gentrificatie

'De Marolliens staan bekend om hun saamhorigheid, ze deelden lange tijd een attitude tegen de gevestigde autoriteiten', vertelt Lut Van de Meersche van Klare Lijn. 'Maar in de vijf jaar dat ik gids in de wijk, heb ik die verbondenheid zien afbrokkelen. Dat heeft te maken met de gentrificatie: jonge stellen die in Brussel willen wonen, kunnen zich in het centrum niets veroorloven en kiezen dus voor de Marollen, waardoor de vastgoedprijzen omhoog gaan. Daar komt dan de verzaveling bij, de chique winkels van de Zavel die zich nu ook in de Marollen vestigen. Het resultaat is dat alles mooier wordt, maar ook duurder voor de oorspronkelijke, vaak arme buurtbewoners.'

„In 2012 kocht ik een motorboot, die ik ombouwde tot tiny houseboat en tijdens de eerste coronagolf renoveerde. Op het achterdek heb ik een kwart van een caravan geplaatst. Dat werd mijn slaapkamer. De woonboot heeft mij geholpen te overleven in Amsterdam, dat met veel gentrificatie kampt."

In steden als Brussel is het een bekend fenomeen. Een wat vervallen stadsdeel verandert in enkele jaren tijd in een hippe buurt waar steeds meer trendy mensen wonen of een zaak uitbaten. Dankzij de nieuwkomers wordt de buurt gerenoveerd en opgewaardeerd. Het gevolg is vaak dat de huurprijzen zodanig de hoogte in gaan dat de oorspronkelijke bewoners de buurt moeten verlaten. In vakjargon heet dit gentrificatie, een vernederlandsing van gentrification. Het Engelse gentry betekent 'lage(re) adel, betere stand'. Het fenomeen krijgt ook wel eens een naam als Jordaaneffect of Dansaerteffect, die dan verwijst naar een bepaalde buurt (respectievelijk in Amsterdam en Brussel) waar een soortgelijke transformatie heeft plaatsgevonden.

PleinOPENair ziet in Tagawa een voorbeeld van weerwerk tegen de voortschrijdende gentrificatie. Gentrificatie is zowat de nieuwe boeman sinds verbrusseling met pensioen ging. Brusselaars gebruiken wel eens het woord verzaveling of Dansaerteffect om hetzelfde proces te duiden. Gentrificatie is een vernederlandsing van gentrification, dat oorspronkelijk verwees naar de terugkeer naar de stad van de Britse gentry, de lagere adel. Sinds de jaren 1980 in Londen, New York of Barcelona duidt het woord op de hernieuwde belangstelling voor de oude volkswijken in het stadscentrum. Een wat vervallen stadsdeel verandert in enkele jaren tijd in een hippe buurt waar steeds meer trendy mensen komen wonen of een zaak uitbaten.

Niet iedereen is gelukkig met de huidige toestroom van leden van de zwarte en blanke middle-class. Tegenstanders spreken van 'gentrification', wat van het Engelse woord gentry is afgeleid: de betere stand. Stadsontwikkelaar Donald Cogsville ligt van gentrificatie niet wakker. Weliswaar rijden volgens hem overal de projectontwikkelaars rond, op zoek naar projecten, en vestigen zich steeds meer blanken in Central Harlem, maar hij gelooft dat de gemeenschap tegen deze ontwikkeling opgewassen is.