cadens


cadens 1.0

(muziek)

variatie van een solist op basis van het muzikale thema, vaak geïmproviseerd en soms aan het einde van een muziekstuk; gedeelte waarin een solist (vaak improviserend) excelleert; virtuoze solopassage

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een cadens…

is een gedeelte van een muziekstuk

  • [Geluid] is een variatie op het thema van een muziekstuk
  • [Deel] kan het einde van een muziekstuk vormen
  • [Functie] geeft de solist de mogelijkheid te laten zien wat hij of zij kan
  • [Vervaardiging] kan eventueel ook vooraf gecomponeerd zijn, maar wordt meestal geïmproviseerd
  • [Handelende persoon] wordt gespeeld door de solist

Algemene voorbeelden


Alleen fronsten sommigen de ogen bij het horen van zijn cadensen in Brahms' Vioolconcert in D (1991) en ook dat van Beethoven (1992). Het leek of hij een persoonlijk statement wilde maken in plaats van Beethoven te interpreteren.

De Standaard,

Zo klinkt de aankomst van het tweede thema echt als een opluchting, en de door Wispelwey zelf bedachte cadens vlak daarna is een eerste hoogtepunt: ongegeneerd, bijna smakeloos virtuoos, een onweerstaanbare vondst als hij het hoofdthema met pizzicato's omspeelt.

De Standaard,

De cd begint met een huiveringwekkende cadens van Brötzmann zelf en als trompettist Toshinori Kondo zich bij hem voegt gaan zelfs de haren op je tenen overeind staan.

NRC,

In de op een bonus-CD bijgesloten alternatieve montage van het eerste concerto waagt Vogt zich zelfs aan de bizarre cadenzen die Glenn Gould ervoor componeerde.

De Standaard,

Neem Eric Vloeimans, die als opstapje tot A Curve in a Day of a Fool een cadens speelt waar je bijna van achterover slaat; fluisterzacht of keihard, kaarsrecht of gekruld, elke toon staat als gebeiteld. Is dit een Nederlandse jazztrompettist, geen mens zou het tien jaar geleden hebben geloofd.

NRC,

Combinatiemogelijkheden


met voorzetselgroep


Voorzetsel: voor

  • cadens voor fluit
  • cadens voor de klarinet
  • cadens voor de viool

De componist schoof een grote cadens voor fluit in het midden van dit deel in.

http://bronsheim.nl/compactdisc/index.php?option=com_content&task=view&id=87&Itemid=180,

Het stuk begint met een cadens voor de klarinet, senza misura, wat niet wil zeggen dat je volledig vrij bent; er is dan wel geen duidelijke maat voorgeschreven, de componist had wel degelijk een bepaald tempo in zijn hoofd.

http://www.northwestrecords.com/Reviews/Preludium%20G%20Pieterson.pdf

De solist zou direct in moeten zetten, het derde deel eindigt echter al met een cadens voor de viool.

http://www.dephilharmonie.nl/html/programmas/pg_sjostakovitsj_viool.html

met adjectivisch voltooid deelwoord


  • geïmproviseerde cadensen
  • gespeelde cadensen

Dick Akse op Es-bas speelde zijn partij in Tuba Tapestry virtuoos, met knap gespeelde cadenzen, hij bewees terecht indertijd het Hafa D examen gehaald te hebben.

Meppeler Courant,

Eén keer aangepast, bleek Robert Levin wel een gevoelig, bij momenten haast té romantisch en virtuoos muzikant. Bovenal in zijn schitterende, geïmproviseerde cadensen. Ze zijn minder afgewogen en uitgepuurd dan die van Beethoven zelf, maar met een heel Beethoveniaans gevoel voor humor, vol verrassende wendingen en overrompelende loopjes.

De Standaard,

Vooral de door Van Immerseel geïmproviseerde cadensen worden "uiterst inspirerend en verfijnd" genoemd.

De Standaard,

Woordfamilie


Als deel van een afleiding


Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


cadens 2.0

afbeelding

Bron: maksim
( CC BY-SA 3.0 )

(muziek)

toonval; opeenvolging van (slot)tonen; opeenvolging van tonen of akkoorden die de toonsoort definieert, fungeert als rustpunt in de muziek en meestal dient als slot

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een cadens…

is een gedeelte van een muziekstuk

  • [Gevoelsindruk] geeft een muzikale spanning die oplost, waardoor een moment van rust in het muziekstuk ontstaat
  • [Deel] kan gevormd worden door tonen (melodische cadens) of door akkoorden (harmonische cadens)
  • [Samenstelling] is een combinatie van de tonica of grondtoon (I), de dominant (V) die een spanningspunt vormt en subdominant (IV) die een ontspanningspunt geeft
  • [Geheel] vormt vaak het slot van een muziekstuk
  • [Doel of bestemming] definieert de toonsoort
  • [Functie] creëert een rustpunt in het muziekstuk

Algemene voorbeelden


Een cadens is een melodisch−harmonisch stereotiepe formule, die op een vergelijkbare manier werkt als een leesteken in de taal. Met een cadens kunnen we dus een punt, een komma, een vraagteken etc. in muziek simuleren. Onderdelen van een cadens zijn min of meer vaststaande melodische formules, clausula's.

http://www.bestmusicteacher.com/download/maliepaard_bachs_sinfonia1.pdf,

Met cadens doel ik hier op de harmonische cadens volgens de harmonieleer, d.w.z. een opeenvolging van akkoorden die een rustpunt in de harmonie bewerkstelligt.

http://composer.rowy.net/harmonieleer/Harmonieleer-Bijlage_6_Cadensen.pdf,

De subdominantfunctie van IV bestaat voor een deel uit de relatie tot I en voor een deel uit het in de cadens oplossen naar V.

http://users.pandora.be/dirk.viaene/muziekth.htm

Vaste verbindingen


cadens 2.1

vorm waarmee een (gezongen) vers eindigt; ritme van een (gezongen) vers

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een cadens…

is het laatste gedeelte van een vers

  • [Geheel] bevat de laatste regels van een vers of gedicht
  • [Functie] sluit een gedicht of lied af
  • [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] heeft vaak een opvallende vorm, zoals rijm of een ritme qua lettergrepen

    Algemene voorbeelden


    Belangrijke lettergrepen kregen een klein fantasietje, en het einde van een zin - de cadens - werd mooi neergelegd.

    http://users.pandora.be/greetendirk/gregoriaans/NL/mu_01.htm

    Alessandrini leidde achter het klavecimbel het Concerto Italiano [...] en alhoewel ik de stemmen elk afzonderlijk - de formidabele bas Daniele Carnovich uitgezonderd - niet zo opmerkelijk vind, was hier de natuurlijkheid in cadens en tempo, de logica in de verhouding woord-muziek kortom de algehele balans, buitengewoon indrukwekkend.

    NRC,

    Kan me voorstellen dat je haar gedichten prachtig vindt; want jij treft vaak dezelfde cadens in je gedichten en dichterlijke proza.

    http://www.vkblog.nl/bericht/278420/PROZA:_FRITZI_TEN_HARMSEN,

    Vaste verbindingen