doedelzak 1.0
( Publiek domein )
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een doedelzak…
is een muziekinstrument
- [Geluid] maakt een ijl, hoog geluid, gecombineerd met een diepe, brommende bourdon; heeft geen dynamiek in het geluidsvolume; brengt een toon voort die soms wordt ervaren als jankend of zeurend
- [Bouw] bestaat uit een leren zak die dient als luchtkamer, met daaraan een aantal conische pijpen: een melodiepijp, een of meer bourdonpijpen en een blaaspijp waarmee de luchtkamer gevuld wordt; heeft pijpen met een enkel of een dubbel riet
- [Soort] is een blaasinstrument
- [Functie] wordt vooral gebruikt in de Europese volksmuziek, solo of als begeleidingsinstrument; wordt in de Angelsaksische wereld gebruikt in militaire blaaskapellen
- [Gebruikswijze] wordt bespeeld door via de blaaspijp de luchtkamer te vullen met lucht, en die lucht vervolgens door de melodiepijp en de bourdonpijpen te sturen, waarbij de tonen gevormd worden door de vingerzetting op de toongaten in de pijpen
- [Werkende kracht] maakt geluid door de lucht in de luchtkamer die door samendrukken daarvan door de pijpen gestuurd wordt
Algemene voorbeelden
Herman Dewit, voorman van 't Kliekske en een van de pijlers van de volksmuziek in Vlaanderen, verzamelde de jongste dertig jaar bijna vierhonderd instrumenten van volksmuzikanten. Zijn collectie hommels, draailieren, doedelzakken en fijfers is de meest complete in Vlaanderen en staat nu permanent te kijk in De Cam.
Traditionele instrumenten als de (klomp)viool, luit, fluit, vlier, accordeon en doedelzak waren erg in trek bij de volksmuzikanten. Muziek en tekst: doen denken aan de oude traditie van het volkslied zoals die bij de markt- en straatzangers voorkwam, maar ook bij de vaganten en troubadours.
Als de avond valt jankt de doedelzak voor hotel Floddigarry op de noordpunt van het eiland Skye zijn neuzelig lied over de zee.
Alle doedelzakken bestaan uit een luchtreservoir (een leren zak) waarin meerdere, d.m.v. een riet klinkende, pijpen bevestigd zijn.
Combinatiemogelijkheden
met adjectief ervoor
- de Franse doedelzak
- de Schotse doedelzak
Hille van der Heide bespeelt de Uillian pipes, een kleine variant op de Schotse doedelzak, die hij als aandenken aan Ierland meenam, toen hij zes jaar geleden weer naar Nederland vertrok.
De traditionele Galicische muziekinstrumenten als de "pandereta" (tamboerijn) en de "gaita" (doedelzak) [...] mengen zich wonderlijk wel met de accordeon, de gitaar, de contrabas, de viool, de Franse doedelzak, verschillende fluiten, de piano, de bugel en het slagwerk.
De 'biniou koz', een doedelzak met één drone, een oktaaf boven de bombarde, de 'biniou braz', een doedelzak die je misschien het best kan omschrijven als een aangepaste Schotse doedelzak, de treujenn-gaol (klarinet), telenn (harp), viool, trekzak.
in voorzetselgroep
- op doedelzak
- op doedelzak spelen
- op een doedelzak blazen
- op een doedelzak oefenen
Schotse soldaten in rok liepen langs de tafels en bliezen op doedelzakken.
Eigenlijk moet je iedere dag op je doedelzak oefenen.
Ze leren er spelen op doedelzak, diatonisch accordeon en draailier.
Even verder een Schots kerkhof: Lester Simpson marcheert door het hoge maïs naar ons toe, speelt The Bloody Fields of Flanders op doedelzak.
Vaste verbindingen
Woordfamilie
Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen
Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen
doedelzak 1.1
Betekenisbetrekking
| Betrokken betekenissen | 1.0 : 1.1 |
|---|
Semagram (extra betekenisinformatie)
Doedelzak…
is spel
Combinatiemogelijkheden
als object bij een werkwoord
- doedelzak spelen
Laten we ze daar eens een teken van leven geven. Of gewoon de auto op de boot zetten en doedelzak gaan spelen op een Schots eilandje. Met de huifkar op pad, alles om het even.
En net als hun Keltische broedervolken spelen ze doedelzak en drinken ze appelcider.