monstrans 1.0
Bron:
Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed
(
CC BY-SA 3.0
)
(religie, mystiek en mythologie)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een monstrans…
is vaatwerk
- [Deel] bestaat uit een houder met daarin een knijpertje dat de hostie op haar plaats houdt
- [Materiaal] is gemaakt van metaal of edelmetaal
- [Functie] dient om er een hostie in tentoon te stellen
- [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] is doorgaans versierd
Algemene voorbeelden
De monstrans of ostensorium (van het Latijnse "ostendere", dat "laten zien" betekent) is een onderdeel van het liturgisch vaatwerk in de Rooms-katholieke Kerk. Het is een houder, meestal van metaal, waarin de geconsacreerde hostie wordt getoond. De oudere, gotische monstransen bestaan dikwijls uit drie torentjes waarvan de middelste een glazen cilinder bevat waarin de hostie kan worden geplaatst. De barokke zonnemonstransen hebben de vorm van een stralende zon op een voet. Het midden van de zon bestaat uit twee ronde glazen plaatjes waarin de hostie wordt geklemd. Het halvemaanvormige knijpertje dat de hostie op zijn plaats houdt (zowel in toren- als in zonnemonstransen), wordt een lunula genoemd.
Menig priester moest om de monstrans op zijn hoge expositietroon te plaatsen, daarvoor een trapje beklimmen. Dat was altijd weer spannend, vooral als de oude pastoor niet meer daverend ter been was.
Opvallend veel zaken waar je katholieke rekwisieten kunt kopen: kruisbeelden, kaarsen, Mariabeelden, missalen, kelken, monstransen, kazuifels, stolen, wierookvaten, patenen.
De pastoor daalde de trappen van het altaar af met in zijn handen de monstrans, waarin de hostie als een zon te midden van gouden stralen hing.
Alles wat in de kapel stond wordt eveneens verkocht: een eikenhouten pijporgel, vleugelpiano, cibories, monstransen, kerkelijke gewaden, liturgische boeken, enzovoort.
Het kroontje was losgekomen van de monstrans, stuiterde over het asfalt en kwam onder de voeten terecht van de lange, die het niet gezien had, erover uitgleed en naar alle kanten zwenkend slechts met de grootste moeite zijn evenwicht hervond.
Combinatiemogelijkheden
als object bij een werkwoord
- de monstrans aanbidden
- de monstrans kussen
- de monstrans ronddragen
- de monstrans tentoonstellen
- de monstrans tonen
- de monstrans 'uitstellen'
Weet je dat er in sommige parochies priesters rondlopen die niet weten waar ze precies de monstrans moeten kussen na de consecratie? Sommigen likken die monstrans van onder tot boven af, om zeker te zijn dat ze het juiste plekje mee hebben.
Terwijl het toch zo simpel is als pompwater, je moet de monstrans kussen op de tiritombum, dat is het uitsteekseltje dat zich exact vijf en een kwart centimeter onder het paramaribum bevindt, dat symbool staat voor de rechterwijsvingertop van Christus, waarmee hij immers de hostie in tweeën brak.
Als het een broederschapslof was en je was lid van deze of gene broederschap of congregatie, dan trachtte je aanwezig te zijn. Op het hoogaltaar werd in de monstrans de hostie ter aanbidding 'uitgesteld'.
De H. Hostie werd in een prachtige monstrans tentoongesteld en er gebeurden nog talrijke mirakelen.
met adjectief ervoor
- een gouden monstrans
- een zilveren monstrans
- een met diamanten bezaaide monstrans
In het Hasseltse Museum Stellingwerf-Waerdenhof wordt de verguld zilveren monstrans uit 1286 bewaard waarin het Sacrament van Mirakel getoond werd.
Gouden kelken, zilveren monstransen en tabernakels, overdadig versierde schrijnen met een tot stof vergaan botje of een haarlok van één van hun maraboets, met als comble een doek met de afdruk van het gezicht van de profeet Isa, voor de kristenen één van hun drie goden die samen toch maar één zijn.
Alleen aan de hand van die foto's kunnen we ons haar, de bruid bij uitstek, herinneren, knielend op het zijden kussen van de bidstoel met de brandende kaars in haar hand, biddend voor de met diamanten bezaaide monstrans waarin de heilige hostie ligt, alsof ze een vermoeden had van het martelaarschap dat haar wachtte.
's Nachts zit ik op mijn bed de foto's te bekijken die het beeld weer tot leven brengen van haar als volmaakte bruid, of ze nu knielt voor de hostie in de met diamanten bezaaide monstrans of op baar bidstoel van Chinese zijde.