kolomkachel 1.0
(archaïsch)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een kolomkachel…
is een kachel; is een gebruiksvoorwerp; is een voorwerp
- [Vorm] heeft de vorm van een kolom, van een cilinder
- [Attribuut] heeft als attributen vaak een bak op pootjes waarin de asla zich bevindt en waarop de kachel staat, een pookgat halverwege de kachel en, aan de bovenkant van de kolom, een kookplaat
- [Materiaal] is gemaakt van gietijzer of plaatijzer
- [Tijd] was vooral in de negentiende eeuw populair, maar werd ook in de eerste helft van de twintigste eeuw nog wel gebruikt
- [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] heeft een beperkte warmtecapaciteit
Algemene voorbeelden
Vlak naast de ingang brandde zo goed als het kon een kolomkachel, de hoekig kronkelende pijp zocht moeizaam een weg naar buiten.
Ik leidde Hanipha tot in het midden van het lokaal, daar stond een kolomkachel, in het bureautje van de onderwijzer vond ik een tondeldoos, ik scheurde enkele leerboekjes uit elkaar, schopte een schoolbank aan diggelen en maakte vuur.
De soldaat is vrijpostig genoeg om, tot de vader thuis komt, in de leunstoel naast de kolomkachel te zitten, maar hij laat foto's van zijn vrouw en twee kleine kinderen zien, en de moeder is even ontroerd als hij.
Combinatiemogelijkheden
met adjectief ervoor
- een gietijzeren kolomkachel
- de grote kolomkachel
- grote kolomkachels
- een hoge kolomkachel
- een ijzeren kolomkachel
- een ouderwetse kolomkachel
- de roodgloeiende kolomkachel
De huidige gietijzeren kolomkachel is aangeschaft door Stichting Kasteel Keukenhof in 1998 en werd hier in 2005 geplaatst.
Bij de grote kolomkachel stond de stamtafel met daaronder de spuwbakjes, de z.g. kwispeldoors. Dat waren driehoekige houten bakjes, van buiten rood geverfd, van binnen blank geboend en gevuld met wit zand. De meeste bezoekers gebruikten namelijk pruimtabak.
Het gebouw [...] herbergt vele oude schoolherinneringen. 'Er waren drie lokalen, aan weerszijden van de ingang elk een en achterin lokaal drie, een soort pijpenla. De vloeren waren van dikke brede delen, de ramen zo hoog aangebracht dat de leerlingen niet naar buiten konden kijken. Grote kolomkachels met lange pijpen naar de schoorsteen in het midden van het plafond, waaruit bij de aanvang van het stookseizoen eerst de roeken moesten worden verdreven', beschrijft Leenman.
Het schooltje waar Van de Hulst in 1898 zijn lange schoolmeestersbestaan begon, is verdwenen [...]. Er stond 's winters een hoge kolomkachel, met een rek eromheen waartegen in de schemermiddagen de klompen te drogen stonden - de brandstof ervoor kwam van de 'ovenheren', die in ruil daarvoor vrij onderwijs verlangen voor de kinderen van hun arbeiders.
De kamer die op deze aquarel afgebeeld is, bevindt zich op de eerste verdieping boven de slagerij in het pand aan de Kleine Kerkstraat 7 in Leeuwarden. Hij ziet er uit als woonkamer van een familie uit de gegoede burgerij. We zien o.a. een hoge kolomkachel, daarachter een fornuis met een stomende roodkoperen waterketel, daarnaast een turfbak en een asbak.
Het linker vertrek aan de voorgevel toont nog een kachelnis, de herinnering aan het gebruik van een ijzeren kolomkachel tijdens de periode XIXe-XXe eeuw. De nis heeft een halfronde beëindiging en de zwarte marmeren voorzijde moet doen denken aan zwarte kolommen.
In de bedompte ruimte hing een zware lucht van nicotine en alcohol. Achterin, naast een ouderwetse kolomkachel, vonden ze een onbezet tafeltje.
Terwijl hij een zelfgemaakte, met het snijmes geronde nieuwe steel van essehout in een moker slaat, voer ik de rood gloeiende kolomkachel met grote scheppen zagemeel en houtkrullen. Op de kachelplaat brengt mijn vader bruine brokken lijm, die op kandijsuiker lijken, in een rond ijzeren keteltje aan het smelten.