noorden


noorden 1.0

windstreek die een van de vier hoofdstreken is van het kompas, die de richting van de noordpool aangeeft en die zich recht tegenover het zuiden bevindt; windstreek recht tegenover het zuiden; noordelijke richting

Combinatiemogelijkheden


in voorzetselgroep


  • in het noorden (staan)

Ik kijk niet meer naar de ster in het noorden.

De grens van glas, Carlos Fuentes,

Vanavond staat Hyakutake in het noorden, dicht bij de Kleine Beer en de Poolster.

De Standaard,

  • naar het noorden
  • naar het noorden lopen
  • naar het noorden vliegen

Polaris, de Poolster, is waarschijnlijk de meest bekende ster aan de hemel. Iedere heldere nacht wijst hij de richting naar het noorden.

NRC,

Vermoedelijk hebben de walvissen als reactie op de jacht in de negentiende eeuw hun zomertrek verder naar het noorden verschoven.

NRC,

Ik zat het liefst onder het bureau. Schoof ik de bureaustoel naar achteren en dan kroop ik eronder met een boek. De reizen en lotgevallen van Kapitein Hatteras. Ten slotte werd hij gek van al dat wit. Hij kwam in een gesticht terecht. Daar liep hij almaar naar het noorden.

Hersenschimmen, J. Bernlef,

We vlogen naar het noorden en ginds zouden we alles onveranderd weervinden.

Een burgerlijke vakantie in het zuiden, Piet Sterckx,

  • een kamer op het noorden
  • een muur op het noorden
  • een raam op het noorden
  • uitzicht op het noorden
  • op het noorden liggen

Een kamer op het noorden, geen zon.

NRC,

Zelfs tegen een muur op het noorden zijn de groei en de bloei van de klimhortensia indrukwekkend.

De Standaard,

Ideaal is een raam op het noorden of een hoekje in halfschaduw, maar steeds op twee of meer meter van een kachel of radiator.

De Standaard,

Daar heeft hij zijn atelier met prachtig uitzicht op het noorden.

Meppeler Courant,

Niemand wilde die flat kopen omdat hij op het noorden lag en op een blinde muur uitkeek.

De lift: naar het filmscenario van Dick Maas, Gerben Hellinga,

  • ten noorden van

Ten noorden van de noordpoolcirkel gaat de zon zelfs helemaal niet onder.

NRC,

  • uit het noorden
  • uit het noorden komen
  • uit het noorden waaien

De aanstromende lucht uit het noorden ontmoet het alpenmassief en wordt gedwongen op te stijgen.

http://www.hetweermagazine.nl/pages/artikelen/artikel3_nr3_2002.htm,

We krijgen een zware winter. Ik voel het. De wind komt al vroeg uit het noorden.

Het geheim van Eberwein, Boudewijn Büch,

Het was oktober en bijwijlen waaide de wind uit het noorden.

Alle verhalen, Kristien Hemmerechts,

  • vanuit het noorden

Maandagnacht kans op wat lichte sneeuw vanuit het noorden.

De Standaard,

Vaste verbindingen


het astronomische noorden

  1. de richting volgens de astronomie van de noordelijke hemelpool, die ongeveer overeenkomt met de richting van de Poolster

    In Job 26:7 wordt met de uitdrukking "noorden" (tsafon) bedoeld het astronomische noorden, de Poolster waarop de denkbeeldige aardas gericht is. Daar wordt de aarde dan aan opgehangen zodat ze voortaan niet meer wankelt en stevig bevestigd is.

    http://www.opbouwonline.nl/artikel.php?id=6153,

het geografische noorden

  1. de noordelijke richting zoals die wordt weergegeven op de wereldbol en wereldkaarten op het punt waar de aardas doorheen loopt; richting van de geografische noordpool

    Synoniem: het echte noorden; het ware noorden; het werkelijke noorden

    Het magnetische noorden is verschillend van het geografische noorden en deze afwijking wordt declinatie genoemd.

    http://www.denoutback.be/site/Gamma.htm

het magnetische noorden

  1. de noordelijke richting volgens een magnetisch kompas die langzaam verandert als gevolg van verschuivingen in het aardmagnetisch veld en die niet hetzelfde is als het geografische noorden
    Ook afgekort tot MN.

    Het magnetische noorden ligt westelijk van het werkelijke noorden.

    http://www.impeesa.nl/

het noorden kwijt zijn

  1. in de war zijn; de kluts kwijt zijn

    Synoniem: er het noorden bij verliezen ( (vooral) in België)

    Ik was helemaal het noorden kwijt. Ik zwenkte een benzinestation op.

    De droogte, Herman Brusselmans,

Woordfamilie


Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


noorden 2.0

land of deel van een land of stad, gelegen in de richting van het noorden; noordelijk gelegen plaats; noordelijk gelegen gebied

Betekenisbetrekking


metonymie
Betrokken betekenissen 1.0 : 2.0

Algemene voorbeelden


Sint-Maarten is opgedeeld in een Frans deel in het noorden en een Nederlands deel in het zuiden. Het noorden is groen en heuvelachtig, het zuiden vlak. De stranden zijn schitterend. Maar velen trekken het binnenland in, op zoek naar koopjes in taksvrije paradijzen als Philipsburg en Marigot.

