klappertanden


klappertanden 1.0

ongewild de tanden van de bovenkaak en de onderkaak klapperend tegen elkaar bewegen, tegen elkaar doen slaan, als gevolg van en in reactie op de kou, koorts, een ziekte, een aandoening of een heftige emotie, zoals angst of opwinding; zonder het te willen met de tanden klapperen
Vaak in de vorm van het tegenwoordig deelwoord.

Semagram (extra betekenisinformatie)


Klappertanden…

is een handeling

      Algemene voorbeelden


      Winterweer. Spiegelgladde wegen, kapotte kachels, bevroren leidingen, klappertanden, snotneuzen, waterogen, lipkloofjes, bevroren tenen, duisternis en een bleek gezicht. Maar ook: knapperend haardvuur, wollen mutsen, zachte dekens, handschoenen, stampvoeten, schaatsen, warme chocolademelk en gloeiende wangen.

      http://www.fashionunited.be/e/column.htm

      Hokwerda [...] tilde haar met beide handen uit het water en nam haar in dezelfde beweging op zijn arm, druipend en wel. Het meisje snakte naar adem. Haar hart hamerde tegen de zachte ribbenkast, zo hard dat hij het voelde tegen zijn eigen borst. Ze klappertandde, ook al probeerde ze dat te bedwingen.

      Hokwerda's kind, Oek de Jong,

      Niets mooier dan daar kerst- en nieuwjaar vieren met een man of twaalf. Klappertandend warmgehouden door beerenburg en zo nodig met kranten onder de kleren als het zwaar vroor.

      http://www.misdruk.nl/mt/archives/000632.html,

      De vraag is of de beleggers hun kooplust niet over enkele maanden klappertandend moeten bekopen met een flinke afwaardering van hun bezit, als straks blijkt dat de schijn schoner was dan de gepresenteerde jaarcijfers.

      NRC,

      Rillend zat iedereen op de fiets, verkrampte handen van het bijremmen in de bochten, voeten die als bevroren aanvoelden, klappertandend, en alle energie nodig om de concentratie vast te houden.

      http://www.levitas.nl/levitraan-aug2001.pdf,

      Opgelet: voor de diagnose van Tourette moet men niet noodzakelijk identieke symptomen hebben zoals hieronder beschreven. Vocale tics: - Snuiven, Kuchen, Hijgen, Slikken, Zingen, Neuriën, Fluiten, Boeren, Sissen, Blazen, Hikken, Piepen, Grommen - Ongepaste lachbuien - Tandenknarsen - Klappertanden (zonder dat men het koud heeft) [...] - Vulgair taalgebruik, eventueel zonder coprolalie (vloeken) [...].

      http://www.tourette.be/

      Combinatiemogelijkheden


      met voorzetselgroep


      Voorzetsel: van

      • klappertanden van ellende
      • klappertanden van (de) kou
      • klappertanden van de spanning
      • klappertanden van de zenuwen
      • klappertandend van angst
      • klappertandend van emotie
      • klappertandend van de koorts
      • klappertandend van de kou
      • klappertandend van de zenuwen

      Ik weet nog hoe ik liep te klappertanden van kou en ellende.

      Twee vorstinnen en een vorst, R.J. Peskens,

      Nederland stevent af op een gascrisis met grote maatschappelijke gevolgen. Dat beweert de Groningse econoom prof. dr. mr. C.J. Jepma. Volgens hem klappertanden wij straks van de kou terwijl de Duitsers en Belgen behaaglijk bij de verwarming zitten.

      De Telegraaf,

      Toen ze me zag, huilde ze en klappertandde ze van de kou. 'Ik heb het zo koud, Armand, ik heb het zo koud,' stamelde ze, terwijl ik knoeide met het slot.

      Emmeke, Jan Lampo,

      Vader die met een stuk of vijf van die gasten in zijn spoor in het pikdonker door het slijk, door de modder en door het hoge gras sluipt. Ik kan me daar zelfs heel wat bij voorstellen, zegt ze. Ik ook, zegt onze Robert. Bijvoorbeeld hoe hij dan bij momenten moet hebben geklappertand van de spanning en van de zenuwen, zegt ons Hilde. Zijn hart dat lag te bonzen in zijn keel, zegt ons Annemie.

      Volgend jaar in Berchem, Leo Pleysier,

      Kort daarop, op een bruiloft, verschanste hij zich klappertandend van angst op het toilet.

      De hemelvaart van Massimo en Lui oog, Oek de Jong,

      Ze sprong over meterslange plassen en arriveerde als eerste bij de auto, stampvoetend en klappertandend van primaire emotie.

      Big food of Big Mac?, Karel Osstyn,

      Als papa 's ochtends rillend en klappertandend van de koorts zijn bed niet uit wil, kan er toch niemand meer om heen en is het toch gebeurd, of het nou kan of niet.

      http://home.hetnet.nl/~josvanvenrooij/hetisweerherfst.htm,

      Zelfs Isabelle, de ongenaakbare, was klappertandend van de kou uit het meer gestapt.

