compensatiesamenleving

Het gevaar bestaat dat de compensatiesamenleving uiteindelijk leidt tot lobbycratie: als de overheid op ad-hocbasis geld uitdeelt, loont het om te investeren in nauwe contacten met die overheid. Maar dat is geen garantie voor een eerlijke, integrale afweging van belangen. Het is beter vooraf helderheid te bieden in welke omstandigheden compensatie wordt geboden, en aan wie.

Er zijn economen die waarschuwen voor een 'compensatiesamenleving', waarin burgers en bedrijven bij iedere tegenslag naar de overheid kijken.

De coronasteun viel buiten de bestaande budgettaire regels. Dat was op zich logisch, maar heeft wel gezorgd voor een versnelling van de trend waarbij de overheid voortdurend financieel in de bres springt voor groepen die om welke reden dan ook met onverwachte kosten geconfronteerd worden. Van de onverzekerde schade van de wateroverlast in Limburg tot de gestegen prijzen van gas en benzine, van het leenstelsel tot de KLM, de overheid komt voortdurend in het geweer om burgers en bedrijven te compenseren. Nederland verandert in een compensatiesamenleving.

Ik kwam dit weekend een nieuw woord tegen: de compensatiesamenleving. Toen ik het opzocht, bleek het al in maart van dit jaar te zijn gemunt door Pieter Hasekamp, directeur van het Centraal Planbureau. Hij gebruikte de term ter omschrijving van een samenleving waarin de overheid voortdurend financieel in de bres springt voor groepen burgers of bedrijven die met onverwachte kosten geconfronteerd worden.