grootte van de aspergepunt.

NRC,

"Acht tot twaalf weken asperges steken is beter dan thuis zitten met een uitkering", aldus de PvdA-minister.

NRC,

Ook in Bergen op Zoom werden toen al asperges geteeld.

http://www.delocht.nl/default.htm

met adjectief ervoor


  • groene asperges
  • witte asperges
  • verse asperges

Groene asperges worden geoogst als ze ongeveer 25 cm boven de grond uitsteken. Groene asperges zijn wat geuriger en sterker van smaak dan witte. Ze hoeven nauwelijks te worden geschild.

http://www.hollandsepot.dordt.nl/producten/producten.htm

Witte asperges groeien in een opgehoogd grondbed, in het volkomen donker. Ze worden geoogst, voordat ze boven de grond uitsteken. Hebben de asperges een paarsblauwe of groene kop, dan zijn ze met het daglicht in aanraking geweest. Groene asperges groeien op vlakke bedden, door de invloed van het daglicht krijgen ze hun kleur.

http://www.hollandsepot.dordt.nl/producten/producten.htm

Omdat ik een Belgische flavour wil bewaren, staan er in het voorjaar verse asperges op het menu en in het najaar ontbreekt het niet aan witloof.

De Standaard,

met substantief ervoor


  • een bos asperges
  • een bussel asperges
  • een kilo asperges

Lilly had hem eerder die dag met plastic tassen zien lopen, ze meende er een bos asperges en een doos eieren in te zien bollen, op het balkon naast het hare werd bier gedronken.

Mensen met een hobby, Désanne van Brederode,

Van de asperges op schaaltjes wordt ondertussen op de veiling het viervoudige verkocht als van de bussel asperges.

http://www.groentennieuws.nl/nieuwsbericht_detail.asp?id=46150

De telers geven nu dus veel minder uit aan personeel en de prijs voor een kilo asperges is hoog, maar de verdiensten liggen dit jaar gemiddeld tien procent lager dan vorig jaar.

NRC,

met telwoord ervoor


  • de eerste asperges

"Zo mild en zacht, mijnheer, romig en sappig, subtiel zou ik zeggen." Hoe het precies smaakt, is moeilijk uit te leggen. Eigenlijk zit er niet eens zoveel smaak aan. Het is ook een idee. Net als de eerste asperges en de eerste aardbeien. De eerste zijn altijd het lekkerst.

NRC,

Vaste verbindingen


Woordfamilie


Als deel van een afleiding


Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


asperge 1.1

asperge als stof

Betekenisbetrekking


metonymie
Betrokken betekenissen 1.0 : 1.1

Semagram (extra betekenisinformatie)


Asperge…

is een stof

      Combinatiemogelijkheden


      met substantief ervoor


      • stukjes asperge

      Kook de stukjes asperge in kokend water met zout in enkele minuten beetgaar, spoel ze af met koud water en bewaar ze afgedekt.

      NRC,

      Doe de sla in een ruime kom, strooi er de uitgelekte komkommer, de stukjes asperge, mango en rode peper over en besprenkel de salade met het mengsel van limoensap en mangosap.

      NRC,

      asperge 2.0

      afbeelding

      Bron: Keichwa
      ( CC BY-SA 3.0 )

      plant waarvan de asperge die gegeten wordt de scheut is, een kruidachtige plant met een rechtopstaande stengel met zijtakjes, gele klokjes als bloem en rode bessen als vrucht; aspergeplant; Asparagus officinalis
      Men onderscheidt twee ondersoorten: de tuinasperge (Asparagus officinalis subsp. officinalis) waarvan de scheuten als groente gegeten worden en de liggende asperge (Asparagus officinalis subsp. prostratus).

      Betekenisbetrekking


      metonymie
      Betrokken betekenissen 1.0 : 2.0

      Semagram (extra betekenisinformatie)


      Een asperge…

      is een plant

      • [Uiterlijk] is een kruidachtige plant met rechtopstaande stengels die tot twee meter lang kunnen zijn; heeft een houtige stengel met naaldvormige zijtakjes; heeft in de bloei gele bloempjes en heeft als vrucht rode bessen
      • [Plaats] groeit ook in het wild in duinen en langs rivieren
      • [Duur] is een meerjarig gewas, dat doorgaans tien jaar op hetzelfde perceel blijft staan
      • [Product of vrucht] levert de groente asperge

