lithografie 1.0
(kunst en architectuur)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Lithografie…
is een vlakdruktechniek
- [Groep] behoort tot de vlakdruktechnieken, waarbij de delen die afdrukken op dezelfde hoogte liggen als de delen die niet afdrukken
- [Functie] dient om afbeeldingen e.d. te reproduceren
- [Wijze] vindt plaats door de elkaar afstotende werking van water en vet, waarbij men eerst een tekening aanbrengt met vette kleurstof, een kalkstenen plaat met chemicaliën extra wateropnemend maakt en deze vervolgens bevochtigt, zodat vette drukinkt slechts hecht op de droge, vette delen van de steen waar de tekening zit en wordt afgestoten op de natte gedeelten
- [Instrument] wordt uitgevoerd met vette inkt of vet krijt
- [Middel] vindt plaats op een kalkstenen plaat met een dikte van verschillende centimeters die met een pers wordt afgedrukt
Algemene voorbeelden
De lithografie is gebaseerd op het principe dat water en vet elkaar afstoten. Zij werkt als volgt: op een geheel vlak geslepen (gegreinde) kalksteen van plusminus 12 centimeter dik wordt met vet krijt of vette inkt getekend. Het vet uit krijt of inkt trekt in de licht poreuze steen. De steen wordt dan ingewreven met een mengsel van Arabische gom en salpeterzuur [...]. Wanneer na 24 uur de preparatuur opgedroogd is, is de steen klaar voor het drukken. Met terpentine wordt de tekening verwijderd, maar het vet uit krijt en inkt blijft in de steen zitten. Met een vochtige spons wordt de steen nat gemaakt; waar getekend is, waar de steen vet is, wordt het water afgestoten en blijft de steen droog. Nu kan met een inktroller met elke gewenste kleur het beeld ingeïnkt worden. De vette inkt hecht alleen op de droge gedeelten van de steen. Wanneer de steen ingeïnkt is, wordt er een vel papier opgelegd, dat met grote druk onder een pers door wordt gehaald.
Lithografie of steendruk (lithos is Grieks voor steen) is een vlakdruk-techniek, die berust op het principe dat vet en water elkaar afstoten. Eerst maakt de kunstenaar met vet tekenmateriaal een tekening op een kalkstenen plaat, een lithosteen. De steen krijgt vervolgens een speciale behandeling. Het krijt of de inkt waarmee getekend is, wordt er weer af gewassen, maar de tekening blijft als een 'vetvlek' vaag zichtbaar op de steen staan [...]. Met een inktroller wordt drukinkt op de steen aangebracht. De vette inkt blijft alleen op de (vette) tekening plakken. De rest van de steen is vochtig en stoot de vette inkt af.
Druk- en illustratietechnieken. Aan de hand van voorbeelden leren de cursisten het onderscheid kennen tussen de kunstuitingen uitgevoerd in – hoogdruk: houtsnede, houtgravure, linosnede – diepdruk: burijngravure, staalgravure, ets, droge naald e.a. – vlakdruk: lithografie, zeefdruk, lichtdruk.
Woordfamilie
Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen
lithografie 2.0
(kunst en architectuur)
Betekenisbetrekking
| Betrokken betekenissen | 1.0 : 2.0 |
|---|
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een lithografie…
is een afdruk
- [Kleur] kan in een enkele of met verschillende kleuren zijn afgedrukt
- [Ontstaan] wordt afgedrukt door een kalkstenen plaat waarop een tekening met vette inkt of vet krijt is aangebracht
- [Onstoffelijke inhoud] stelt een afbeelding voor
Algemene voorbeelden
"Laat recht en vrijheid niet kapot gaan". Onder deze titel presenteert het Stadsgeschiedkundig Museum in Leipzig een bijzondere tentoonstelling met het oog op de Duitse revolutie van 1848/49, 150 jaar geleden. Te zien zijn lithografieën, aquarellen, schilderijen, originele kranten, autografieën en souvenirs uit die periode.
Op de opening waren jonge mensen zeer zeldzaam, maar hoogbejaarde en bovendien uiterst sjieke personages verdrongen zich, gewapend met monocles en handbrillen voor de gravures en de lithografieën.