      In liefdes naam, Greta Seghers,

      Een minuut of vijf drentelde hij klappertandend van de zenuwen door de hotelkamer.

      De hemelvaart van Massimo en Lui oog, Oek de Jong,

      met bijwoord


      • niet klappertanden
      • zachtjes klappertanden

      Swami probeert niet te klappertanden.

      Open gelijk een mond, Jeroen Olyslaegers,

      Hij begon zachtjes te klappertanden.

      Drugs, Jef Geeraerts,

      in voorzetselgroep met aan het


      • aan het klappertanden zijn

      Op het herentoilet merkt hij dat hij aan het klappertanden is. Ze verwarmen het ziekenhuis niet goed genoeg, dat zal het zijn.

      De asielzoeker, Arnon Grunberg,

      met directe rede


      'Ik ril niet,' klappertandde ik en we kropen onder de dekens en de kussens.

      Alle verhalen, Kristien Hemmerechts,

      'Harry,' klappertandde ik, 'wat heb je in vredesnaam?'

      Bluffende Harry, de wonderwagen en de spinvormigen, Julien Raasveld,

      'Een-een-een k-k-kkkind, v-van m-mmij?' klappertandde Hans Sachs, 'een demon als kind. Is mijn kind een d-d-demon?'

      Berichten uit Maanzaad Stad, Abdelkader Benali,

      met ander, nevengeschikt werkwoord


      • klappertanden en rillen
      • klappertanden en schuimbekken
      • klappertanden, zweten, overgeven, diarree
      • klappertanden noch rillen
      • klappertandend en rochelend

      Het was of ik het minder koud had en of mijn maag minder wanhopig zocht naar evenwicht, ook toen ik het roer weer overgaf. Helaas wende de verlichting vrij snel, kwam het klappertanden en rillen toch terug.

      Ongewenste zeereis, Maarten 't Hart,

      Ze maakten in de onmiddellijke omgeving een wandeling met hun vier honden. Plots kreeg Sloeber stijve poten, viel hij om en begon hij te klappertanden en schuimbekken. De tweede bouvier onderging een uur later hetzelfde lot. Strychnine.

      De Standaard,

      'Griep', zegt Beppie. 'Ik heb griep.' Maar het werd steeds erger, klappertanden, zweten, overgeven, diarree. Ik zei: 'Zo ga ik de nacht niet in, ik laat de dokter komen.'

      Het verrotte leven van Floortje Bloem, Yvonne Keuls,

      Het witte, gescheurde hemd van de oude acteur wapperde in de wind; hij moest nog meer last hebben van de kou dan ik maar hij klappertandde noch rilde.

      Ongewenste zeereis, Maarten 't Hart,

      Nadat Boenders vorige nacht nietsbegrijpend zijn half bewusteloze collega naar binnen had gesleept, hielp hij hem op de sofa waar hij klappertandend en rochelend tussen de zijden kussens uit zijn nachtmerrie was ontwaakt.

      Cargo, Patrick Conrad,

      • bibberen en klappertanden
      • rillen en klappertanden
      • rillend en klappertandend

      In De Telegraaf zag hij de volgende ochtend staan wat hij zocht. Erotische massage. Het was een gewoon adres in de Gerard Doustraat. Hij stond te bibberen en te klappertanden, hoewel het eigenlijk vrij warm was.

      Je moet niet denken dat ik altijd bij je blijf, Hans Münstermann,

      Ik begon te rillen en te klappertanden van de kou en was bijna weer in bed gekropen toen plotseling de lucht zich vulde met sneeuwvlokken.

      Alle verhalen, Kristien Hemmerechts,

      Als papa 's ochtends rillend en klappertandend van de koorts zijn bed niet uit wil, kan er toch niemand meer om heen en is het toch gebeurd, of het nou kan of niet.

      http://home.hetnet.nl/~josvanvenrooij/hetisweerherfst.htm,

      tegenwoordig deelwoord als adjectief gebruikt


      Luisterend naar het onweer in zijn ingewanden, de kleine borrelende salvo's hier en daar in zijn buik die zich maar niet wilden verenigen om als een bevrijdende wind gezamenlijk los te barsten (hij had niets bijzonders gegeten), dacht Barend diepbewogen terug aan Yin, aan de loop van Yins leven en aan haar slaafse, kwijlende, klappertandende minnaar die gelukkig snel was afgedropen nadat hij zich toegang tot Yins woonruimte had verschaft, getuige de kolossale plassen en de bergen smeuïg braaksel overal in het huis.

      Oprechter trouw, Henk Romijn Meijer,

      Ikzelf ineengekrompen, de klappertandende reus die waakt over een dromend prinsenkind. Ik adem diep uit in de halsboord van mijn hemd, om het totaal verkleumde, rode stijve lijf de illusie te geven dat het met wat warmte wordt verwend.

      Het blije lijden, Alex Rosseels,

      Thuis vonden zij een geschokte, klappertandende Nadja, want de anderen waren naar het dorp, zij had een thriller gelezen over een psychopaat met een hakbijl, zij had, op van de zenuwen, te veel gegeten, was misselijk geworden, was met Ducje ver onder de lakens gekropen en toen had ze een klaaglijk gehuil gehoord dat steeds naderbij kwam, en onder haar raam, op het terras, weerklonk. Als drie vier wolven.

