kus 1.0
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een kus…
is een liefkozing; is een aanraking; is een handeling
- [Geluid] kan een klappend geluidje ('mwah') geven
- [Waarneembaarheid] is soms door lippenstift zichtbaar als een afdruk in de vorm van twee lipjes (op een wang of op een papiertje)
- [Doel of bestemming] is bedoeld als teken van liefde, als teken van verzoening, als groet of als felicitatie
- [Plaats] wordt gewoonlijk gegeven op iemands mond of wang
- [Duur] heeft in het geval van een liefdeskus vaak een langere duur dan de korte symbolische kus
- [Frequentie] wordt als groet of felicitatie in België en Nederland vaak drie keer op de wangen gegeven, terwijl dit in andere landen doorgaans twee keer is; wordt tegenwoordig als groet soms één keer op de wang gegeven in plaats van de gebruikelijke drie keer
- [Intensiteit] is zacht en in het geval van een liefdeskus intenser dan een symbolische kus
- [Ongewone of afwijkende eigenschap of hoedanigheid] kan ook op een voorwerp gegeven worden om geluk te brengen (bijvoorbeeld op een bal, zodat er gescoord en gewonnen wordt)
- [Betrokkene] wordt tussen twee mensen uitgewisseld, waarbij twee mannen elkaar alleen als stel zoenen, niet bij begroetingen, afscheid of felicitaties (dan kussen alleen vrouw-vrouw en man-vrouw)
- [Middel] wordt gegeven met de lippen en in het geval van een liefdeskus soms ook met de tong
- [Onderscheid of tegenstelling] onderscheidt zich eigenlijk niet van een zoen of in elk geval niet duidelijk; is volgens sommigen volledig synoniem daarmee, maar volgens anderen is een zoen passioneler en erotischer, terwijl weer anderen als verschil noemen dat zoenen alleen wat uitgebreider en misschien wat luidruchtiger zijn (wat allemaal niet eenduidig door taaldata ondersteund wordt)
- [Voorbeeld of specimen] kan variëren van een klein kusje op de wang tot een liefdeskus (mogelijk met de tong)
- [Overige] wordt soms gesymboliseerd door een 'x' of door '-x-'
Algemene voorbeelden
De kus waarmee ik ze beiden bedankt had, lag nog op mijn lippen en in mijn ribben hing de droefenis die me op de trap had overvallen.
Zou ze denken dat we een stel zijn. Die kus. Ik denk eraan dat als ik hem toen teruggezoend had in een even hartstochtelijke omhelzing, als vrienden die misschien voorgoed afscheid van elkaar nemen, ik die kus allang vergeten was. Zoals ik al die kussen aan meisjes en vrouwen vergeten ben.
Ze danste met open ogen, bracht een hand naar haar mond, drukte een kus op haar vingertoppen en blies die zijn kant op.
Dat heb ik allemaal voor haar gedaan in ruil voor een kus die ze me beloofd had, maar die ik nooit gekregen heb.
In 1499 schreef Erasmus instemmend over zijn ervaringen in Engeland: "Als je ergens heen gaat, word je met kussen ontvangen; bij het vertrek word je met kussen uitgelaten. Je komt terug, weer wachten je zoenen."
Combinatiemogelijkheden
als subject bij een werkwoord
- wel een minuut duren
- wel een halfuur duren
- lang duren
De kus duurde wel een minuut en toen er tenslotte een eind aan kwam was Miens tong al in Nellies mond geweest en had Annie gesabbeld op Miens lippen, waren Miens handen vanachter tussen Nellies benen gegleden en had Annie van de weeromstuit ditzelfde bij Mien gedaan.
Er volgde een kus die wel een halfuur duurde.
Die laatste kus duurde zo lang, dat een dame in bontjas en een patat met mayonaise in de handen zich verbaasd afvroeg of er lijm op hun lippen zat.
als object bij een werkwoord
- ergens een kus op drukken
- iemand een kus geven
- ergens een kus op geven
- een kus krijgen
- een kus verdienen
- een kus willen
Werner nam haar hand in de zijne en drukte er een kus op.
Hij gaf haar een kus en bemerkte niet eens dat haar gezicht koud was.
Hij gaf haar een korte kus.
Anton staat op, pakt haar hand en geeft er een kus op.
Ze pakte mijn hoofd beet en gaf er een kus op.
