beest


beest 1.0

levend wezen dat leeft in een staat tussen de planten en de mens, dat anders dan planten vaak zintuigen en gevoel heeft, zich gewoonlijk vrij kan bewegen en dat anders dan de mens niet met rede begaafd is; dier, met name een redeloos of wild dier
Minder neutraal dan dier. Vaak met de bijgedachte aan wildheid of redeloosheid.

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een beest…

is een dier; is een wezen

  • [Ordening of volgorde] leeft in een staat tussen de planten en mens
  • [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] heeft zintuigen en gevoel; is niet of in mindere mate met rede begaafd; is redeloos
  • [Beweging] kan zich in de regel vrij bewegen

    Hoofdsemagram: dier


    Algemene voorbeelden


    Karpers zijn en blijven beesten zonder rede, zonder intelligentie, zonder bewustzijn, zonder humor en zeker zonder cultuur.

    http://www.vbk.be/rotary/15/,

    De vruchten van zulke planten trekken ook vogels en andere beesten aan, en ze dienen als nestplaats voor veel diersoorten.

    De Standaard,

    Zoals het er nu naar uitziet, gaan we minder last krijgen van vraat door konijnen en duiven, want door snoeiwerkzaamheden op het aangrenzende terrein is het gebied nu minder aantrekkelijk geworden voor deze beesten.

    http://www.2linden.nl/

    Combinatiemogelijkheden


    met adjectief ervoor


    • een dood beest
    • een eng beest
    • een enorm beest
    • een gevaarlijk beest
    • een groot beest
    • een mooi beest
    • een prachtig beest
    • een raar beest
    • een wild beest
    • een woest beest

    Temidden van de dode beesten - kroko's, aapjes, padden en vogels - zit de trofeeënverzamelaar zelf.

    NRC,

    Daar komen tenminste giftige spinnen en slangen voor, of chagrijnige wilde beren en andere enge beesten die je in Nederland niet hebt.

    NRC,

    Zie dat enorme, gevaarlijke beest. Is het niet schattig met haar jongen in de weer? We raken vertederd, terwijl de leeuwin toch een gevaarlijk beest is.

    Het geminachte kind, Guus Kuijer,

    'Ernstige inwendige bloedingen en nog meer sporen van beten hier onderaan de nek. Zeer diepe wonden. Zie je dat, Dan? Hier, ik zal ze meten. Deze gaten van snijtanden liggen bijna vijf centimeter uit elkaar. Dat is een groot beest.' Het moet het alfamannetje geweest zijn, dacht Luke, de grote zwarte. Luke had al maandenlang geweten dat er daarboven wolven waren.

    De wolvenlus, Nicholas Evans,

    De zebra's draafden nu geluidloos over een uitgestrekte vlakte. Mooie beesten, elegant.

    De asielzoeker, Arnon Grunberg,

    'Een bunzing,' wist hij. 'Ja.' 'Vroeger werden ze veel gevangen. Eens per jaar kwam er een opkoper langs voor de huiden.' 'Nu zijn ze bijna uitgeroeid. Prachtige beesten...'

    De hangende man, Koos van Zomeren,

    Een alpaca. Ken je dat niet? Zo'n raar beest met een geschubde rug.

    Uitgeverij Guggenheimer, Herman Brusselmans,

    Doch op dat zoontje van Tarzan was ik vreselijk jaloers. Het hoefde nooit deftiger gekleed te gaan dan met een lendedoek, door Jane in de gauwte bij elkaar gelapt met het vel van een ter ziele gegane okapi. Het wist niet wat een school was, lezen en schrijven was voor de dommeriken. Niets dan dat gelukzalig riskante leven in een oerwoud tussen de wilde beesten en zijn ouders.

    De wekker, André Janssens,

    Om het zakencijfer op te krikken, heeft hij het briljante idee alleen nog woeste beesten te houden in de zoo.

    De Standaard,

    met adjectivisch voltooid deelwoord


    • een opgezet beest

    Op de commode stond een opgezet beest.

    Enkele reis moeder, Bram Vermeulen,

    Vaste verbindingen


    Spreekwoorden


    Woordfamilie


    Als deel van een afleiding


    Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


    Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


    beest 1.1

    insect waarvan men al dan niet de naam weet; beestje

    Betekenisbetrekking


    specialisering
    Betrokken betekenissen 1.0 : 1.1

    Algemene voorbeelden


    Ook in de Oostendse binnenstad heerst bij dreigend onweer wel eens een vliegenplaag. Na het onweer zijn de beesten weg. De bladluisplaag was ook vlug voorbij.

    De Standaard,

    Combinatiemogelijkheden


    met adjectief ervoor


    • kleine beesten
    • smerige beesten
    • vieze beesten

    Het leek alsof sommige stukken open vlees niet wilden genezen, alsof vliegen of andere kleine beesten zich in dat vlees hadden genesteld en daar eitjes hadden gelegd.

