kers


kers 1.0

afbeelding

Bron: Nova
( CC BY-SA 3.0 )

kleine, bolronde, rode, vlezige en sappige steenvrucht van de kersenboom
Men onderscheidt verschillende soorten. In België wordt de zoete kers gewoon kers genoemd, en de zure kers of morel kriek.

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een kers…

is een vrucht; is een plantendeel; is voedsel

  • [Afmeting] is een vrij kleine vrucht
  • [Kleur] is in de regel rood tot zeer donker rood, maar er bestaat ook een witte variëteit met een witgele kleur
  • [Smaak] smaakt halfzuur tot zoet
  • [Vorm] is bolrond en hangt aan een houtachtig steeltje
  • [Functie] wordt gegeten als fruit; is voedsel
  • [Herkomst of oorsprong] is de vrucht van een kersenboom
  • [Behandeling of bewerking] wordt voor culinair gebruik ook wel gekonfijt of ingemaakt; wordt bijvoorbeeld gebruikt als garnering
  • [Gebruikswijze] wordt vers geconsumeerd (zoete kers); wordt voor verwerking gebruikt (vooral zure kers), bijvoorbeeld in bier; wordt gebruikt in jam, vlaaivulling of taartvulling

Algemene voorbeelden


Half-zuur fruit: appel, peer, perzik, kers, druif, abrikoos, nectarine, pruim en dergelijke.

http://www.vroling.be

Er is keuze uit vlaaien met zowel zachte als met krokante bodem, met vruchten als kersen, ananas en banaan.

Meppeler Courant,

Appels, peren, pruimen, kersen, bessen, in allerlei soorten en maten en zo veel je maar wilde, dag in dag uit.

Nathalie, Ger Verrips,

Een klassiek voorbeeld is gebakken eendenborstfilet met kersenbier en kersen.

http://www.biercuisine.nl/

Sommige bakkers-banketbakkers vervaardigen zelf hun wafeltjes naar zorgvuldig geheim gehouden recepten, alsmede wafels gevuld met kersen, pruimen of abrikozen.

http://www.obcebdbh.be/export/centre-information/publications/dossiers/es/2001_nl/es-koekjes/part1_nl.html,

De vruchtenbieren, zoals kriekenbier, de kriek is trouwens de zure variant van de kers, laat zich uitstekend als aperitief serveren.

http://members1.chello.nl/~g.dubois/b1-w.html

Een boomgaard, bloedrood van de morellen en de kersen.

Een lichtgevoelige jongen, Walter van den Broeck,

Combinatiemogelijkheden


als object bij een werkwoord


  • kersen eten
  • kersen plukken

Ik heb een kilo kersen gegeten.

Vliegen in een spinnenweb, Fernand Auwera,

En hij liet hen eieren rapen en kersen plukken en boontjes.

De kinderen van Arthur, Kristien Hemmerechts,

met adjectief ervoor


  • dikke kersen
  • donkerrode kersen
  • grote kersen
  • rijpe kersen
  • rode kersen
  • warme kersen
  • zwarte kersen

Dikke kersen zijn prettig om te plukken, al zul je na verloop van tijd wel een ladder nodig hebben voor de pluk want kerselaars worden gauw middelgrote bomen.

De Standaard,

Op het tafeltje ernaast stond een schaal met donkerrode kersen. Renier griste een handvol van de steenvruchten mee en liep door de openstaande deur naar buiten.

Requiem voor de geitenmelker, Robin Hannelore,

De Bigarreau's zijn vaak grote kersen, net zoals de Hedelfinger en de Bruine van Ordingen.

De Standaard,

Haar gezicht is bleek alsof ze ziek is, maar dat is ze niet en haar lippen zijn rood als... ach, welaan dan maar... als rijpe kersen.

Werk, Josse De Pauw,

Rijstevlaai met kersen. Vlaaibodem gevuld met rijstepap van gezoete melk en eigeel, bedekt met ontpitte rode kersen, afgegarneerd met een rand van witte chocoladeschaafsel.

http://www.vlaaienspecialist.nl/

Daarop lagen 'als prille borstjes' twee bolletjes roomijs. Donkerbruine chocoladeboontjes lagen parmantig op toefjes verse slagroom. Naast de ijsborstjes lagen drie 'in doorzichtig roodpapier' verpakte kersenbonbons. Dit alles baadde in een zee van bloedrode warme kersen.

http://www.examedia.nl/columnx/modules/news/article.php?storyid=714

Daar ben jij geboren. In de tuin stond een enorme kersenboom. Krakers, grote zwarte kersen.

Vliegen in een spinnenweb, Fernand Auwera,

met adjectivisch voltooid deelwoord


  • gekonfijte kersen
  • ontpitte kersen

Laat de bananen afkoelen en serveer elke helft op een dessertbord met wat van de saus. Garneer met de gekonfijte kersen.

NRC,

Vlaaibodem gevuld met rijstepap van gezoete melk en eigeel, bedekt met ontpitte rode kersen, afgegarneerd met een rand van witte chocoladeschaafsel.

http://www.vlaaienspecialist.nl/

in voorzetselgroep


  • sherry met een kers

Sherry met een kers. Dit fantasietje heb ik nooit begrepen. Vraag je een perfect aperitief, een sherry van het fino of manzanilla-type, wordt daar zo'n een gekonfijte kers in gekatapulteerd. Waarom? Voor het oog of voor de smaak?

http://www.horecamagazine.be/nl/artikels/apen.htm,

met substantief ervoor


  • een handvol kersen
  • een kilo kersen

"Ik ga het atelier eens verkennen," zei hij, terwijl hij een tweede handvol kersen meegraaide.