Hij kreeg een kus, ik deed de deur dicht en keek even in de grote slaapkamer.
Ze kreeg een kus, een kleine ronde, licht-vochtige kus ergens tussen haar wang en slaap in, en bleef achter op het wijde plein.
Het verhaal eindigt met het goddelijk bevel dat wie onder de maretak staat niets slechts zal overkomen, maar een kus verdient, als teken van liefde.
Toen zei ze, 'Heb ik geen kus verdiend?'
Wil hij ook een kus van haar, dan zal hij haar overeind moeten trekken.
met adjectief ervoor
- een dronken kus
Thomas: 'Onze liefde is ontstaan vanuit een vriendschap, die op een avond onder invloed van drank en plezier uitmondde in een dronken kus. We grappen weleens tegen elkaar dat onze relatie eigenlijk een kater is die al vijftien jaar duurt.'
- een dikke kus
- een droge kus
- een echte kus
- een hete kus
- een innige kus
- een kuise kus
- een laatste kus
- een lange kus
- een natte kus
- een snelle kus
- een stiekeme kus
- een tedere kus
- een vluchtige kus
- een voorzichtige kus
- een vriendschappelijke kus
- een vurige kus
- een warme kus
- een zachte kus
- een zwoele kus
En toen was het weer de beurt aan Zetterberg, die na afgeweken pogingen van Boffin, Preko en De Bilde andermaal het leer naast de paal buiten het bereik van Khapov tegen de touwen knalde. De Zweed kreeg er een verdiende applaus-vervanging voor. Maar Boskamp had ze er met felicitaties en een dikke kus van de juf net zo goed alle elf kunnen afroepen.
Tijdens dit volkslied gleed er nog een welgevormde dame in BH over het podium om even later met dikke kus van iedere Normaal-mens afscheid te nemen.
Een droge kus, niet meer dan de aanraking van twee paar lippen.
'Ge moet niet met mij lachen,' zei ze, hem een klap gevend met een slap handje, 'ik meen het. Ik zou u eens willen kussen. Het is zo lang geleden. En zo heel veel heb ik dat ook niet mogen doen in mijn bestaan.' 'Dan moet je het nu doen,' zei Dirk, 'ga je gang maar.' Hij tuitte zijn lippen en kreeg de slappe lach. Ze gaf hem een duw. 'Niet zo, onnozelaar,' zei ze. 'Ik wil een echte kus.'
Een hete kus op haar oorlelletje werd gevolgd door een andere in haar hals en een op haar blote schouder.
En toen, wie weet waardoor ze bezield werden, waarschijnlijk omdat ze in Valencia geen familie hadden, wisselden Will en Marco een innige kus uit.
Tresckow drukte een droge, kuise kus op haar voorhoofd.
We hielden het bij een kuise kus.
De dag dat Hatun weer in de auto zou stappen en na een laatste kus afscheid zou nemen, kwam steeds dichterbij.
Dona Juana zou toen gezegd hebben: "Als het moet blijf ik buiten, maar laat de kinderen ten minste hun vader een laatste kus geven."
Een voorzichtige kus groeit uit tot een lange, diepe kus en wat later trekken we de gordijnen in de slaapkamer weer dicht.
Merel was voor haar gaan zitten, had haar handen vastgepakt, haar diep in de ogen gekeken, en haar vervolgens een lange kus op de mond gegeven.
En ze had hem gekust, een lange natte kus.
Hij drukte een natte kus in mijn nek.
Samen stappen we in de metro. Hij onderweg naar zijn werk. Ik onderweg naar huis. Drie haltes later moet ik al uitstappen. Een snelle kus. Dag Lief. We glimlachen veelbetekenend door het raam naar elkaar voor ik verder loop, de trap af daal.
Abrupt was ze van de keukentafel opgestaan waar ze samen hadden gegeten, had haar tas gepakt en was met een snelle kus verdwenen.
God, het was bijna twee hele weken geleden dat hij en Ruth zoveel als een stiekeme kus hadden kunnen uitwisselen.
Maurits loopt op haar af en geeft haar een tedere kus.
Hij begroet nieuwe gasten, drie vluchtige kussen op de wangen.
De Deense televisie wil van onze landgenoot weten wat hij van Lundgaard vindt, Els moet het met een vluchtige kus stellen.
Ze kreeg een voorzichtige kus op haar hoofd en hij ging.
