dynamiet


dynamiet 1.0

afbeelding

Bron: Olecrab
( CC BY 3.0 )

ontplofbare stof die bestaat uit de springstof nitroglycerine geabsorbeerd in een poreuze stof (zoals diatomeeënaarde) en die in een staafvormig explosief gestopt wordt dat gebruikt wordt in oorlogen, bij aanslagen, in de mijnbouw en in dynamietvisserij; ook: explosieve staaf of staven met dynamiet en een lont eraan; dynamnietstaaf

Semagram (extra betekenisinformatie)


Dynamiet…

is een springstof; is een wapen

  • [Afmeting] bevindt zich in staven van ongeveer 20 centimeter met ongeveer 2,5 cm diameter
  • [Vorm] is een stof die voorkomt in de vorm van staven met daaraan een lont of slagkoord en een ontsteker (detonator)
  • [Ingrediënt] bestaat uit nitroglycerine en een poreuze stof (zoals diatomeeënaarde/kiezelgoer of zaagsel) die de nitroglycerine absorbeert
  • [Functie] wordt gebruikt in een explosieve staaf die iets kan laten ontploffen
  • [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] is licht ontvlambaar en ontplofbaar
  • [Ongewone of afwijkende eigenschap of hoedanigheid] is waterbestendig waardoor het ook onder water tot ontploffing kan worden gebracht
  • [Gebruikswijze] wordt in oorlogen of bij aanslagen gebruikt, en als explosief middel in de mijnbouw, bij sloopwerkzaamheden en in de dynamietvisserij

Algemene voorbeelden


De mijnwerkers geven ons een demonstratie van het gebruik van dynamiet.

http://geologie.cjb.net/,

Dit was het laatste overblijfsel van een grote riffengemeenschap die van zuidelijk Negros helemaal tot in Straat Tanon doorliep, grotendeels al lang geleden verwoest door bevissing met dynamiet.

Het licht van vroeger dagen, Arthur C. Clarke & Stephen Baxter,

Een 'vuile bom' of 'radioactieve bom' of 'radiologische dispersiebom' is een doodgewoon springtuig (bijvoorbeeld gemaakt met dynamiet) waar een zekere hoeveelheid radioactief materiaal rond of in is geplaatst.

De Standaard,

Combinatiemogelijkheden


als subject bij een werkwoord


  • ontploffen

In China ontploft vijftig ton dynamiet en je hoort het pas drie dagen later.

De Standaard,

Tien ton dynamiet, die een zakenman illegaal in de kelder van een flatgebouw had opgeslagen, ontploften.

De Standaard,

als object bij een werkwoord


  • dynamiet aansteken
  • dynamiet gebruiken
  • dynamiet uitvinden

De man bond drie kilo dynamiet om zijn middel en blies zichzelf en zijn echtgenote op [...]. Hij drukte haar tegen zich aan en stak het dynamiet aan.

De Standaard,

Zij gebruikten dynamiet om het rotsblok dat in de tunnel stortte, te verplaatsen of te verpulveren.

De Standaard,

Reddingswerkers hebben gisteren in Japan voor de tweede keer dynamiet gebruikt om twintig mensen te bevrijden die in een tunnel bedolven zitten onder tonnen puin en modder.

De Standaard,

Sinds 1901 worden de prijzen jaarlijks uitgereikt uit het nalatenschap van de Zweedse wetenschapper Alfred Nobel. Hij vond het dynamiet uit, wat hem een vermogen opleverde.

NRC,

Serpina zei dat dit vreemde schilderij was gemaakt door Immanuel Nobel, de vader van de beroemde Alfred, die het dynamiet heeft uitgevonden en de Nobelprijzen ingesteld.

Het paradijs, Anton Haakman,

in voorzetselgroep


  • met dynamiet opblazen
  • met dynamiet tot ontploffing brengen
  • met dynamiet vernietigen

Het King David Hotel in Jeruzalem moet wel het enige hotel ter wereld zijn waar de manager in zijn kantoor een grote foto heeft hangen van de man die een hele vleugel met dynamiet opblies.

http://www.nijenrode.nl/nl/

Enthousiast meldt een lezer dat hij een computerfilmpje heeft gezien van een dode walvis die met dynamiet wordt opgeblazen.

De Internet-sensatie, Francisco van Jole,

In Banja Luka, de belangrijkste stad in het door de Bosnische Serviërs beheerste gebied van Bosnië, zijn in de nacht van zaterdag op zondag vier moskeeën met dynamiet opgeblazen.

NRC,

Een paar voorbeelden: de Aladija moskee uit de zestiende eeuw in Foca, bekend om zijn houtsnijwerk, werd met dynamiet tot ontploffing gebracht; het pre-Ottomaanse katholieke klooster van Kraljeva Sutjeska in Centraal Bosnië werd in brand gestoken; de oude boogbrug over de Neretva in Mostar werd weggeschoten.

NRC,

Zij slaagden er woensdag na drie mislukte pogingen in met dynamiet een gigantisch rotsblok te vernietigen dat zaterdag door het tunnelplafond was gezakt.

De Standaard,

met substantief ervoor


  • dozen dynamiet
  • een kist dynamiet

In plaats van dozen dynamiet, die opgebruikt waren, namen de Duitsers vliegtuigbommen die in de melkfabriek nog op voorraad lagen, aldus auteur en oorlogsspecialist Luc van Gent.

http://www.bastion-oranje.nl/vughtereiland.htm#Aanleg%20vispassage,

In een lift hebben we hem naar boven gebracht, scheefgezakt, bovenop een kist dynamiet.