Requiem voor de geitenmelker, Robin Hannelore,

Ik ben daar [...] in een klein plaatsje een groentewinkel binnengelopen en heb daar een kilo kersen gekocht.

Een dag uit het leven van de reuzenkoeskoes, Karel van het Reve,

Vaste verbindingen


Spreekwoorden


Woordfamilie


Als deel van een afleiding


Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


kers 1.1

vruchtvlees van een kers of van kersen

Betekenisbetrekking


metonymie
Betrokken betekenissen 1.0 : 1.1

Combinatiemogelijkheden


met substantief ervoor


  • een stukje gekonfijte kers

Vorm van het deeg ronde koekjes (± ½ cm dik), leg ze op een beboterde bakplaat en versier met een stukje gekonfijte kers.

De Standaard,

kers 1.2

vrucht die lijkt op een kers

Betekenisbetrekking


generalisering
Betrokken betekenissen 1.0 : 1.2

Algemene voorbeelden


Ik loop tijdens de wandelingen ook voortdurend te eten: vruchten van de krenteboompjes, 'kersen' van de gele kornoeljes, rode 'bessen' van de taxus, bramen [...], aalbessen uit een plantsoentje, en moerbeien.

NRC,

Vaste verbindingen


Woordfamilie


Als deel van een afleiding


kers 1.3

afbeelding van een kers

Betekenisbetrekking


metonymie
Betrokken betekenissen 1.0 : 1.3

Algemene voorbeelden


Aangeboden: Zwart/wit gehokt tasje met kers.

http://www.marktplaats.nl/markt/diversen/tassen.htm?oudei=1680,

Zoals zij kersen schildert, schildert niemand ze.

De Standaard,

'Biella' is een motief van kersen, druiven, appels en peren op een blauwe marmerachtige achtergrond.

De Standaard,

Woordfamilie


Als deel van een afleiding


kers 1.4

smaak van kersen; kersensmaak

Betekenisbetrekking


metonymie
Betrokken betekenissen 1.0 : 1.4

Algemene voorbeelden


Tien jaar geleden, wat gebeurde er toen eigenlijk? Toen pas werd de Carmenere ontdekt. De laatste wijn in het pakket is van deze druif gemaakt. Je komt hem nog niet veel tegen, maar vanaf nu weet je hoe die moet smaken: bramen, kersen, niet heel complex, maar wel lekker sappig en een redelijke lange afdronk.

http://www.wallyswonderewijnwereld.nl/html/archief_pakket/pakket_voorjaar2002.html,

Ik houd minstens zo veel van Blanche's gesprekje met de krantenjongen: Heb je een ijsje gegeten? vraagt Blanche. Uhuh, zegt de jongen. Chocolade? vraagt Blanche. Nee, mevrouw. Kersen. Mmmm, zegt Blanche en dan die jongen weer: Kersenijs!

NRC,

In witte wijn ontdekken we zo misschien appel, citroen, pompelmoes, limoen, ananas, abrikoos of banaan, terwijl rode wijn eerder framboos, zwarte bes, cassis, kers, aardbei-indrukken suggereert.

http://www.underthecork.be/nl/community/abc/inleiding.html

Woordfamilie


Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


kers 2.0

afbeelding

Bron: jan.willem
( CC BY-NC 3.0 )

boom van het geslacht Prunus uit de rozenfamilie, met witte bloesems en eetbare kersen; kersenboom; prunus avium of prunus cerasus
In een aantal vaste verbindingen ook in toepassing op andere bomen uit het geslacht Prunus en op sierbomen van een ander geslacht met vruchten die op kersen lijken.

Betekenisbetrekking


metonymie
Betrokken betekenissen 1.0 : 2.0

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een kers…

is een boom; is een plant

  • [Uiterlijk] heeft witte bloesems
  • [Soort] is een fruitboom
  • [Product of vrucht] brengt kersen voort

    Wetenschappelijke naam: Prunus avium

    Wetenschappelijke naam: Prunus cerasus

    Rijk Plantae; Planten
    Stam Embryophyta; Landplanten
    Klasse Spermatopsida; Zaadplanten
    Orde Orde; Rosales
    Familie Rosaceae; Rozenfamilie
    Geslacht Prunus
    Soort Prunus avium
    Soort Prunus cerasus

    Algemene voorbeelden


    Het natuurgebied bevat onder meer de enige twee hectare bos van de Voerense deelgemeente Moelingen, met een grote variëteit aan inheemse boomsoorten zoals kers, es, eik, linde en haagbeuk.

    http://www.voerstreek.be/tekst2.htm

    Vaste verbindingen


    Woordfamilie


    Als deel van een afleiding


    Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


    Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


    kers 2.1

    afbeelding

    Bron: Achim Raschka
    ( CC BY-SA 3.0 )

    hout van de kersenboom; kersenhout; kersen

    Betekenisbetrekking


    metonymie
    Betrokken betekenissen 2.0 : 2.1

    Semagram (extra betekenisinformatie)


    Kers…

    is hout; is een stof

    • [Herkomst of oorsprong] is hout van kersenbomen

      Algemene voorbeelden


      Bij de materialen domineren nog altijd edele houtsoorten zoals kers, perelaar, notehout.

      De Standaard,

      Vaak werden door de bakkers zogenaamde sinterklaasplanken gebruikt om hun produkten te vormen. Hier waren natuurlijk veel soorten van nodig. Ze werden meestal gemaakt uit fruitbomenhout, bijvoorkeur perzik, peer, kers of appel.

      Meppeler Courant,

      'Zo houden we erg veel van de onvergankelijke kracht van mahonie, kers en eik', legt de heer Luc Claes uit.

      http://www.woonmeesters.be/frameset.htm