Ze wou me begroeten met een vriendschappelijke kus – maar halverwege het gebaar werd het iets anders, een knuffelpartij van een moeder.
Ik durf hier niet te vertellen wat ik allemaal aan voeten, benen, armen betastte, ja zelfs de navel wist ik bloot te leggen en ik drukte er een vurige kus op. Alles hier te beschrijven, dat zou me te intiem worden, het was in ieder geval de eerste keer.
Instinctief draai ik me om en bedek zijn lichaam half met het mijne, op zoek naar zijn mond voor een lange, warme kus.
Ik buig me over hem en druk een zachte kus in zijn haren en fluister hem de mooiste onzin toe en zie je wel! Hij zal ontwaken, maar als ik me opricht weet ik eindelijk dat hij ons niet meer kán toebehoren.
Zij beantwoordde de zwoele kus van de andere vrouw.
Enkele stappen van me vandaan stond Isabelle haar kerel af te lebberen, zwoele kussen die ik in mijn verbeelding voor mezelf bestemde.
met adjectivisch tegenwoordig deelwoord
- een knallende kus
- een smakkende kus
Aria pakte haar broer bij zijn oren, trok zijn grote hoofd naar zich toe en gaf hem een knallende kus op zijn slaap.
Hij had haar een smakkende kus gegeven.
met bijwoord ervoor
- eerst een kus
- even een kus
- nog een kus
- ook een kus
- weer een kus
Geef me eerst even een kus voordat iemand ons ziet!
Linda wil me niet loslaten. Ze plaagt. 'Eerst een kus.' Ik bied mijn lippen aan. Enkel mijn lippen. Tongzoenen zorgen voor drama.
Ze gaf hem nog een kus, aaide Igor over de kruin en verliet het appartement.
Wil hij ook een kus van haar, dan zal hij haar overeind moeten trekken.
'Jij bent nu al wild, dat kan ik zien aan je ogen. Jij bent de wildste bewaker die ik ooit heb gehad.' Weer een kus. Langer dan alle voorgaande keren.
met telwoord ervoor
- de eerste kus
Ze vertelde hem van wie ze haar eerste kus kreeg: van Benny.
Uit het niets ontstaat er een gesprek over scheren, maandstonden, de eerste kus; iemand van de klas wiens moeder gestorven is en hoe moeilijk het is om daarop te reageren.
Nog geen half uur later gaven we elkaar onze eerste, plechtige kus.
- drie kussen
- één kus
- twee kussen
Of denk aan het tuinhuisje van Flaubert in Croisset, waar hij zelfs zijn geliefde Louise Colet, die uren gereisd had voor één kus, de deur wees omdat hij niet gestoord wilde worden op dat moment.
Hij sloeg zijn hand achter haar hoofd en trok haar naar zich toe voor twee kussen en een omhelzing.
Je volledig distantiëren van het gezoen is moeilijk, maar waarom zou je niet gewoon zeggen dat je eentje genoeg vindt en dat je geen drie kussen wil.
Mensen ontwaakten, ontbeten, deden de deur open, nog één kus en daar gingen ze: ploegen, zaaien, werken, lezen, bidden, neuken, baren, zogen, lachen, slapen, huilen, sterven.
'Pas goed op jezelf,' zei ze, en ze gaf hem twee kussen op zijn wangen.
'Alle renners moeten bij mij passeren ik krijg altijd drie kussen', lacht Veronique.
- geen kus
Ze riep met de rug naar haar vader toe dat ze geen kus wilde.
'Allee, Stijn, trek mij eens, dan krijgt ge een kus.' 'Ik moet geen kus van u, en daarbij er zit geen film op.'
met voorzetselgroep
Voorzetsel: op
- een kus op haar hand
- een kus op haar hoofd
- een kus op de lippen
- een kus op zijn lippen
- een kus op de mond
- een kus op haar mond
- een kus op mijn mond
- een kus op zijn oor
- een kus op haar voorhoofd
- een kus op de wang
- een kus op beide wangen
Hij schrijft dan: 'Toen dan ook het moment aangebroken was waarop ik een kus op haar hand moest drukken, zoende ik - zonder op het voorbeeld van de volwassenen gelet te hebben - de ikoon huiverend van aandoening in het gezicht, op de lippen!'
Hij hing zijn jasje op aan de kapstok, haalde wat spullen uit de binnenzakken, alleen de opgevouwen reisaltaren liet hij achter, en gaf haar een kus op haar hoofd.
