houtgravure


houtgravure 1.0

(kunst en architectuur)

grafische techniek waarbij men een hard houten blok door griffen en steken met scherp handgereedschap of machinaal voorziet van een afbeelding of tekst in reliëf die na het opbrengen van inkt wordt afgedrukt, veelal met een pers

Semagram (extra betekenisinformatie)


Houtgravure…

is een hoogdruktechniek

  • [Groep] behoort tot de hoogdruktechnieken, waarbij de af te drukken delen in reliëf blijven staan nadat de wit blijvende oppervlakken zijn weggestoken
  • [Functie] dient om afbeeldingen en tekst te reproduceren
  • [Wijze] gebeurt door griffen of steken, het aanbrengen van inkt op de af te drukken delen die in reliëf zijn aangebracht, en door de plaat vervolgens af te drukken, veelal met een pers
  • [Instrument] wordt vervaardigd met scherp handgereedschap zoals een burijn of door een machine die of apparaat dat graveert
  • [Middel] gebeurt door middel van een hard houten blok, meestal afkomstig uit een houtschijf die dwars, ofwel kops, uit de stam is gezaagd
  • [Product of vrucht] resulteert in een fijnere uitvoering van de voorstelling dan bij een houtsnede
  • [Onderscheid of tegenstelling] is zowel wat betreft de vervaardiging als het gebruikte materiaal en het gereedschap te onderscheiden van de houtsnede

Algemene voorbeelden


De grafische techniek van de houtgravure, waarbij met fijne metaalgraveursburijnen in hard kopshout [...] wordt gestoken, in plaats van met bredere gutsen in zacht langshout zoals bij de houtsnede, werd rond 1800 in Engeland uitgevonden door Thomas Bewick. In de tweede helft van de 19de eeuw was de houtgravure de gebruikelijke techniek voor boekillustratie geworden, maar het werd voor pure reproductiedoeleinden gebruikt.

http://www.drukwerkindemarge.org/nieuwsbrief/Nieuwsbrief_DidM_102.pdf,

Aan het einde van de 18e eeuw kwamen er twee technieken bij die het arsenaal aan mogelijkheden verruimden: de houtgravure en de lithografie of steendruk. Bij de houtgravure wordt de afbeelding gestoken met een burijn in de kopse kant van een houtblokje. Daarmee werd een veel grotere detaillering mogelijk dan voorheen bij de houtsnede denkbaar was.

http://www.museumenschede.nl/?id=116,

Bij een hoogdrukblok wordt alles wat niet moet worden afgedrukt enkele milimeters diep weggesneden. Net als bij een stempel wordt het hoogste gedeelte daarna met inkt bestreken en afgedrukt. Naast de houtsnede zijn ook de houtgravure, linoleumsnede en typografie bekende hoogdruktechnieken.

http://www.exlibriswereld.nl/dutch/info_exlibris_4.htm

Houtgravure. Druktechnisch zelfde als de houtsnede, maar het gereedschap maakt een fijnere uitvoering van de voorstelling mogelijk. Er wordt gebruik gemaakt van een harde en homogene houtsoort die dwars, ofwel kops, uit de stam is gezaagd. Met behulp van een burijn kan heel fijn in het hout worden gegraveerd. Burijnen hebben een scherp driehoekig uiteinde. Hetzelfde gereedschap wordt gebruikt om een kopergravure te vervaardigen

http://www.hansartsupplies.nl/artsupplies/index.php?action=extra&extra=A_grafische_technieken&lang=NL

De hoogdrukprent [...]. De verhoogd staande voorstelling wordt met een rol of tampon van inkt voorzien en vervolgens afgedrukt. Het afdrukken kan met de hand gebeuren, men wrijft dan stevig over het papier dat op de drukvorm is gelegd. Dat levert onregelmatige afdrukken op. Meer gelijke afdrukken verkrijgt men door het gebruik van een drukpers [...]. Hoogdruk zijn onder meer de houtsnede, de lino snede en de houtgravure.

http://www.grafiekkunst.nl/grafiek.asp?text=hoogdrukprent,

De houtgravure werd in de loop van de negentiende eeuw steeds verder geperfectioneerd […]. Vooral Amerikaanse graveurs ontwikkelden een grote virtuositeit in het weergeven van grijstinten met behulp van arceringen. Daarvoor werden vanaf ongeveer 1870 ook mechanische hulpmiddelen gebruikt, zoals toonstekers en graveermachines. Het vervaardigen van gravures voor dag- en weekbladen vereiste een grote produktiesnelheid, die moeilijk te verenigen was met dit ambachtelijke werk.

