ia 1.0
Semagram (extra betekenisinformatie)
Ia…
is een geluid
- [Geluid] is een geluid dat op hoge, schelle en zeer luide toon wordt voortgebracht
- [Frequentie] wordt door de ezel meerdere keren achtereen uitgeroepen, wat bekend staat als balken of iaën
- [Betrokkene] is het geluid dat een ezel, met name het mannetje, maakt
Algemene voorbeelden
Een van de meest bekende dierengeluiden is die van de ezel: ia. Maar waarom maakt een ezel eigenlijk het ia-geluid? Het balken [...] komt vaak voor uit status binnen een groep ezels. Zo'n groep ezels bestaat uit hengsten en merries. De mannetjesezels (de hengsten) die het meeste aanzien hebben in de groep balken het hardst. Ook de dominantste mannetjes laten behoorlijk van zich horen. De vrouwtjesezels, daar in tegen, balken bijna nooit.
Een ezel die lang alleen is, gaat balken. Dan hoor je i-a, i-a. Dat is een heel hard geluid. De ezel probeert zo contact te maken met andere ezels.
Ezels balken (vanwaar ook de uitdrukking "balken als een ezel"). Het balken klinkt als I-A en is een schel en krachtig geluid dat typisch is voor de ezel. Een balkende ezel is tot op 15 km afstand te horen.
Met name de katholieke kerk moest het tijdens Carnaval ontgelden. Allerlei heilige tradities en regels werden tijdens het feest op de hak genomen. Zo plaatste men tijdens de 'ezelsmis' een ezel op het altaar, waarna een als priester verklede burger een kerkmis opvoerde. Bij alle gebeden werd het 'amen' vervangen door 'ia, ia, ia' en na iedere preek lieten alle gemaskerde aanwezigen een boer.
Grauwtje de ezel / Die liep laatst in de wei / Hij kwispelde met zijn staartje / O, wat was hij blij / Ia, ia, ia, ia, ia / Ia, ia, ia, ia, ia.
Een ezel balkte noten na, i-a, dideldompom i-a / En zeemde zoet een aria, i-a, dideldompom i-a / Hei dideldompomdompom i-a. Hei dideldompom i-a / De koeien dachten allemaal, i-a, dideldompom i-a / "Ach, hemeltje, hoe muzikaal", i-a, dideldompom i-a / Hei dideldompomdompom i-a. Hei dideldompom i-a.
Combinatiemogelijkheden
in de zin
- 'ia, ia' balken
- 'ia' roepen
- 'ia-ia' roepen
- 'ia' zeggen
Broeder Puhua stond stiekem rauwe groenten naar binnen te proppen. Meester Linji zag het en zei: "Net een ezel." "Ia, ia!" balkte Puhua.
De ezel balkt ia, ia!! De eend snatert kwak, kwak! De haan kraait kukeleku! Het aapje schreeuwt. Ou! Ouhh! Ou! Het kaartspel Batameuh van het Franse merk Djeco is een vrolijk kinderspel met als doel om alle kaarten in je bezit te krijgen.
Voorbeeld: een speler rolt de ezel. Als een speler één of meerdere kaarten heeft van een ezel, roept hij 'ia'.
Bij ons vertrek uit de speeltuin weten we de laatste muntjes uit moeders portemonnee te peuren. Je gooit een muntje in die metalen ezel vlak bij de ingang en hij roept ia-ia en "poept" een goudkleurige chocolademunt uit zijn achterste.
Een oude man had een paard. Het paard was ook oud, en liet daarom van vermoeidheid zijn kop altijd hangen. Toen de man stierf, nam het paard zijn gewoonte over om overal 'ja' op te zeggen. Het liet zijn kop nog meer zakken, en zei 'i-a'. Zo is de ezel op de wereld gekomen.
Ezel en Koetje hebben een lange reis meegemaakt. "Ia" zegt Ezel, "Boe" zegt Koetje, "dat was maar een donkere reis, boe!"