    De asielzoeker, Arnon Grunberg,

    Hij dacht aan [...] de kakkerlakken die overal rondkropen in de keukens, de opslagplaatsen, de kelders. Die smerige beesten die hem met hun afzichtelijk uiterlijk deden walgen, die ondanks alle hygiënische maatregelen onverdelgbaar bleven, die zelfs tot in zijn kamer waren doorgedrongen.

    De stenen toren, Jo Claes,

    Er gebeurt een verdacht vliegtuigongeluk, er wordt een moord gepleegd en er lopen vieze beesten in de badkamer rond.

    De Standaard,

    Woordfamilie


    Als deel van een afleiding


    beest 2.0

    gedomesticeerd dier; huisdier; landbouwdier; stuk vee

    Semagram (extra betekenisinformatie)


    Een beest…

    is een dier

    • [Toestand algemeen] is gedomesticeerd
    • [Voorbeeld of specimen] is bv. een huisdier of landbouwdier

      Hoofdsemagram: dier


      Algemene voorbeelden


      Stod betekent: trekos, het beest, dat traditioneel voor de ploeg werd gespannen.

      http://users.tijd.com/~tdn00252/tzwnr105.htm,

      Hij heeft 21 runderen, twee schapen en één geit en die beesten zullen ook allemaal worden afgemaakt.

      NRC,

      Combinatiemogelijkheden


      met adjectief ervoor


      • een arm beest
      • een braaf beest
      • een gevaarlijk beest
      • een jong beest
      • een lief beest
      • een mooi beest
      • een smerig beest
      • een stom beest
      • een vies beest

      Pelle begon te jammeren als een geslagen hond, wees op de roodvos, en krijste: 'Die kan niet lopen! Dat arme beest is mank, de keurmeester heeft 't al opgetekend voor de slacht.' De soldaat-hoefsmid, die alle paarden keurde voor ze gevorderd werden, tilde het voorbeen van de roodvos omhoog.

      De Hunnen. Dl. 2: Bevrijding, Jan Cremer,

      Holsteins, zeggen boeren, daar waait een heleboel wind onderdoor. Brave beesten, maar onhandig en van slag. Ze snappen hier de beugels in het voerhek niet. Ze kennen hier de doorgang naar de melkstal niet.

      NRC,

      't Is niet dat het zo'n gevaarlijk beest is maar een mens is toch altijd wat geruster met een hond, dacht ik.

      De wekker, André Janssens,

      Een beperking van de biggenproductie is niet aan de orde want veel jonge beesten zijn al onderweg.

      De Standaard,

      Dat lieve beest was zo'n geweldige vriend. De buren verklaarden me de dierenfanaat van de buurt en brachten hun honden om ze te laten 'trainen' door mij.

      http://home.pi.be/~kk453335/Free%20downloads/InterviewStockdale.htm,

      Anna dacht aan de poes die ze vroeger thuis hadden, dat mooie beest dat opeens in de slaap opveerde en siste met uitgeslagen klauwen.

      Anna, Hanna en Johanna, Marianne Fredriksson,

      'Mag ik naar het paard gaan kijken?' 'Dat smerige beest heeft onze tent ondergescheten. En het is geen paard, het is een ezel.'

      Poes poes poes, Paul Mennes,

      De hond snuffelt aan haar gezicht, zijn grote, ronde ogen nemen haar vrolijk uitdagend op. Hij legt een zware, natte poot in haar nek en begint te kwispelen. 'Niet doen, stom beest,' fluistert ze.

      De vrouw die alles had, Kees van Beijnum,

      Hij met zijn vieze beesten! Een varken en een hok vol konijnen.

      Het blauwe meisje en de andere kleuren van de verschrikking, Greta Seghers,

      Woordfamilie


      Als deel van een afleiding


      beest 3.0

      speelgoedbeest van zacht materiaal; knuffelbeest; knuffel

      Betekenisbetrekking


      metonymie
      Betrokken betekenissen 1.0 : 3.0
      Betrokken betekenissen 2.0 : 3.0

      Combinatiemogelijkheden


      met adjectief ervoor


      • pluche beest
      • pluchen beest

      Aan pluche beesten zijn panda's, beren en honden voorradig.

      http://www.needle-decoration.nl/

      Mijn vader had me op de stoel naast de zijne gezet en me een pluchen beest in handen geduwd.

