contradictio in terminis 1.0
(wetenschap; taal en taalkunde)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een contractio in terminis…
is een tegenstrijdigheid
- [Onstoffelijke inhoud] bevat een tegenstrijdigheid die schuilgaat in de gebruikte woorden
Algemene voorbeelden
Beperkte vrijheid is dat niet een contradictio in terminis? Is verzet als grond voor een gemeenschap van gelijken geen utopie, evenals de eis tot gelijkheid geen reden tot verzet kan zijn?
Sociaaldemocratie is een contradictio in terminis: want socialisme en democratie zijn volstrekt onverenigbare grootheden.
Vrijzinnig en protestant, dat was een contradictio in terminis. Alsof je ongestraft snoepgoed kon aannemen van Satan zonder schade aan je ziel op te lopen.
"Ten aanzien van de essentie zelf van het begrip straf, bevat de uitdrukking "leerstraf" een contradictio in terminis. Als het de bedoeling is de schuldige te helpen om zich zo goed mogelijk te reclasseren en aldus onrechtstreeks een "meerwaarde" voor de maatschappij te realiseren, kan men niet van straf maar eerder van hulp spreken."
Neen, het wordt tijd dat de "nucleaire veiligheid" - een contradictio in terminis - serieus in vraag wordt gesteld.
Riep Vlaams minister-president Van den Brande onlangs niet uit dat het begrip 'Belgische cultuur' een contradictio in terminis is?
Er is een soort gutfeeling dat hoger onderwijs voor velen eigenlijk een contradictio in terminis is: als het voor velen is, dan kan de kwaliteit niet hoog zijn.
Wie moet leren, leert niets. Leerplicht is een contradictio in terminis.
Op de keper beschouwd vormt oorlogsrecht een contradictio in terminis. "Oorlog is zo'n gevaarlijke zaak", zei de grote strateeg Carl von Clausewitz (1780-1831), "dat fouten die voortkomen uit humaniteit de ergste zijn."
Monika was weer gaan werken. Bij De Kleine Wereld, een reisbureau dat zich specialiseerde in milieuvriendelijk toerisme. 'Een contradictio in terminis,' vond ik.
Gesproken taal als actief communicatiemiddel lijkt in dit communicatietijdperk wel een contradictio in terminis.
Combinatiemogelijkheden
als object bij een werkwoord
- een contradictio in terminis lijken
Een academicus die geen gebruik maakt van wetenschappelijke informatie lijkt een contradictio in terminis, maar we mogen onze rol als exclusieve informatiebemiddelaar niet overschatten.
'Kunnen de stoelen aan de bezoekerstafel niet eens nieuwe zittingen krijgen, want zoals het nu is zakken de bezoekers er met hun reet doorheen.' 'Dat lijkt me een contradictio in terminis,' zei Maarten droog.
Het lijkt een contradictio in terminis: gastarbeiders blijven gewoonlijk voor langere tijd op een plek, zo weet ik uit verhalen, tot ze niet meer gewenst zijn – dan trekken ze weer verder.
met adjectief ervoor
- een grove contradictio in terminis
- een levensgrote contradictio in terminis
- een grotere contradictio in terminis
Romantisch programma: een grotere contradictio in terminis is niet denkbaar. Romantisch en programmatisch: dat is een wankel verbond, een kruising tussen een bosbes en een stekelvarken, tegenstrijdig, onmogelijk, verre van ideaal, maar daarom juist inspirerend en prikkelend.
Sommigen spreken over het Opus Dei als over een 'sekte binnen de Kerk'. Deze grove contradictio in terminis heeft anderen aangezet tot een nieuwe retoriek: 'U bent geen sekte. U vertoont alleen sektarische praktijken.'
In ernstige publicaties en op het Internet wordt al volop over writeable cd-rom gesproken. Een levensgrote contradictio in terminis. Ook de cd-i, waarbij de i staat voor Interactive, is volgens de letter een cd-rom. Het is het optische multimedia-schijfje dat Philips ontwikkelde. Het verschil met de andere digitale schijfjes is dat het afgespeeld wordt op een televisietoestel.
met adjectivisch tegenwoordig deelwoord
- een in het oog springende contradictio in terminis
Juristen, vooral uiteraard de fiscalisten onder hen, praten over belastingrecht alsof het de gewoonste zaak van de wereld is, terwijl de term 'belastingrecht' toch een in het oog springende contradictio in terminis is.
in voorzetselgroep
- lijken op een contradictio in terminis
Verder zei Lindh iets in de zin van een vereenvoudiging van het Verdrag van Nice zonder de inhoud te wijzigen. Voor Cox lijkt dit sterk op een contradictio in terminis.
voorafgegaan door als
- klinken als een contradictio in terminis
Het is eventjes wennen om in China kruisbeelden te zien in plaats van boeddha's. Chinese katholieken bezoeken devoot de kerk, slaan kruistekens en branden kaarsen. Het klinkt als een contradictio in terminis, maar het is een oase van rust zo dicht bij het hectische Shanghai. Wie de ogen dichtdoet kan zich heel eventjes in zijn dorpskerk wanen.