jij-bak 1.0
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een jij-bak…
is een drogreden; is een redenering
- [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] is een drogreden, omdat een beschuldiging hiermee niet wordt ontkracht
Algemene voorbeelden
Wie zijn dat trouwens, de mensen die afgedankte bureaustoelen, dozen en ijskasten naast vuilcontainers zetten, het plastic flesje waaruit ze hun energiedrank slurpten of het leeggegeten patatzakje zomaar laten vallen of uit de auto op straat gooien? Dat zijn, zegt de nota Rotterdam Schone Stad, „de gebruikers van de buitenruimte. De bewoner, ondernemer of bezoeker die zich stoort aan zwerfvuil op straat, is ook de belangrijkste bron van dat zwerfvuil." Een keiharde jij-bak richting klagers over rommel in de stad.
Iedere moslim die kritiek heeft op het eigen milieu, wordt weggezet als „huismoslim" – want die zegt toch alleen wat islambashende Nederlanders willen horen, ze laten zich gewoon gebruiken. En dan is er natuurlijk de dubbele standaard: alle kritiek wordt onmiddellijk gepareerd met een jij-bak. Homohaat onder moslimpredikers wordt weggestreept tegen een veroordeling van het homohuwelijk door de paus. Zorg over fysieke agressie tegen een lesbisch stel wordt meteen gebagatelliseerd – moslima's worden op straat óók aangevallen.
Toen uitlekte dat naam en logo al bestonden, verdedigde Kuzu zich door te stellen dat GGZ Friesland zich beter kan bezighouden met cliënten in de geestelijke gezondheidszorg. Meteen een jij-bak. Focussen op de lucifer in andermans oog en de balk in het eigen oog vergeten.
De tu quoque of jij-bak is een drogreden, die vaak retorisch wordt gebruikt, als simpele en doeltreffende afleidingsmanoeuvre. Je gaat niet in op het argument, maar draait de beschuldiging om. Door te suggereren dat de ander hypocriet is, leid je de aandacht van de beschuldiging af en hoef je niet te reageren. Eigenlijk zeg je dat de redenering van de ander niet klopt, omdat hij er zich in het verleden zelf schuldig aan heeft gemaakt. Het verborgen argument is: als je het zelf doet of gedaan hebt, is het goed. De jij-bak is een verleidelijke en veelgemaakte denkfout, zeker in de privésfeer.