      Het jaar van de kreeft, Hugo Claus,

      overig


      • beginnen te klappertanden

      Dan gaat hij op bed zitten en voelt niets meer behalve een indringende kou. Als hij zich ontspant begint hij te klappertanden, zoals vroeger toen hij nog een jongen was, 's ochtends in de winter na het zwemmen.

      De asielzoeker, Arnon Grunberg,

      Altijd stond er zo'n eerste dag wel een meisje naast de groep, eentje met een rare muts, of met een skibroek in een kleur waar je alleen met afgrijzen naar kon kijken. Tegen zo iemand zei ik, 'Kom jij maar naast mij zitten in de stoeltjeslift.' Sommigen waren zo bang dat ze begonnen te klappertanden. Maar de skileraar had altijd zijn medicijnkastje bij zich. Ik sloeg een arm om ze heen en vroeg, 'De eerste keer in de bergen?' Zo iemand zat in de stoeltjeslift alsof ze haar dood tegemoet ging.

      Gstaad 95-98, Marek van der Jagt,

      Een man wordt met dekens toegedekt. Hij ziet eruit alsof hij net door het ijs gezakt is. Zijn ogen staan wanhopig. Ik begin te klappertanden. Mijn remmen durf ik niet los te laten, bang dat ik daarna niet meer kan remmen. Mijn balhoofdstel lijkt los te zitten, want mijn stuur schudt alle kanten op. Het ligt niet aan de fiets of de weg, maar ik kan mijn armen niet stil houden. Renners schuilen onder alles wat ze maar iets beschutting biedt. Sommigen zitten als een zielig hoopje ellende op de vangrail. Ik begin na te denken. Is dit nog verantwoord? Mijn heupen lijken vast te vriezen, en iedere trap doet pijn.

      http://marmotte.bizland.com/,

      Ze maakten in de onmiddellijke omgeving een wandeling met hun vier honden. Plots kreeg Sloeber stijve poten, viel hij om en begon hij te klappertanden en schuimbekken. De tweede bouvier onderging een uur later hetzelfde lot. Strychnine.

      De Standaard,

      • iemand doen klappertanden

      Toen hij dat overwoog zag hij opeens, en dat deed hem klappertanden, toch de dode Hessel liggen bij de rododendrons, en de levende vrouw op het roodbruine kleed.

      Met voorbedachten rade, Henri Knap,

      • liggen klappertanden

      Mijn oude tante die onbekommerd de zevenentachtig tegemoet ziet en die, kort geleden, uit pure eigenzinnigheid op haar stukgetrapte, uitgerafelde pantoffels het keldergat in is gedonderd en een - zei de dokter - onherstelbare bekkenfractuur heeft opgelopen nadat ze ook nog twee uur lang in het kelderwater heeft liggen klappertanden en molenwieken, God verwensend en al zijn heiligen.

      Het blauwe meisje en de andere kleuren van de verschrikking, Greta Seghers,

      • lopen klappertanden
      • lopen te klappertanden

      Ze voelde zich niet goed, had lopen klappertanden, rilde over het hele lijf alsof ze koorts had, voelde haar benen helemaal niet.

      Engelen van het duister, Jan Siebelink,

      Ik weet nog hoe ik liep te klappertanden van kou en ellende.

      Twee vorstinnen en een vorst, R.J. Peskens,

      • staan te klappertanden

      In De Telegraaf zag hij de volgende ochtend staan wat hij zocht. Erotische massage. Het was een gewoon adres in de Gerard Doustraat. Hij stond te bibberen en te klappertanden, hoewel het eigenlijk vrij warm was.

      Je moet niet denken dat ik altijd bij je blijf, Hans Münstermann,

      • ergens klappertandend staan

      Klappertandend staan de spelers voor de aftrap te verkleumen in de regen.

      De Limburger,

      Klappertandend en blauw van de kou staat Hans Stultjens in de hal van het NS-station in Maastricht.

      De Limburger,

      • zitten klappertanden
      • zitten te klappertanden

      Als het goed is lopen er nu, vóór de kalveren worden gezet, ongeveer 840 edelherten in de onomrasterde delen van de Veluwe. Maar is het goed? Ruim tweehonderd in bosgroen gestoken heren en enkele dito dames hebben de afgelopen weken avondenlang zitten klappertanden op gammele houten stellages en rondgehotst over brakke zandwegen om het antwoord op deze vraag te vinden.

      NRC,

      Ik mis haar. In me is het ijzig koud. Verwoed probeer ik al twee dagen om de warmte terug te vinden en hul me in broeken, truien en dekbedden maar het mag niet baten. Ik heb vlagen van hoofdpijn, mijn hele lijf doet pijn en soms ben ik ineens heel misselijk. Af en toe zit ik te klappertanden achter de computer en 's nachts in bed word ik badend in het zweet wakker uit verwarde en angstaanjagende dromen. Toch ben ik niet ziek.

      http://www.amsterwitched.nl/