gevangene 1.0
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een gevangene…
is een persoon
- [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] is gevangen genomen; verblijft in gevangenschap
Algemene voorbeelden
Kinnock en haar collega John Corrie zijn gestrand op de eilandengroep tijdens een oriëntatiebezoek aan Fiji en de Salomonseilanden. "We kunnen geen kant op, behalve binnen de muren van het hotel. De rivaliserende leiders van de etnische groeperingen lijken met elkaar in gesprek, maar het is erg moeilijk om daar zicht op te krijgen, omdat niemand weet aan wie die leiders nu eigenlijk verantwoording verschuldigd zijn", schetst Kinnock de nogal ondoorzichtige situatie op de Salomonseilanden. In een telefoongesprek met The Times zegt ze: "Ik heb nog nooit zoiets gezien. Wij zijn gevangenen op het eiland. Ik heb geen idee wanneer we hier weer kunnen vertrekken."
Combinatiemogelijkheden
met voorzetselgroep
Voorzetsel: van
- de gevangenen van de Japanners
Toen werd voor het eerst na vijftig jaar het leed openbaar gemaakt, aangedaan aan talloze Koreaanse en een groot aantal Nederlandse vrouwen, die ten gerieve van de Japanners in bordelen werden opgesloten. De naam die ze kregen was die van 'comfort women'. Maar die benaming is volstrekt verkeerd, aldus Jan Ruff-O'Herne. "Want comfort women veronderstelt iets zachts en warms en vertrouwds. Dat was absoluut niet het geval. We waren de gevangenen van de Japanners, die ons bruut verkrachtten.'
met bezittelijk voornaamwoord
- hun gevangenen
De drie Italianen begeleidden met twee landgenoten een hulpkonvooi en werden [...] aangehouden door een groep van dertig mannen en één vrouw [...]. De Italianen moesten uitstappen en werden weggeleid. Volgens de twee overlevenden begonnen de moslims plotseling op de benen van hun gevangenen te schieten. Toen zij wegrenden, werden drie van hen doodgeschoten; de twee anderen konden ontkomen.
Woordfamilie
Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen
Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen
gevangene 2.0
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een gevangene…
is een persoon
- [Plaats] bevindt zich in een huis van bewaring; bevindt zich in een gevangenis
- [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] wordt in verzekerde bewaring gehouden; wordt in hechtenis gehouden; zit vast
Algemene voorbeelden
Bij elke veroordeling tot gevangenisstraf moet een extra-periode worden vermeld die de gevangene moet uitzitten als hij of zij zich niet goed gedraagt.
Het is evident dat gevangenen die vanuit een gevangenis naar een rechtszaal gevoerd worden, geboeid zijn. Dat is altijd zo geweest.
Het verst gaat de in dit verband vaak aangehaalde Verklaring van Tokio (aanvaard door de World Medical Association in 1975) over de rol van artsen in verband met martelingen en andere onmenselijke of vernederende behandeling van gedetineerden: als een gevangene voedsel weigert, daarbij tot een weloverwogen oordeel in staat is, en de gevolgen hem zijn uitgelegd en hij deze overziet, mag niet tot dwangvoeding worden overgegaan.
Parochies in Nederland moeten ex-gevangenen de helpende hand bieden om hen op het goede pad te houden. Zij kunnen gevangenen vlak voor hun vrijlating 'adopteren' om hen bij terugkeer in de samenleving te begeleiden.
Combinatiemogelijkheden
als object bij een werkwoord
- gevangenen veroordelen
- gevangenen vrijlaten
De gevangenen waren allen veroordeeld tot 25 jaar gevangenisstraf voor hun aandeel in de moord op Juan Chanay Pablo, een strijder voor de rechten van boeren, en voor de verwonding van drie anderen.
Hamas heeft gedreigd de korporaal te vermoorden als Israël niet voor vrijdagavond negen uur tweehonderd gevangenen vrijlaat. Rabin heeft Arafat inmiddels persoonlijk verantwoordelijk gesteld voor het leven van de korporaal en heeft de PLO-leider gewaarschuwd dat iedere vertraging bij de terugkeer naar Israël van de korporaal zeer ernstige gevolgen zal hebben voor de voortzetting van het vredesproces.
met adjectief ervoor
- vluchtgevaarlijke gevangenen
Omdat de zeer vluchtgevaarlijke gevangenen zijn overgeplaatst naar een extra beveiligde gevangenis in Vught, heeft de politie in Hoogeveen de speciale bewaking van de strafgevangenis De Grittenborgh opgeheven.
- mannelijke gevangenen
- vrouwelijke gevangenen
In berichten over mishandeling van gevangenen in de gevangenis Wayne County in West Virginia werd onder meer beweerd dat vrouwelijke gevangenen waren gedwongen halfnaakt voor mannelijke gevangenen te paraderen en zich door mannelijke gevangenbewaarders te laten visiteren, en door mannelijke functionarissen waren betast of gadegeslagen bij het aankleden.
Vrouwelijke gevangenen in diverse staten, waaronder Californië, Connecticut, New York, South Carolina en West Virginia, beweerden dat mannelijke medewerkers hen seksueel hadden misbruikt.
