gentiaan 1.0
Bron:
alegria2014
(
Publiek domein
)
(dieren; biologie)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een gentiaan…
is een plant
- [Afmeting] bereikt, afhankelijk van de soort, een hoogte van enkele decimeters tot een meter
- [Kleur] heeft bij sommige soorten een intens blauwe kleur maar komt ook in gele, witte en roze variëteiten voor
- [Vorm] heeft bloemen in de vorm van trechters
- [Woongebied] komt vooral voor in de gematigde bergstreken van het noordelijk halfrond en in het Andesgebergte
- [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] groeit in volle zon tot halfschaduw op een niet te droge grond en houdt van een steenachtige, vaak kalkrijke bodem
- [Gebruikswijze] wordt vaak gekweekt als tuinplant, o.m. voor rotstuinen
Wetenschappelijke naam: Gentiana
| Rijk | Plantae; Planten |
|---|---|
| Stam | Embryophyta; Landplanten |
| Klasse | Spermatopsida; Zaadplanten |
| Orde | Gentianales |
| Familie | Gentinaceae; Gentiaanfamilie |
| Geslacht | Gentiana |
Algemene voorbeelden
Tijdens vakanties in de Alpen hielden mijn vrouw en ik steevast een wedstrijdje wie als eerste een gentiaan kon spotten. Een prachtig gezicht, zo'n pol felblauwe voorjaarsgentianen met kleine witte hartjes. Pas daarna kon de vakantie echt beginnen.
Om het praatje van de moeilijke gentianen meteen te ontzenuwen, zullen we eerst een paar soorten bespreken die ook door de beginnende tuinier kunnen worden gekweekt. Ze zijn niet alleen gemakkelijk, maar ook rijkbloeiend. De zijdeplantgentiaan (Gentiana asclepiadea) groeit in de Alpen vaak in donkere, beboste kloven. De planten maken dan enkele stengels waaraan een aantal bloemen verschijnen. Ziet u deze plant in de natuur, dan zult u er echt niet van onder de indruk komen. Maar in de tuin zal hij zich gewoonlijk ontwikkelen tot een bossige, rijkbloeiende plant, die 50 tot 60 cm hoog wordt. Meestal hebben de planten blauwe bloemen, maar soms zitten er ook exemplaren met witte bloemen tussen. Ze staan het liefst op een halfbeschaduwde plaats in niet te droge grond.
Combinatiemogelijkheden
met adjectief ervoor
- een gele gentiaan
- een witte gentiaan
Niet minder mooi zijn de Harige Alpenroosjes en Rostbladige Alpenroosjes, die met hun rode trechtervormige bloemen staan te stralen in het zonlicht. Daarboven steekt her en der een Gele Gentiaan. Deze tot één meter hoge plant met zijn goudgele bloemen kan wel tien jaar oud worden en uit de dikke wortelstokken werd vroeger maagbitter gestookt.
Het is dus wel bijzonder dat ik een witte gentiaan gevonden heb. Ik ga vaak in vakantie naar de bergen, waar ik veel gentianen (in alle soorten, groot, klein, geel) gezien heb, maar nog nooit een witte.
Woordfamilie
Als deel van een afleiding
Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen
Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen
gentiaan 1.1
(dieren; biologie)
Betekenisbetrekking
| Betrokken betekenissen | 1.0 : 1.1 |
|---|
Semagram (extra betekenisinformatie)
De gentiaan…
is een orde
Algemene voorbeelden
De gentiaan is een vaste plant, die uit Oost-Azië stamt en dertig jaar geleden in Nederland werd geïntroduceerd. De bloem trok veel belangstelling maar bleek lastig te telen.
Gentianen kunnen het beste in drie groepen verdeeld worden. De voorjaarsbloeiers houden van een kalkrijke grond, hoewel dit geen absolute vereiste is. Ze hebben bovendien een zonnige plaats nodig. Dit geldt ook voor de zomerbloeiers, die goed gedijen in kalkrijke en zure grond. De herfstgentianen houden niet van kalk, wel van humusrijke bladaarde en hebben een koele plaats nodig (niet in de volle zon).
Combinatiemogelijkheden
met adjectief ervoor
- de gele gentiaan
De gele gentiaan is een bedreigde bloemsoort. De plant groeit langzaam, pas na 10 jaar komt ze tot bloei. Daar staat tegenover dat ze 40 tot 60 jaar oud kan worden.
gentiaan 1.2
(dieren; biologie)
Algemene voorbeelden
Kilometers ver strekken zich hier de alpenweiden uit. Men vindt er welhaast ontelbare orchideeën, campanula's, arnica's en alpenrozen [...]. Op de hoger gelegen delen vindt men naast gentiaan en edelweiss bijvoorbeeld ook soldanella's die meestal slechts in de omgeving van gletsjers wordt gevonden.
Bovendien worden in dit natuurgebied voortdurend nieuwe duinen en duinvalleien gevormd met onder andere duinsalomonszegel, orchideeën, parnassia en gentiaan.
Naast de diverse struiken kan u ook uw tuin meer blauw geven door enkele vaste planten in te schakelen. Dan denk ik aan Delphinium (ridderspoor), Gentiaan, sedum (blauwgrijs blad) [...], de monnikskap of Aconitum.
gentiaan 1.3
(dieren; biologie)
Betekenisbetrekking
| Betrokken betekenissen | 1.0 : 1.3 |
|---|
Algemene voorbeelden
Om de smaak van het bier te verbeteren, werden aromaten toegevoegd, zoals gentiaan, kamillebloesems, en zelfs citroen en sinaasappelschillen.
De specifieke smaak met het 'bittertje' wordt gehaald uit een kruidenmengsel van o.m. gentiaan, vanille, kaneel en vruchtenextracten van 12 verschillende vruchten waaronder aardbei en citroen.
gentiaan 1.4
(dieren; biologie)
Betekenisbetrekking
| Betrokken betekenissen | 1.0 : 1.4 |
|---|
Algemene voorbeelden
De huidige Alpenhoorn bestaat uit een houten mondstuk, een conisch stuk buis en de gebogen uitgang [...]. De buis krijgt een omwikkeling van rotan; de uitgang wordt veelal beschilderd met een mooi motief of versierd met houtsnijwerk. Veelal met Zwitserse motieven: een almhut, koeien, gentianen en een Zwitserse vlag of kantonvlag.