'Oh Jan!' hoorde hij zijn verloofde kreunen en hij zag dat zijn zogenaamde vriend zijn lippen in een heftige kus op de lippen van zijn verloofde had gedrukt.
Ze drukte een kus op zijn lippen, die niet terugkusten.
Ze vatte Serges hoofd in haar handen en gaf hem een kus op de mond.
Ze stond op, liep naar moeder, boog zich voorover en gaf moeder pardoes een kus op haar mond.
Toen gaf ze me een kus op mijn mond.
Het woelende kind kreeg een scheve kus op zijn oor, in ruil ontving hij een automatisch gevormde en daarom oneindig dierbare slaapkus terug op zijn stoppels.
Harry beantwoordt de glimlach en buigt zich naar haar toe om haar een kus op haar voorhoofd te geven, die ze met gesloten ogen accepteert.
Hij boog zich over haar heen en drukte zacht een kus op haar voorhoofd.
Hij gaf hen allen een kus op de wang.
Uit dankbaarheid kreeg hij van Elly een kus op beide wangen.
- een kus op de bal
- een kus op de dubbel-12
Een kus op de bal van de Rotterdamse burgemeester Ivo Opstelten heeft niet geleid tot winst voor het voetbalteam van de bestuurders van de grote steden.
Voor hij de trapjes afdaalde naar de wachtende televisie-camera's liep hij nog één maal naar het dartbord. Met een kus op de dubbel-12, de laatste die hij gooide, nam hij voor even afscheid van het toneel.
Voorzetsel: van
- een kus van je
- een kus van zijn moeder
- de kus van Suzanne
'Ik heb lang moeten wachten tot je mijn vrouw werd. Ik verlang naar die heerlijke zachte huid van jou. Ik ga nu even weg en ik verwacht een kus van je.' Hij pakte mijn gezicht en drukte mijn lippen op de zijne.
Hij weigert zelfs de kus van zijn moeder die ze hem overbrengt, wat eigenlijk tegen tekst en muziek ingaat.
Wat hem ook opviel was dat de kus van Suzanne nu niets krampachtigs meer had.
in voorzetselgroep
- met een kus afscheid nemen
- met een kus begroeten
- met een kus groeten
- met een kus ontvangen
- met een kus de mond snoeren
- met een kus het zwijgen opleggen
- met een kus de pijn verzachten
Zij kookte 's avonds potage St. Germain voor hem en borstelde iedere ochtend zijn hoge hoed, voordat ze met een kus afscheid van hem nam op de treeplank van zijn berline met blauwe franje.
Ama heeft een vriendin die ons begroet met een kus en Duccio zweert dat ze een keer zijn lippen heeft aangeraakt met haar tong.
Elke avond groette ze tientallen bekenden met een kus op beide wangen.
Ze werden ontvangen met een kus op de wang.
Je kan heel goed mensen de mond snoeren met een kus, het is een veel efficiëntere methode dan met een prop of met een halsdoek.
Ze legde hem het zwijgen op met een kus.
Als ik naar haar kijk, tuit ze heel even haar lippen alsof ze met een kus mijn pijn wil verzachten, zoals moeders dat doen bij kleine kinderen.
- met kussen overdekken
- met kussen overladen
- met kussen overstelpen
Uit dankbaarheid overlaadde de sultane haar man met kussen en omhelzingen, zodat hij af en toe een traan wegpinkte omdat ze een heks was die moest worden gestraft.
Ik wil hem met kussen overstelpen.
'Was het leuk?' vroeg ik, vechtend tegen de neiging om hem op te tillen en tegen me aan te drukken, zijn gezicht te overstelpen met kussen.
Pas 's avonds [...] nam ze het openbaar vervoer naar Abercorn Place [...]. Daar was het dat ze volop praatte en lachte en luisterde en dronk, soms veel dronk; daar was het dat ze bij afwezigheid van Siewald, heel dat lange, magere lichaam van Ingmar Booy lachend overdekte met kussen, alsof hij een kolderiek en buitenissig relikwie was dat enkel door middel van scherts kon worden aanbeden.
- na de kus
'Misschien zijn we verliefd?' zegt hij. Iris houdt op met lachen. 'Het lijkt er wel op,' zegt ze serieus. 'Is dat erg?' 'Ik weet het niet,' antwoordt Iris en Marco kust haar. 'Ik denk het niet,' zegt ze na de kus. Hij kust haar nog eens.
