mergelgroeve 1.0
Bron:
David van der Mark
(
CC BY-SA 2.0
)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een mergelgroeve…
is een groeve
- [Vorm] bestaat traditioneel uit een ondergronds gangenstelsel, maar bovengrondse afgravingen komen ook voor
- [Bouw] is ondergronds uitgegraven of bovengronds afgegraven
- [Functie] dient oorspronkelijk voor de winning van mergel (voornamelijk mergelkalk, soms ook voor mergelklei), maar wordt nu ook vaak als toeristische attractie, door speleologen, als champignonkwekerij of als wijnkelder gebruikt
- [Vervaardiging] is door mensen afgegraven of uitgegraven voor de winning van mergelkalk
- [Plaats] komt voor in de Voerstreek en in Nederlands Limburg, bv. in de omgeving van Maastricht
- [Gebruiker] wordt als overnachtingsplaats en overwinteringsplaats door vleermuizen gebruikt
- [Voorbeeld of specimen] kent ongeveer 250 ondergrondse voorkomens in Zuid-Limburg, met bekende groeves als het gangenstelsel in de Sint-Pietersberg of de Sibbergroeve
Algemene voorbeelden
We staan bij een van de toegangspoorten van de Limburgse Sibbergroeve. Een mergelgroeve uit 1800, die nog steeds in werking is, maar ook als toeristische attractie wordt gebruikt.
Nu weten we dat de circa negen meter lange Mosasaurus 70 miljoen jaar geleden heeft rondgezwommen in de ondiepe binnenzee die Zuid-Limburg bedekte, en tegelijk met de dinosauriërs is uitgestorven. De werklieden die in 1770 stenen hakten uit de mergelgroeve van de St. Pietersberg hadden geen idee van het belang voor de wetenschap, maar waren toen zij op de grote schedel stuitten wel zodanig onder de indruk dat zij terstond de chirurgijn Hoffmann lieten halen.
Ze moeten wel accepteren dat het lint van elf huizen en een Mariakapelletje op een soort schiereilandje komt te liggen, aan twee kanten omsloten door een veertig meter diepe mergelgroeve. Het gat, dat aan een westkant van de buurtschap gaapt en waar de helft van het gehucht al in is verdwenen, krijgt een laatste uitbreiding van 17 hectare aan de noordkant als de plannen van Limburg doorgaan om de kalk- en gipsproducent Ankerpoort tien jaar extra mergelwinning te gunnen.
Vermits de onderkant van het colluvium ongeveer samenvalt met het contact tussen de kalkrijke leem en het zand, gaat het waarschijnlijk om een exploitatiegroeve van kalkrijke leem of een 'mergelgroeve'.
Mergel onttrekt namelijk vocht aan de omgeving. Normaal gesproken kan een mens best een tijdje zonder water, maar wie zonder drinken in een mergelgroeve belandt, sterft na twee dagen aan complete uitdroging. Vandaar ook de uitdrukking 'uitgemergeld zijn'.
Riemst: vleermuizen kijken in mergelgroeve De Coolen.