pauk 1.0
Bron:
Caro's Lines
(
CC BY-NC-SA 2.0
)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Pauken zijn…
muziekinstrumenten
- [Geluid] maken een vrij donker en dof geluid; kunnen luid of zacht klinken; brengen zowel korte, geslagen tonen als een roffelend geluid voort; zijn gestemd en kunnen verschillende tonen voortbrengen
- [Attribuut] worden bespeeld met stokken waarvan de koppen naargelang van het voort te brengen geluid soms worden omwikkeld met een geluiddempende stof zoals vilt of leer
- [Bouw] bestaan uit een ketel in de vorm van een halve bol op poten waarover een vel is gespannen; beschikken meestal over een pedaalinstallatie om de toonhoogte te regelen
- [Soort] zijn slaginstrumenten
- [Functie] worden vooral gebruikt in symfonieorkesten om versterkende accenten te leggen; worden soms gebruikt als solo-instrument
- [Plaats] worden in een symfonieorkest in de regel helemaal achteraan in het midden opgesteld
- [Aantal of hoeveelheid] worden gewoonlijk gebruikt in een set van twee of drie
- [Gebruikswijze] worden bespeeld door met stokken op het vel te slaan of te roffelen terwijl de bespeler met de pedaalinrichting de toonhoogte bepaalt
- [Gebruiker] wordt bespeeld door een paukenist
Algemene voorbeelden
Pauken zijn grote, met een vel overspannen koperen ketels. De toonhoogte wordt veranderd door het aanspannen van een vel met schroeven of door het indrukken van pedalen. De pauken kunnen gemakkelijk gestemd worden. Ze worden bespeeld met houten stokken waarvan de koppen soms omwikkeld zijn met vilt, flanel of leer.
De bassen rechts op een rijtje, de pauken achter de amorfe massa van rijzende en dalende vioolstokken, de regelmatig uit de stemmig geklede massa opduikende solisten, en na afloop de smakeloze uitsloverij van de voorman die, al buigend en flikflooiend, dan ook nog de handen van zijn medewerkers moest vasthouden.
Zodra dirigent Bernard Haitink het sein geeft voor de pauze, laten de drie bodes geroutineerd de piano en vleugel per lift verdwijnen, brengen extra pauken naar boven en schroeven en passant een lessenaar op de gewenste hoogte.
Combinatiemogelijkheden
als subject bij een werkwoord
- roffelen
Violen zwellen aan, het koper weent, pauken roffelen.
Woordfamilie
Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen
Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen
pauk 1.1
Betekenisbetrekking
| Betrokken betekenissen | 1.0 : 1.1 |
|---|
Semagram (extra betekenisinformatie)
Pauken…
zijn muziek
Algemene voorbeelden
Het was een vreemde verschijning: zijn melancholische ogen onder de rossige wenkbrauwen riepen de gedachte aan onderdrukte passie en aan mystieke vreugde in lijden en onheil op. In zijn ziel hoorde ik de pauken uit de 'grande messe des morts' van Berlioz grommen.
Na de afgepaste en overschreden 20 minuten liet hij in de drie kwartier pauze een oorverscheurende voorstelling op tape horen vol pauken en schrille sopranen en klokken en brandweersirenes, allemaal achtergrond voor zijn verdoemende voordracht.
Combinatiemogelijkheden
met adjectivisch tegenwoordig deelwoord
- dreunende pauken
- roffelende pauken
Barbra Streisand zit er ook tussen met – heel toepasselijk 'Free again', mooie muziek met een vals sentiment, gezongen door een macht van een stem, die ligt ingebed in het vet van een groot orkest: slepende violen, roffelende pauken.
Of het nu ging om minimal-figuren op de synthesizer of dreunende pauken in het Dies irae-achtige laatste koor, onder De Waart klonk het even vanzelfsprekend als energiek.