's Avonds stopte een ouder me onder en las een verhaaltje. Na het verhaaltje volgde een kus. Na de kus werd het donker.
Die eerste dagen na haar terugkomst, na hun kus in de auto, was het altijd al voorbij geweest voor het goed en wel begonnen was.
- iemand onder de kussen bedelven
Twee hondslieve ogen kijken hem aan en hij wordt bedolven onder de kussen.
Ze liepen naar hun vader en bedolven hem onder de kussen en de omhelzingen.
Alleen is er een extra-dimensie aan dat babbeltje: je kunt iemand die jouw kamertje binnenkomt, hartelijk omhelzen en bedelven onder de kussen, gewoon door het commando "omhels X" te geven.
- de afdruk van een kus
Foto: Presidentskandidaat Lionel Jospin, gisteren tijdens de verkiezingsbijeenkomst met op zijn wang de afdruk van de kus van een vrouw.
- zonder kus
- zonder één kus
Mijn vrouw greep haar valies en de kinderen en vertrok. Zonder omhelzing, zonder kus, zonder afscheid.
Je vraagt een vasthoudende jongen uiteindelijk waarom hij steeds maar eten en films blijft betalen zonder één kus om hem aan te sporen, en hij antwoordt dat je er volgens hem wel erg goed in moet zijn.
met ander, nevengeschikt substantief
- een handdruk, een kus of een omhelzing
- kus of groet
- kussen en knuffels
- omhelzingen, kussen en handjes
Als je blij bent de ander te zien, dan raak je aan door een handdruk, een kus of een omhelzing.
Maar hij zet haar na afloop bij haar huis af en rijdt weg zonder kus of laatste groet.
Ik rol me genoeglijk in de dekens aan zijn voeten en een poosje wisselen we gesprekken af met kussen en knuffels.
We stappen warme omhelzingen, kussen en handjes van vrienden en bekenden binnen.
overig
- Kus?
'Nou ben je een lieve pap.' 'Kus?' 'Vooruit.' Ze drukte volle gelakte lippen op zijn voorhoofd.
Ze troost hem, zij houdt eigenlijk ook niet zo van zwemmen. 'Kus?' Als hij problemen had, kon Paula hem dooddrukken met liefde.
Vaste verbindingen
de kus brandt (na)
de kus wordt een zoen
een kus beantwoorden
een kus in ontvangst nemen
een kus stelen
Woordfamilie
Als deel van een afleiding
Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen
- afscheidskus
- altaarkus
- begroetingskus
- broederkus
- doodskus
- engeltjeskus
- filmkus
- gezelschapskus
- goedenachtkus
- handkus
- huwelijkskus
- judaskus
- levenskus
- liefdeskus
- lotuskus
- luchtkus
- maffiakus
- mondkus
- nachtkus
- neuskus
- notenkus
- ochtendkus
- overwinningskus
- paardenkus
- prinsessenkus
- slaapkus
- slobberkus
- toneelkus
- tongkus
- toverkus
- verjaarskus
- verzoeningskus
- vlinderkus
- voetkus
- voorhoofdskus
- vredeskus
- vriendschapskus
- welterustenkus
- zegekus
- zuigkus
Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen
Overige woordfamilieleden
kus 1.1
Betekenisbetrekking
Betrokken betekenissen | 1.0 : 1.1 |
---|
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een kus…
is een gebaar
Combinatiemogelijkheden
als object bij een werkwoord
- een kus naar iemand blazen
- iemand een kus toeblazen
- iemand een kus toewerpen
'Morgen kom ik!' had hij geroepen toen ze haar gezicht tegen de smalle gleuf boven het raam van de wagon had gedrukt en een kus naar hem had geblazen.
In haar ogen las ik een vraag, maar ik had geen tijd en blies haar een kus toe.
Aan de piano herrees de sterke Mathilde, die hij in de coulissen tevreden stond te observeren om er na het concert opnieuw voor haar te zijn. Indien ze hem nodig had. Want ze was in staat hem straal te negeren. Of hem een vluchtige kus toe te werpen om zich vervolgens door toevallige fans te laten fêteren.
Zag papa niet, terwijl hij over rasters en clichés bezig was, dat de apotheker mama een blik als een kus toewierp, en dat zij vragend keek, méér, bedelend?