      Mijn tweede huid, Erwin Mortier,

      Woordfamilie


      Als deel van een afleiding


      Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


      beest 4.0

      het beest uit de Openbaring van Johannes; de antichrist of de ultieme manifestatie van het kwaad in een andere context

      Semagram (extra betekenisinformatie)


      Het beest…

      is een zaak

      • [Herkomst of oorsprong] is het beest dat genoemd wordt in het Bijbelboek de Openbaring (13: 17 - 18)
      • [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] is de antichrist, Satan of een andere manifestatie van het kwaad; wordt gesymboliseerd door het getal 666

        Algemene voorbeelden


        Het laatste Bijbelboek Openbaring begint wel heel actueel te worden. Zie hoofdstuk 13: 16-18: "16 En het maakt, dat aan allen, de kleinen en de groten, de rijken en de armen, de vrijen en de slaven, een merkteken gegeven wordt op hun rechterhand of op hun voorhoofd 17 [en] dat niemand kan kopen of verkopen, dan wie het merkteken, de naam van het beest, of het getal van zijn naam heeft. 18 Hier is de wijsheid: wie verstand heeft, berekene het getal van het beest, want het is een getal van een mens, en zijn getal is zeshonderd zes en zestig."

        http://home.wanadoo.nl/henryv/

        Om nog maar te zwijgen over het beest in de Openbaringen van Johannes, het beest van het getal zeshonderd zes en zestig - tot ver na de oorlog waren er mensen die dachten dat dit getal op Hitler sloeg.

        NRC,

        Vaste verbindingen


        beest 5.0

        iets oncontroleerbaars dat ongewenst of bedreigend is

        Betekenisbetrekking


        metafoor
        Betrokken betekenissen 1.0 : 5.0

        Algemene voorbeelden


        Als hij zich al tranen toestaat, dan liefst alleen en binnen de vier muren van zijn huis, daar waar 'het beest verdriet' het vaakst de kop opsteekt.

        http://www.nrc.nl/W2/Nieuws/2000/04/07/Vp/bk2.html,

        Ik wil liberalisatie die breekt met de totalitaire economie, wat tot nu toe gebeurt is liberalisatie vàn de totalitaire economie. En dat ongetemde beest eet ons nu op.

        NRC,

        beest 6.0

        iemand die zich gedraagt als een beest in negatieve of in positieve zin; hetzij iemand die onhebbelijk, onbeschoft of ruw is, hetzij iemand die fel en wild in een bepaalde hoedanigheid tekeergaat

        Semagram (extra betekenisinformatie)


        Een beest…

        is een persoon

        • [Gedrag] gedraagt zich wreed, onhebbelijk of ruw, of gedraagt zich tomeloos, wild en fel
        • [Gelijkenis] gedraagt zich als een beest

          Algemene voorbeelden


          Het hele gezin beestachtig afgemaakt [...]. Bosmans legde zijn hand op zijn mond, kneep zijn neusgaten dicht, keek jachtig over zijn schouder en prevelde: 'Zoiets zag ik nooit eerder, Dirk. Het is een beest... er loopt een beest los in Mechelen. Misschien wel twee. We denken aan een man en een vrouw.' 'Waarom?' 'De messteken zijn blijkbaar door verschillende personen toegebracht en op verschillende tijdstippen.'

          Naakte zielen, Luc Deflo,

          Gonzalez was een levensgenieter, maar eenmaal achter het stuur was hij een beest. Tomeloze inzet, vol op de aanval, een rijstijl die deed vermoeden dat hij constant in gevecht was met het op een scheepsroer lijkende stuurwiel van zijn Ferrari.

          De Limburger,

          Combinatiemogelijkheden


          met adjectief ervoor


          • een wild beest

          Ook de Wooster Group uit New York bleek met The Hairy Ape van Eugene O'Neill acteurstheater van het zuiverste water te maken, met Willem Dafoe als de stoker die ontdekt dat hij in de ogen van een fijne dame alleen maar een wild beest is.

          http://www.groene.nl/1998/25/ma_vanhove.html,

          Vaste verbindingen


          Woordfamilie


          Als deel van een afleiding


          beest 7.0

          iemand die ten volle is wat in de bepaling genoemd wordt; iemand die grote belangstelling heeft voor wat in de bepaling genoemd wordt

          Combinatiemogelijkheden


          met adjectief ervoor


          • een politiek beest
          • een sociaal beest

          'Hij is een politiek beest.' Zegswijze waarmee de insider een gehaaid politicus typeert.

          Mise-en-scène, Axel Bouts,

          Ik ben een sociaal beest, maar het is ook heel goed voor mij om alleen te zijn.

          Intermediair,

          Woordfamilie


          Als deel van een afleiding


          Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


          beest 8.0

          iets wat aan een wild beest doet denken; iets wat heel groot, eng of wild is

          Betekenisbetrekking


          metafoor
          Betrokken betekenissen 1.0 : 8.0

          Algemene voorbeelden


          'Wat doe je om het wilde beest in je broek in bedwang te houden?'

          Dwarskijker, Rudy Vandendaele,

          Vaste verbindingen


          Woordfamilie


          Als deel van een afleiding


          Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen