nachtegaal


nachtegaal 1.0

afbeelding

Bron: Noel Reynolds
( CC BY 2.0 )

kleine vogel met een onooglijk verenkleed die zelden gezien wordt omdat hij verscholen leeft in het struikgewas, maar die wel gehoord wordt omdat hij een luide, fraaie, melodische zang voortbrengt
Wordt ook gebruikt om vogels uit vier verschillende geslachten (Luscinia, Calliope, Larvivora en Leiothrichidae) te benoemen

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een nachtegaal…

is een vogel; is een dier

  • [Afmeting] is 14 tot 17 cm lang
  • [Geluid] zingt; heeft een complexe melodieuze zang die bestaat uit herhaalde motiefjes en die wordt opgebouwd als een crescendo; maakt een zingend geluid
  • [Kleur] heeft een onopvallend bruin verenkleed aan de rugzijde; is grijs aan de buikzijde; is roodbruin aan de stuit; heeft opvallend grote zwarte ogen
  • [Bouw] is gewerveld; heeft twee poten
  • [Voortplanting] legt eieren
  • [Woongebied] broedt in Europa en overwintert in Zuidelijk Afrika
  • [Leeftijd] kan 8 jaar oud worden, maar wordt meestal 1 tot 5 jaar oud
  • [Gedrag] is een alleseter; is een trekvogel; leeft verscholen in het struikgewas, zodat hij zelden gezien wordt, maar, vooral in het donker, wel gehoord wanneer hij zingt
  • [Waardering] wordt gewaardeerd om zijn mooie zang
  • [Betrekking of relatie] heeft ook wel betrekking op vogels uit vier verschillende geslachten (Luscinia, Calliope, Larvivora en Leiothrichidae)
  • [Voorstellingswijze] kondigt in de volksvertellingen de lente aan; is de vogel van mei, maar hij is eveneens en vooral het symbool van de liefde, die al eeuwenlang dichters en componisten heeft beziggehouden

Wetenschappelijke naam: Luscinia megarhynchos

Rijk Animalia; Dieren
Stam Chordata; Chordadieren
Klasse Aves; Vogels
Orde Passeriformes; Zangvogels
Familie Muscicapidae; Vliegenvangers
Geslacht Luscinia
Soort Luscinia megarhynchos

Algemene voorbeelden


Nu het steeds minder lente lijkt te worden – gure regenbuien worden afgewisseld door grimmige opklaringen – zwijgen zelfs de nachtegalen.

De man op de Middenweg, Koos van Zomeren,

Nachtegalen hebben zich sinds 1950 in Engeland teruggetrokken naar het zuidoosten en de soort is minder talrijk geworden in een groot deel van Noordwest-Frankrijk, België en Noordwest-Duitsland.

http://www.sovon.nl/broedvogel/nach.html,

Hebben die geldwolven ooit een nachtegaal gehoord? Geluisterd naar het ruisen van de bladeren in de wind? Stilgestaan bij een appelboom in bloei?

De wekker, André Janssens,

Volgens de beheerder van het Vondelpark, Peter van der Fluit, verjagen de parkieten de inheemse spechten uit hun holen. Ook pikken ze nesten in van nachtegalen en kauwtjes. Hierdoor wordt het natuurlijke evenwicht verstoord.

De Telegraaf,

Combinatiemogelijkheden


als subject bij een werkwoord


  • zingen

Stilzwijgend komen we overeen dat het ook een beetje ónze verdienste is dat daar een nachtegaal begint te zingen.

De man op de Middenweg, Koos van Zomeren,

Als de nachtegalen zingen is niet het voorjaar in aantocht, maar de zomer.

De passievrucht, Karel Glastra van Loon,

Vaste verbindingen


Woordfamilie


Als deel van een afleiding


Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


nachtegaal 1.1

iemand die wonderbaarlijk mooi kan zingen, meestal een vrouw of een kind, soms een man die zingt in een hoog register met veel nootjes

Betekenisbetrekking


metafoor
Betrokken betekenissen 1.0 : 1.1

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een nachtegaal…

is een persoon

  • [Leeftijd] is soms een kind dat nog zijn kindersopraan heeft en zeer zuiver zingt
  • [Deskundigheid of vaardigheid] kan hemels mooi zingen
  • [Geslacht] is meestal een vrouw, liefst een sopraan; is soms een man die in een hoog register zingt en veel kleine nootjes gebruikt

    Algemene voorbeelden


    Ook Oem Kaltsoem, de Nefertari van de Arabische muziek [...] is dood, maar haar stem leeft voort op cassettebandjes [...]. Ze is in 1975 gestorven en heeft vele navolgers en imitators gekend, maar nooit werd haar diepe, grootse, treurige stem geëvenaard. Gelukkig maar – er is toch nog iets heilig. De nachtegaal van de Nijl. De koningin van Cairo. Een tweede Maat. Groots als Ella Fitzgerald, als Maria Gallas, als een Carmen – in mijn droom een ietsiepietsie groter.

    Berichten uit Maanzaad Stad, Abdelkader Benali,

    Wat is het verschil tussen de 'Senegalese nachtegaal' Youssou N'dour en zijn landgenoot Baaba Maal?

    NRC,

    Woordfamilie


    Als deel van een afleiding


    nachtegaal 1.2

    iemand die zo mooi, zuiver en lyrisch schrijft dat het wel zingen lijkt

    Betekenisbetrekking


    metafoor
    Betrokken betekenissen 1.1 : 1.2

    Semagram (extra betekenisinformatie)


    Een nachtegaal…

    is een persoon

    • [Deskundigheid of vaardigheid] kan heel mooi, zuiver en lyrisch schrijven
    • [Waardering] is iemand waarvan de geschriften worden ervaren als zingen

      Algemene voorbeelden


      Samen met haar eveneens schrijvende zus Rosalie (1834-1875) behoort zij tot de belangrijkste vertegenwoordigers van het realisme in de Vlaamse literatuur. De twee zussen zijn bekend geworden als "de Nevelse nachtegalen", - beider werken zijn in de vergeetboeken afgeschreven, hetgeen niet ten aanzien van al hun werken rechtvaardig is.

      De bierkaai. Kladboek 2, Jeroen Brouwers,

      In haar novellen worden mensen geteisterd door zichzelf, vermalen door het tijdsgewricht. Haar stem was zuiver en haar toon intiem, haar somberheid meeslepend en oprecht. Ze schreef dus niet omdat het hielp, ze schreef omdat het moest. Die ene nachtegaal, dat was zijzelf. Afgelopen zondag is Nina Berberova in Philadelphia overleden.

      NRC,