De Standaard,

Hoewel Italië een mediterraan land is, zorgt de verspreiding van wijnbouwgebieden over het hele land ervoor dat de druiven onder wisselende klimaatsomstandigheden groeien. Het noorden is in de regel wat koeler en natter dan het zuiden.

http://www.wijninfo.nl/site/?db,

In Noord-Europa is een veel groter gedeelte van de bevolking actief in een private onderneming dan in het Zuiden. Het Noorden is ook veel innovatiever dan het Zuiden. Het verschil in verleende octrooien of IT-investeringen is enorm. In het Zuiden is een substantieel gedeelte van de bevolking direct of indirect arbeidzaam voor de staat.

http://www.katholieknieuwsblad.nl/actueel20/kn2020d.htm,

Combinatiemogelijkheden


met adjectief ervoor


  • het Koerdische noorden
  • het communistische noorden
  • het islamitische noorden
  • het rijke noorden
  • het uiterste noorden

De PUK, die al maanden is gewikkeld in een oorlog tegen de concurrerende Koerdische Democratische Partij van Massoud Barzani, meldde vorige week Iraakse troepenbewegingen en Iraakse beschietingen van Koerdische steden en posities. Maar volgens een zegsman van de VN in Bagdad hebben VN-bewakers in het Koerdische noorden daarvan niets gemerkt.

NRC,

Het is de eerste keer sinds het einde van de oorlog tussen de Korea's in 1953 dat in het kapitalistische Zuid-Korea een aanslag wordt gepleegd op een overloper uit het communistische noorden.

De Standaard,

De burgeroorlog moet, volgens hen, voortduren tot Sudan weer verenigd is onder noordelijke heerschappij. Eeuwenlang werd het zuiden overheerst door het islamitische noorden.

De Standaard,

Het rijke noorden moet het voortouw nemen, want het broeikaseffect bedreigt de armste landen in het zuiden.

De Standaard,

Overigens zijn er grote verschillen tussen het uiterste noorden en het uiterste zuiden van het land.

http://www.meteonet.nl/index.html,

in voorzetselgroep


  • in het noorden

"Ik besefte pas te laat dat in de nacht van 6 op 7 april 1994 exact hetzelfde scenario werd toegepast als in oktober 1993 in Burundi." In Bujumbura vermoordden Tutsi's toen de helft van de democratisch verkozen regering van vooral Hutu's, waarna een slachting begon op een groot aantal Hutu's. Deze laatsten waren in het noorden eerder al in opstand gekomen.

De Standaard,

  • naar het noorden

Naar het noorden wilde hij niet, daar waren toeristen.

Leven op het lemmet, Renee Van Hekken,

  • uit het noorden (komen)

In Zuid-Korea is afwijzend gereageerd op het jongste voorstel uit het noorden.

NRC,

We hebben nu nog twaalf jongelui in opleiding. We komen een keer per maand bij elkaar in De Tamboer. De meesten komen uit het noorden. We hebben ze wel uit Amsterdam en Hilversum gehad, maar dat was voor die kinderen eigenlijk niet te doen.

Meppeler Courant,

  • vanuit het noorden

De Russen voerden gisteren vanuit het noorden in honderdvijftig vrachtwagens nieuwe troepen, zware artillerie, pantserwagens en luchtdoelgeschut naar Grozny.

NRC,

met voorzetselgroep


Voorzetsel: van

  • het noorden van het eiland
  • het noorden van het land
  • het noorden van de provincie
  • het noorden van de stad
  • het noorden van Australië
  • het noorden van Japan

Grand Baie is een gezellige baai gelegen in het noorden van het eiland.

http://www.detoerist.be/reisverslagen/mauritius.php,

Duizenden zwarte kristenen uit het zuiden worden als slaven in het noorden van het land verkocht.

De Standaard,

Laten we eerlijk zijn, met mooi weer is het platteland prima om te vertoeven. Zeker in het zuidwesten en het noorden van de provincie getuigen daar de vele goed bezochte boerencampings van.

http://www.vriendenvanhetplatteland.nl/nieuws.asp?ID=853,

Ze reden naar het noorden van de stad. Het is in een rustige straat, zei de man terwijl hij zich met een grote witte zakdoek het zweet van het voorhoofd wiste.

Verbroken zwijgen, J. Bernlef,

In het noorden van Australië ligt regenwoud.

http://www.bop.vgc.be/tijdschriften/wablieft/wab276/76idkdew.txt

Het noorden van Japan is gisteravond getroffen door een zware aardbeving met een kracht van 7,8 op de schaal van Richter.

NRC,

met ander, nevengeschikt substantief


  • het noorden en oosten
  • het noorden en westen
  • het noorden en zuiden
  • het centrum en het noorden

De meeste wijngaarden liggen in het noorden en oosten.

http://www.wijninfo.nl/site/?db,

President Bizimungu, zelf een Hutu, liet opmerken dat Rwanda vooral in het noorden en westen grondgebied is kwijtgespeeld.

De Standaard,

Een onzichtbare grens verdeelt het noorden en zuiden van Europa als het om het toelatingsbeleid ten aanzien van asielzoekers gaat.

NRC,

De armoede is ongelijk gespreid over het land. Vooral het sjiitische zuiden heeft onder het embargo te lijden. In het centrum en het noorden is de situatie minder dramatisch.

http://users.skynet.be/streven/artikels/faucompret.htm