Voor vrouwelijke gevangenen moeten er aparte inrichtingen komen, bestaande uit afzonderlijke leefgemeenschappen van maximaal tien personen, verdeeld over wooneenheden vergelijkbaar met studentenappartementen.
- Noorse gevangenen
- Palestijnse gevangenen
De Zweedse krant Goteborgs-Tidningen meldde dat Noorse gevangenen geen knäckebröd meer mogen smeren waarin maanzaad is gebakken. De Noorse regering is bezorgd dat de kleine hoeveelheden morfine in de papaverzaadjes drugstesten in de gevangenis kunnen beïnvloeden.
Rabin gaf Arafat wel toestemming de Palestijnse politie met tweeduizend man (uit Libanon) te versterken om het gezag van het Palestijnse zelfbestuur te versterken, maar hij wilde nu niets weten van het vrijlaten van Palestijnse gevangenen.
met adjectivisch voltooid deelwoord
- ontsnapte gevangenen
In 1993 ontsnapten 59 gedetineerden, tegen 21 vorig jaar. Van deze 21 ontsnapte gevangenen zijn er tot op heden tien aangehouden.
met voorzetselgroep
Voorzetsel: in
- gevangenen in een cel
- gevangenen in de dodencel
- gevangenen in de gevangenis Bayrampasa
- gevangenen in de Karlaugevangenis
Gary Graham werd in Texas ter dood gebracht ondanks hevige nationale en internationale protesten en ernstige twijfels aan zijn schuld. Eind 2000 zaten meer dan tachtig gevangenen in zestien staten nog in de dodencel voor misdrijven die zij hadden begaan toen ze zestien of zeventien waren.
In de gevangenis van Tanger moest Johan eerst een cel voor twee delen met zeven andere gasten. Later zat hij met tweeëntwintig gevangenen in een cel voor vier gedetineerden. Het laatste jaar bracht hij door in een lokaal van zes meter op zes met vijftig anderen. Bedden waren er niet.
Het einde van de hongerstaking kwam zaterdag na urenlange onderhandelingen met gevangenen in de gevangenis Bayrampasa in Istanbul, op initiatief van een groep plaatselijke onderhandelaars.
Met een vuurgevecht maakte de Oostenrijkse politie gisteren een einde aan de gijzeling van drie vrouwen door drie gevangenen in de Karlau-gevangenis in Graz. Het lot van de drie gedetineerden, onder wie de Palestijn Tawfik ben Ahmed Chaovali (36), die een levenslange straf uitzit wegens de dood van vier mensen bij een terreuraanslag in 1985 op de luchthaven van Wenen, was niet meteen bekend.
- gevangenen in Nederland
- gevangenen in Rwanda
- gevangenen in het Verenigd Koninkrijk
De helft van de gevangenen in Nederland zit vast wegens een drugdelict.
De speciale gezant van de Verenigde Naties in Rwanda, Sharyar Khan, heeft zaterdag in de Keniaanse hoofdstad Nairobi zijn zorg uitgesproken over het lot van de gevangenen in Rwanda.
Sedert 1992 is het aantal gevangenen in het Verenigd Koninkrijk met 45 % gestegen. Per duizend inwoners telt het land het grootste aantal gevangenen in West-Europa.
met onbepaald voornaamwoord
- alle gevangenen
Amnesty komt voor alle gevangenen op in geval van marteling of doodstraf. Beide zijn in strijd met de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (artikel 3: een ieder heeft recht op leven, vrijheid en onschendbaarheid van zijn persoon en artikel 5: niemand zal onderworpen worden aan folteringen).
Vaste verbindingen
Woordfamilie
Als deel van een afleiding
Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen
Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen
gevangene 3.0
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een gevangene…
is een persoon
Algemene voorbeelden
Terwijl de winkeliers van Hooghalen goede zaken deden met het kamp, hadden de boeren van Westerbork veel contact met de gevangenen. Er waren joden verplicht te werk gesteld op het land en er werkten joden aan het onderhoud van het speciale spoorlijntje - in beide gevallen niet onder leiding van Duitse bewakers, maar bewaakt door hun eigen joodse ordedienst.
Combinatiemogelijkheden
met voorzetselgroep
Voorzetsel: in
- gevangenen in concentratiekampen
- gevangenen in de concentratiekampen
- gevangenen in het kamp
Toen het blad in 1943 over massale Duitse excuties in Polen berichtte, werd het door de censuur gestraft. Foto's van gevangenen in concentratiekampen die uitgemergelde lijken in een massagraf wierpen, mochten niet worden gepubliceerd.
"Laten we bidden voor de joden en de arme gevangenen in de concentratiekampen." Deze woorden bekocht Bernhard Lichtenberg met de dood. De domproost van de Berlijnse Hedwigs-kathedraal kwam er bij elke gelegenheid voor uit dat hij de pest had aan de nazi's.
Foto: Een Nederlandse overlevende uit Buchenwald bekijkt foto's van vermoorde gevangenen in het kamp.