http://www.dbnl.org/tekst/lint011gesc02_01/lint011gesc02_01_0014.php,

De student kan in het atelier diverse technieken leren, met name de hoogdruk waartoe houtsnede, linosnede en houtgravure behoren, de diepdruk met de ets, droge naald, aquatint, vernis-mou, mezzotint en burijngravure en tenslotte de vlakdruk met lithografie en zeefdruk.

http://www.academieantwerpen.be/

Escher had een sterke voorkeur voor technieken waarbij men met een zwart vlak begint en zwart weghaalt. Escher gebruikte dan ook houtsnede, houtgravure, lithografie en (in mindere mate) mezzotint.

http://wapedia.mobi/nl/Maurits_Cornelis_Escher

houtgravure 2.0

(kunst en architectuur)

houten blok dat door griffen en steken met scherp handgereedschap of machinaal is voorzien van een afbeelding of tekst in reliëf die men na het opbrengen van inkt afdrukt, veelal met een pers

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een houtgravure…

is een drukvorm; is een stoffelijke zaak

  • [Materiaal] is van hout, veelal van een hardere soort en kops gezaagd uit de dwarsrichting van de stam
  • [Functie] dient om een afbeelding of tekst in druk te reproduceren
  • [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] is voorzien van een gegraveerde tekening of tekst
  • [Behandeling of bewerking] wordt op de hogere, in reliëf staande delen van inkt voorzien
  • [Instrument] wordt vervaardigd met scherp handgereedschap zoals een burijn of door een machine die of apparaat dat graveert
  • [Middel] wordt vervaardigd uit een hard houten blok
  • [Product of vrucht] brengt afdrukken voort

Algemene voorbeelden


Kopshout is een schijf die dwars van een boomstam is afgezaagd. In dit hout graveert de houtsnijder de fijnste lijntjes met de burijn (graveernaald) van de metaalgraveur. Hierdoor is het mogelijk veel fijnere voorstellingen in hout te snijden en kunnen op de afdruk van een houtgravure ook tussentinten (bijvoorbeeld grijs) te zien zijn.

http://www.buisman.info/beelddragers.html,

Combinatiemogelijkheden


als object bij een werkwoord


  • een houtgravure steken

Een houtgravure wordt 'gestoken' in de kopse kant van een hard houten blok. In hout graveren is een bijzonder moeilijke techniek die veel inspanning en geduld vergt. Nico Bulder gebruikte daarbij het instrument van de kopergraveur, een scherpe burijn. Maar terwijl de kopergraveur de mogelijkheid heeft een foutje weg te werken door de plaat te polijsten, is iedere versnijding in het hout fataal. Wat weggesneden is, is definitief weg.

Dagblad van het Noorden,

houtgravure 3.0

afbeelding

Bron: Gerard Dukker
( CC BY-SA 3.0 )

(kunst en architectuur)

afdruk op papier e.d. van een gegraveerd houten blok

Betekenisbetrekking


metonymie
Betrokken betekenissen 2.0 : 3.0

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een houtgravure…

is een afdruk; is een stoffelijke zaak

  • [Kleur] is meestal zwart-wit, of grijs en wordt soms ingekleurd
  • [Ontstaan] wordt verkregen door het afdrukken van een gegraveerd houten blok

    Algemene voorbeelden


    Houtgravure afkomstig uit een boek. Voorstelling: zeegezicht met op de voorgrond een reddingboot met loggertuig [...] en op de achtergrond rechts een raderboot met twee masten en links een driemaster.

    http://www.friesscheepvaartmuseum.nl/nl/zoeken-in-de-collectie/indeling/detail/start/92/trefwoord/Hoofdcategorie/Schilderijen%20en%20prenten/trefwoord/creator/onbekend,

    Deze houtgravure uit het Modejournaal van Nederland (waarschijnlijk 1879) toont 'twee élegante gekleede toiletten van gekleurde faille en wit neteldoek'. Bij de afbeelding hoorde een knippatroon, zodat een handige burgervrouw haar eigen hoogst modieuze curasjapon kon maken.

    http://www.verreverwanten.nl/themas/kleding%20en%20mode/couturiers%20en%20confectie/

    Oud stadsgezicht van Leuven, handgekleurde houtgravure.

    http://www.campo.be/ned/activiteiten/resultaten/dsp_list.cfm?start=751&code=veiling_47&view=all