botanisch

Zo hebben wij onlangs nog kunnen vaststellen dat een collega, om de werking van enkele oliën te beschrijven, de informatie uit een botanisch boek had gehaald en die gewoon had overgeschreven. Hij was jammer genoeg vergeten de werkzame stoffen van deze plant te controleren.

De tekst is verrassend vrolijk en levendig; een omschrijving als "dit zeer aerdich bolghewas" - bulbus perelegans, in de Latijnse tekst - heeft meer de toon van het enthousiaste relaas van een tuinier dan van een botanisch naslagwerk.

Geleerden hebben een kleine groene scheut opgekweekt uit een 1.288 jaar oude zaadkorrel van een lotusbloem, vermoedelijk het oudste zaadje dat ooit tot ontkiemen werd gebracht. Plantenfysiologe Jane Shen-Miller van de universiteit van Californië kreeg in 1982 van het Botanisch Instituut in Peking zeven bruine, ovalen zaadjes ter grootte van een knikker. Ze waren afkomstig uit de droge bedding van wat ooit een door boeddhisten aangelegde lotusvijver was geweest.

In België is er een traditie van botanisch onderzoek van de Centaal-Afrikaanse Flora. Deze traditie vindt zijn oorsprong in ons koloniaal verleden. De Nationale Plantentuin heeft in dit onderzoek steeds een belangrijke rol gespeeld.

Deze Nationale Monografie van de biologische diversiteit van België is een ideale gelegenheid om de stand van zaken betreffende de kennis van de botanische diversiteit van ons land op te maken.

Vanwege zijn botanische kenmerken wordt de Ginkgo biloba gerekend tot de coniferen, maar het blad is niet schub- of naaldvormig, wel waaiervormig. Het kleurt in de herfst heldergeel. Later valt het af, wat hem laat behoren tot de groep van bladverliezende coniferen.

Over de botanische rijkdom van de Zegge geraken onze bezoekers niet uitgepraat. Hun enthousiasme en bewondering wordt hier uitstekend verwoord: "Zeer uitbundig zijn ook de hooilandjes. Koekoeksbloem, wederik, gele lis, ratelaar, wateraardbei, holpijp, moeraswederik, tormentil, veenpluis, stekelbrem, koningsvaren, zonnedauw, klimopklokje en gevlekte orchis bloeien in zulke aantallen dat je bijna zou vergeten dat heel wat van deze planten uiterst zeldzaam zijn en in de Kempen bijna zijn uitgestorven."

Hij vertelde dat er op de binnenplaats achter de kerk in een hoek een rare, hem onbekende boom stond. Ik ging kijken en determineerde hem als Cercidiphyllum japonicum (katzuraboom). Om zeker te zijn zond ik een takje naar mijn oude studievriend de bekende botanicus prof. V. Westhoff uit Nijmegen. Na nog een specialist in Antwerpen geraadpleegd te hebben bevestigde hij mijn determinatie. Hij had er zelf in Nederland nog nooit een gezien. Twee andere botanische hoogleraren, van de VU en uit Utrecht, zeiden dat deze vorstgevoelige boom in ons land onbestaanbaar is.

De Duitse botanische onderzoekers Alexander von Humboldt en de heer Bonpland waren de eerste wetenschappelijke verzamelaars van Hevea (= tropisch plantengeslacht) in de Upper Orinoco rond 1800.

Een museum dat de flora en fauna tot zijn verzamelgebied rekent, maar het meest wezenlijke kenmerk daarvan, dat léven, als onbeheerbaar element uit zijn programma bant, verzamelt géén planten of dieren, maar kadavers. Ook dan is er nog veel interessants en waardevols te verwerven, behouden, bestuderen en exposeren, maar het kan ook zoals het eigenlijk móet: in plantentuinen en dierentuinen, aquaria en vivaria. Dat zijn de ware botanische en zoölogische musea, mits ze ook aan de andere ICOM-criteria (permanentie; toegankelijkheid; geen winstbejag nastrevend; hun bezoekers naar behoren informerend) voldoen.

Botanische en zoölogische tuinen, aquaria en vivaria zijn de enige natuurhistorische instellingen, die exact hetzelfde doen als andere musea: het bijeenbrengen enzovoorts van "materiële getuigenissen" in hun authentieke staat.

De eerste grote zoölogische en botanische collecties van Japan werden tussen 1824 en 1834 bijeengebracht door de Duitser Philipp Franz von Siebold [...]. Von Siebold doceerde medicijnen aan Japanse studenten, en legde zo vele contacten. Hij wist op die manier natuurhistorisch materiaal uit heel Japan te verzamelen.

Naast de gewone krokussen bestaan er ook botanische soorten. Ze hebben weliswaar kleine bloemen, maar ze bloeien veel vroeger en talrijker. Crocus chrysanthus, met witte, crème, gele of zacht blauwe bloemen en Crocus tomasinianus, in licht tot paarsviolette kleuren, zijn er voorbeelden van. Om er een massaal effect mee te bekomen, plant je 'n honderd stuks per m².

Kwekerscertificaten, afgeleverd door de Dienst tot bescherming van kweekproducten van het Ministerie van Landbouw, beschermen de creatie van nieuwe botanische rassen, met het oog op handelsdoeleinden. Voor wijnstokken, bos-, vrucht- en sierbomen is de termijn 25 jaren, voor andere flora slechts 20. Alleen het teeltmateriaal, dat nodig is om het ras te vermeerderen, is beschermd, niet het resultaat of procédé.

Tegen de flat en in de beplanting rondom heeft, van de voorkomende bomen, populier de overhand. In de struikétage vinden we: kornoelje, hazelaar, kruipwilg, sneeuwbes, vuurdoorn en botanische roos.

Tot de allervroegste bloeiers behoren sneeuwklokjes, winterakonietjes, lenteklokjes en botanische krokusjes.

Het uitzonderlijk lange leven van de botanische rozen is te verklaren door hun buitengewone weerstand aan vorst.

Een aantal voorbeelden van bollen of knollen die voor verwildering geschikt zijn: daslook (Allium ursinum) [...], diverse krokussoorten [...], de kievitsbloem (Fritillaria meleagris) [...], diverse narcissen, Puschkinia's, diverse scilla's en botanische tulpen.