      Wetenschappelijke naam: Asparagus officinalis

      Rijk Plantae; Planten
      Stam Embryophyta; Landplanten
      Klasse Spermatopsida; Zaadplanten
      Orde Asparagales
      Familie Asparagaceae; Aspergefamilie
      Geslacht Asparagus; Asperge
      Soort Asparagus officinalis

      Algemene voorbeelden


      De asperge is een meerjarig kruidachtig gewas waarvan stengel en loof in de herfst telkens afsterven. De vertakte wortelstok of klauw overwintert. In het voorjaar ontwikkelen zich daaruit stengels, die slechts wit blijven zolang ze in het donker ­ onder de grond - groeien. Eens boven de grond worden ze groen onder invloed van het licht. Als de dunne stengels niet geoogst worden, vertakken ze na korte tijd en vormen fijne naaldvormige blaadjes. De plant kan 1,5 tot 2 m hoog worden.

      http://www.marechal.be/nl/gidsen-en-brochures/infobrochures/de-grote-groenten-special/doorlevende-gewassen/asperge

      De bijen vlogen op asperge in de omgeving en op de diverse vaste planten op het bedrijf.

      http://www.bijenhouders-zlto.nl/drachtplanten/index.htm,

      In het plantenrijk behoort de asperge, de "Koningin onder de groenten" of ook wel het "witte goud" genoemd, tot de familie van de lelie-achtigen. Het is een struikachtige plant, die bij een juiste behandeling vanuit haar houtachtige wortelstokken nieuwe scheuten vormt. Deze scheuten kennen wij als asperges. De officiële wetenschappelijke naam is Asparagus Officinalis.

      http://www.koihoeve.nl/asperges/index.html

      Woordfamilie


      Als deel van een afleiding


      Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


      asperge 3.0

      schuin naar voren in de grond gestoken, of in beton gegoten spoorrail of puntige paal als deel van een tankversperring

      Betekenisbetrekking


      metafoor
      Betrokken betekenissen 1.0 : 3.0

      Semagram (extra betekenisinformatie)


      Een asperge…

      is een deel

      • [Vorm] is langwerpig en vaak puntig; heeft de vorm van een asperge
      • [Attribuut] was soms aan de onderkant voorzien van een landmijn
      • [Geheel] staat in rijen en maakt deel uit van een tankversperring
      • [Functie] dient ter verdediging; dient om vijandige voertuigen tegen te houden
      • [Plaats] steekt in de grond of in een betonnen sokkel; werd aangebracht op verdedigingslinies, bijvoorbeeld aan wallen, onder water, op wegen en spoorwegen
      • [Stand] staat schuin naar voren
      • [Omstandigheid] wordt gebruikt in oorlogstijd

      Algemene voorbeelden


      Er worden asperges opgericht als wegversperring, op de Slaperdijk, bij de Klomp, de Pothbrug en de Barneveldse Weg.

      http://www.grebbelinie.nl/Grebbelinie-Geschiedenis.htm

      Onderaan de punt van de 'asperge' was vaak een landmijn bevestigd, zodat een voertuig dat er tegenaan reed, niet alleen werd tegengehouden, maar ook beschadigd of zelfs vernietigd werd.

      http://nl.wikipedia.org/wiki/Aspergeversperring

      Woordfamilie


      Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


      Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


      asperge 4.0

      iemand die in een of ander opzicht op een asperge lijkt, bijvoorbeeld een lang en mager persoon en/of een persoon met een bleke huidskleur

      Betekenisbetrekking


      metafoor
      Betrokken betekenissen 1.0 : 4.0

      Semagram (extra betekenisinformatie)


      Een asperge…

      is een persoon

      • [Gelijkenis] lijkt op een asperge; is smal of mager en lang; heeft een bleke huidskleur

        Algemene voorbeelden


        En de nieuwe zuster (een asperge die gevlucht is uit een strenger klooster, of weggejaagd uit een Brugs hospitaal, of met een onzichtbare vorm van melaatsheid teruggestuurd uit Belgisch Kongo, die zuster Thérèse heet maar al gauw om haar koud gezicht zuster Koedde genoemd, 'koude' op zijn Brugs uitgesproken, een kwieke vloek, koedde), dook op in de kapel waar Louis op zijn knieën zat.

        Het verdriet van België, Hugo Claus,

        Combinatiemogelijkheden


        met adjectief ervoor


        • een bleke asperge

        'Ooit een roodharig meisje gezien?' 'Zo'n bleke asperge? Ja, die kwam soms langs, maar die ging nooit liggen.' 'Allicht niet, zou verbrand zijn.' 'Hoeft niet hoor, met goede zonnebrandolie'.

        De zonnewijzer, Maarten 't Hart,