fonogram 1.0
(archaïsch)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een fonogram…
is een gebruiksvoorwerp; is een zaak
- [Vorm] is cilindervormig
- [Constructie] is bekleed met bladtin of een waslaag waarin geluidstrillingen worden vastgelegd door ze als een spiraalvormige groef met wisselende diepte met een naald te graveren
- [Deel] is een deel van een fonograaf
- [Functie] dient om muziek e.d. vast te leggen en vervolgens te kunnen beluisteren
- [Tijd] was in gebruik tot in het begin van de twintigste eeuw en is de voorloper van de grammofoon
- [Activiteit of handeling] maakt omwentelingen
- [Gebruikswijze] wordt van een groef voorzien door een naald
- [Werking of functionering] wordt gedraaid op een fonograaf waarvan de naald de aangebrachte groef op de cilinder volgt voor het afspelen van het opgenomen geluid
Algemene voorbeelden
Een fonogram is de benaming voor een plaat of een rol voor de fonograaf, de platenspeler die Thomas A. Edison in 1877 uitvond. Op rommelmarkten of beurzen voor verzamelaars kan de fonogram nog wel eens worden aangetroffen.
En wat bleek..... het zijn beschermdoosjes van muziekkokers van een antieke fonogram. De voorloper van de grammofoon.
fonogram 2.0
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een fonogram…
is een geluidsopname; is een opname
- [Functie] dient om geluid vast te leggen en opnieuw te kunnen beluisteren
- [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] geldt als eerste vastlegging
- [Middel] gebeurt door middel van een geluidsdrager
- [Toepassingsgebied of bereik] heeft uitsluitend betrekking op geluid, bijvoorbeeld van muzikale uitvoeringen en van andere geluiden
Algemene voorbeelden
Een fonogram is de eerste vastlegging (de moederband of de master) van klank. Hiermee wordt bedoeld de eerste opname van klanken zoals muziek, een lied, stemmen of zelfs gewone geluiden (vogelgezang, natuurgeluiden).
Een fonogram wordt in art. 1 sub c WNR omschreven als iedere opname van uitsluitend geluiden van een uitvoering of andere geluiden, zodat bijv. ook een opname van vogelgeluiden als fonogram beschermd wordt. Opnemen wordt - kort gezegd - gedefinieerd als het voor de eerste maal vastleggen van geluiden of beelden op enig voorwerp dat geschikt is om deze te reproduceren of openbaar te maken.
Voorts is een fonogram van een vertolking te onderscheiden van die vertolking zelf [...]. Gewoonlijk wordt eerst een aantal opnamen gemaakt, waaruit vervolgens via een proces van 'mixen' en 'editen' een master - vroeger analoog op band, tegenwoordig meestal een digitaal bestand - wordt gemaakt met het voor de productie van de eigenlijke cd's e.d. bestemde fonogram. Op zijn beurt moet het fonogram worden onderscheiden van de band, plaat etc. waarop het is vastgelegd.
Alleen de producent heeft het recht om het fonogram of de eerste vastlegging van de film volgens ongeacht welk procede aan het publiek mede te delen. De rechten van de producenten van fonogrammen of van eerste vastleggingen van films vervallen vijftig jaar na de vastlegging.
Op grond van het WIPO verdrag inzake Uitvoeringen en Fonogrammen dienen fonogrammenproducenten en uitvoerende kunstenaars eveneens een exclusief "beschikbaarstellingsrecht" te krijgen.
Woordfamilie
Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen
fonogram 3.0
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een fonogram…
is een grafiek
- [Deel] bestaat uit een heen en weer gaande lijn die kan worden afgelezen tegenover een x-as en een y-as
- [Functie] dient om metingen te visualiseren
- [Activiteit of handeling] geeft de golfbeweging van een geluid weer
- [Instrument] wordt gemaakt met een apparaat zoals een oscillograaf
Hoofdsemagram: grafiek
Algemene voorbeelden
Het onderzoek wees uit dat dergelijke stembreuken herhaaldelijk voorkwamen en dat zij de indruk van heesheid op het oor maakten. Afb. 3 toont het oscillogram (ook fonogram genoemd).
Op het apparaat zit tevens een ECG-module en er kunnen fonogrammen gemaakt worden van abnormale hartgeluiden, zogenaamde bijruisen (souffle). Bij een fonogram wordt een grafiek van het bijgeruis (souffle) gemaakt en over het ECG gelegd zodat men kan zien in welk deel van de hartslagcyclus het geruis ontstaat.
Voor een beoordeling van de kleppen kan men luisteren met een stethoscoop of een fonogram maken, en voor een beoordeling van de kamercontractie en de klepbewegingen is een echo-onderzoek een zeer geschikte methode.
fonogram 4.0
(taal en taalkunde)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een fonogram…
is een teken; is een voorstelling
- [Vorm] heeft een specifieke vorm om een bepaalde klank te identificeren
- [Geheel] is deel van een schrift
- [Functie] dient om een spraakklank voor te stellen
- [Medium] is grafisch
Algemene voorbeelden
Bij klankschrift of fonetisch schrift leggen tekens de klanken van woorden vast (fonogrammen), waardoor je er veel minder nodig hebt.
Een zgn. fonogram: een geschreven karakter voor een spraakklank, of te wel een grafeem voor een foneem.
Woordschrift: de stap van logogram naar fonogram wordt gezet als het iconische teken voor woord A ook gebruikt wordt om een woord B met een totaal andere betekenis te representeren als dat woord B hetzelfde klinkt als woord A (bv. bij). De grafische tekens stellen niet langer betekenissen voor, maar klanken.
Bij het hiërogliefenschrift wordt elk woord, morfeem (deel van een woord met eigen betekenis) of klank uitgebeeld door een pictogram [...]. Bij de logogrammen verwijst het uiterlijk van de vorm naar het begrip wat ermee wordt bedoeld [...]. Bij de fonogrammen wordt puur de klank aangeduid [...]. De logografische en fonografische tekens werden door elkaar gebruikt. Om verwarring te voorkomen werden aparte tekens ingevoerd. Zo bestonden er tekens die aangaven dat het volgende teken opgevat moest worden als fonogram.
Fonetische complementen worden o.a. gebruikt om aan te geven dat het aangevulde meerletterteken een klankteken (fonogram) is, en geen beeldteken (of ideogram).