matineus


matineus 1.0

( Gezegd van personen, bij uitbreiding ook van dieren)
geneigd of gewend om vroeg op te staan

Algemene voorbeelden


En daar zat ze dan, de niet bijster matineuze moeder, die het ritueel van haren kammen en brood smeren voor de zoveelste keer ternauwernood had doorstaan: achter een kop koffie aan de keukentafel, starend, verdoofd, niet in staat om maar een spier te bewegen omdat ze dan in een zwart gat zou storten.

De vrouw die alles had, Kees van Beijnum,

Hetty had niets gezien. Ze was niet zo, hoe noem je dat? Ze gaapte. 'Matineus,' zei Barend. 'Zo vroeg uit de veren, bedoel ik.'

Oprechter trouw, Henk Romijn Meijer,

Voor dit programma wordt dan een aparte zender beschikbaar gesteld die van 's morgens vroeg tot 's avonds laat continu in de ether is. In de ochtend gericht op 'senioren' - die zijn in het algemeen toch matineus - in de middag op jongeren die voortijdig hun school verlaten hebben.

NRC,

De eerste badgasten, meestal Duitsers want de Hollandse zijn beduidend minder matineus, staren naar de hemel en wegen de kans op doorbraak van de zon af tegen de huur van een bedje à tien gulden.

NRC,

Onze matineuze pauw Leo trippelde zoals elke ochtend over de roofing van de slaapkamer.

Miniaturen, Karel Jonckheere,

Maar eerst moest ik nog die negende maart om half vier 's ochtends - want pas op dat je matineus bent wanneer je de rotzooi definitief gaat verlaten! - met mijn koffer, waarin mijn medebewoners nog snel wat gaten hadden gesneden en de sloten eruit hadden geknipt, onder de arm en een duim omhoog in de stromende regen op de betonnen rijksweg richting Apeldoorn-Amsterdam staan, waar ik toch nog tot een uur of acht had te wachten voordat een vrachtwagen mij in zijn open laadbak tot Hattem meenamen.

Heeresma helemaal, HeereM Heeresma,

matineus 2.0

( Gezegd van zaken)
in de vroege ochtend plaatsvindend; vroeg

Betekenisbetrekking


metonymie
Betrokken betekenissen 1.0 : 2.0

Algemene voorbeelden


We hebben pas hier op het vliegveld ontbeten, na een wel zeer matineus vertrek uit Murfreesboro.

Murfreesboro blues, Mart Smeets,

Het is kwart over zeven in de ochtend en ik heb de wekker op halfacht staan. Zo erg is het matineuze telefoontje dus niet.

Murfreesboro blues, Marts Smeets,

Het is even na vijven als Klaas Koen van Paviljoen 't Wiede zijn kraam opbreekt. Hij is vanaf half acht aan de slag. Iedere ochtend brengt hij met een duwslee 250 liter heet water naar het paviljoen, omdat 's winters de waterkraan is afgesloten en er evenmin gas en elektriciteit is. Dat wordt voor de zomer nog aangelegd. Vanaf de kant wordt een bijna anderhalve meter diepe geul gegraven waarin de leidingen komen te liggen. Een investering van twee ton. Maar Klaas is dan de komende winter van zijn matineuze waterdragerswerk verlost.

Meppeler Courant,

Deze ochtend na een lange periode van niet zo zeer principiële als wel toevallige onthouding, heb ik gisteren weer eens het oor geleend aan iemand die op gezag ener omroepvereniging de dag opende. In die branche is ook een hoop veranderd! Dat de voorzienigheid er tegenwoordig niet meer met naam en toenaam aan te pas komt, had ik al wel eens horen verluiden, maar ik had mij niet gerealiseerd dat de aard van de matineuze causerie daardoor dusdanig in de hemel kwam te hangen dat het voor de ongeoefende luistervink nog helemaal niet zo eenvoudig is, de toespraak ook meteen als een stichtelijk woord te determineren.

Ben ik eigenlijk wel links genoeg?, Jan Blokker,

Combinatiemogelijkheden


met substantief


  • een matineus tijdstip

Ik was al vroeg in Noordhout [...]. De hele ochtend heb ik in dat café op de benedenverdieping bij het raam gezeten. Het was daar op dat matineuze tijdstip al behoorlijk druk.

Verdwaalde post, Walter van den Broeck,

Ondanks het matineuze tijdstip zitten in de woonkamer van hun nieuwbouwwoning twee hasjboeren enthousiast van hun handelsvoorraad skunk te snoepen.

NRC,