Verbroken zwijgen, J. Bernlef,

  • 15 kilo dynamiet
  • 250 kilogram dynamiet
  • drie ton dynamiet

Verder bevatte de collectie 11 kisten kogels en cartouches en 15 kilo dynamiet, genoeg om een halve stad mee op te blazen.

De Standaard,

Maar de poging om met 21 springladingen van in totaal 250 kilogram dynamiet de rots in zee te doen storten, mislukte.

De Standaard,

Deze week ook arresteerde de Franse politie vijf ETA-terroristen die bezig waren een roof van drie ton dynamiet voor te bereiden.

NRC,

  • een staaf dynamiet
  • staven dynamiet

Hoe moest je mensen ook duidelijk maken dat die kleine man zo indrukwekkend driftig kon zijn, dat je daar niet tegenin ging? Zoals je ook niet de lont van een staaf dynamiet zou aansteken om daar eens rustig mee in je hand te gaan zitten?

De tweede geschiedenis, Loes Wouterson,

De kapers, die in Algiers drie passagiers hadden vermoord, hadden ongeveer 20 staven dynamiet geplaatst onder stoelen van het vliegtuig.

NRC,

Elders werden scholen vis met staven dynamiet tot actie gemaand, terwijl zeehonden het loodje legden na allerlei filmische experimenten die een dierenvriend bepaald misstaan.

NRC,

met ander, nevengeschikt substantief


  • dynamiet en ontstekers
  • dynamiet en slagkoorden
  • wapens, munitie en dynamiet

Families die mijnen exploiteren, zijn gewend dynamiet en ontstekers thuis te bewaren.

De Standaard,

Dynamiet en slagkoorden liggen overal open en bloot in de winkels naast de andere mijnwerkersbenodigdheden.

http://geologie.cjb.net/,

Dankzij de medewerking van Poolse verzetsorganisaties lukte het via ondergrondse gangen wat wapens, munitie en dynamiet het getto binnen te smokkelen.

Alles wat het geval is, Milo Anstadt,

Woordfamilie


Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


dynamiet 1.1

iets wat maakt dat er in figuurlijke zin een explosie kan plaatsvinden; iets wat opschudding geeft; iets wat explosieve ruzies tot gevolg kan hebben

Betekenisbetrekking


metafoor
Betrokken betekenissen 1.0 : 1.1

Algemene voorbeelden


Toch bevat de in het Centraal Economisch Plan gemaakte analyse dynamiet voor de politieke discussie.

NRC,

Burgemeester mr. J.H. van der Laan sprak van een beetje dynamiet dat in de vergadering werd gebracht, maar vond het onverstandig.

Meppeler Courant,

De NMBS gaat Sabena achterna. Dit is dynamiet onder alle sociaal overleg.

De Standaard,

Vaste verbindingen


dynamiet 1.2

een gevaarlijke situatie; een situatie die in figuurlijke zin op ontploffen staat; iets dat totaal mis kan gaan of dreigt te gaan

Betekenisbetrekking


metafoor
Betrokken betekenissen 1.0 : 1.2

Algemene voorbeelden


Het is een wijk waar de helft van de jongeren werkloos is. Zonder enig uitzicht op verandering. Zelfs zonder een aanwijzing dat iemand zich daarom bekommert. Dat is dynamiet.

De Standaard,

Oost-Slavonië is dynamiet. Met de konfrontatie tussen verongelijkte Serviërs die de Joegoslavische oorlog begonnen, in het zog van diktator Slobodan Milosevic overtuigd van hun groot gelijk. En de Kroaten, die zich steeds beter bewapenen en zelfverzekerder zijn dan ooit na het verdrijven van de Serviërs uit de Krajina. Daartussen staat een VN-troepenmacht, binnenkort onder het bevel van een Belgische generaal.

De Standaard,

Waarom eten we het vlees van de besmette dieren niet gewoon op? "Het kan, er gebeurt niets", zegt levensmiddelenmicrobioloog Frans Rombouts van de Wageningen Universiteit. "Je zou het kunnen steriliseren en inblikken. Maar de bedoeling van dat verbranden is infectiehaarden te isoleren. Als je het vlees wilt consumeren moet je ermee gaan sjouwen, naar slachterijen en slagers. Dat is dynamiet, je kunt het nooit veilig verpakken."

http://www.trouw.nl/tr/nl/5009/Archief/archief/article/detail/2781311/2001/03/23/Besmet-vlees-is-dynamiet-want-niet-veilig-te-verpakken.dhtml,

dynamiet 1.3

energie en kracht bij het sporten; power

Betekenisbetrekking


metafoor
Betrokken betekenissen 1.0 : 1.3

Algemene voorbeelden


Ingehouden dynamiet, maar vooral veel balgevoel en inspiratie in het tennis van Courtois.

De Standaard,

Eens te meer bleek de aanval over te weinig dynamiet te beschikken.

Meppeler Courant,

Pas met nog drie ronden van twaalf kilometer te gaan, stak Ullrich het dynamiet in zijn geweldige benen aan.

De Telegraaf,

De Deen, die weer als vanouds de longen uit zijn lijf liep, had op het beslissende moment zijn dynamiet thuisgelaten. Maar hij was niet de enige; heel Feyenoord weigerde echt het gaspedaal in te drukken.

De Telegraaf,