pepernoot


pepernoot 1.0

lichtbruin, ongelijk hoekig stukje peperkoek dat traditioneel wordt gegeten in de tijd rond sinterklaas
Wordt vaak verward met de kruidnoot ('bruin, afgeplat bolletje van speculaas').

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een pepernoot…

is koek; is voedsel

  • [Gevoelsindruk] is zachttaai
  • [Kleur] is lichtbruin
  • [Smaak] smaakt naar honing en anijs
  • [Vorm] is hoekig
  • [Samenstelling] bestaat uit peperkoek
  • [Geheel] maakt deel uit van strooigoed
  • [Tijd] wordt traditioneel gegeten in de tijd rond sinterklaas
  • [Gebruikswijze] wordt mee gestrooid door Zwarte Piet, door pieten

Algemene voorbeelden


Koos hield de adem in. 'Kom maar binnen met je knecht! had zijn moeder nog geroepen. De deur ging op een kier en door de smalle opening stak de vertrouwde witgehandschoende hand die een paar pepernoten de kamer in wierp.

De natte gemeente van Koos Tak, Rijk de Gooijer & Eelke de Jong,

De jeugd werd extra gestimuleerd om hard te lopen door te proberen Zwarte Piet voor te blijven. Maar omdat die ook nog een zware zak met pepernoten mee moet sjouwen, lukte dat iedereen wel.

Meppeler Courant,

Combinatiemogelijkheden


als object bij een werkwoord


  • geen pepernoot scoren

Nederland stond niet eens bij de topdrie en speelster Jet Pasman, in normale doen iemand met een positieve inslag, zag het niet meer zitten: "We draaien niet lekker en scoren geen pepernoot".

NRC,

in voorzetselgroep


  • met pepernoten strooien

Ondersteund door de muziekvereniging 'Sempre Serone' zongen jong en oud de bezoeker toe, terwijl zijn knechten met pepernoten strooiden. De Sint trok later met de muziek voorop en met begeleiding van de Ponyclub Ruinerwold door het dorp om daarna de kinderen in de grote zal van het dorpshuis 'Buddingehof' weer te ontmoeten.

Meppeler Courant,

met substantief ervoor


  • een hand pepernoten
  • een handvol pepernoten

Schuddend met mijn baard gaf ik mezelf enkele goedbedoelde adviezen, waarna ik een liedje moest zingen en een cadeautje kreeg. Vervolgens mocht ik een hand pepernoten uit de zak nemen, en ik probeerde zelfs even bij mij op schoot te komen zitten, maar dat mislukte kommervol. Al met al was de Sinterklaasviering van mijn schrijfbedrijf een behoorlijk autistische bedoening.

Het leukste jaar uit de geschiedenis van de mensheid, Ronald Giphart,

Ik kreeg tot mijn grote vreugde een échte chocoladeletter, de J, die ik mocht houden, en van Zwarte Piet [...] kreeg ik een handvol pepernoten in de ene, en het pakje met mijn naam erop in de andere hand gedrukt.

De Hunnen. Dl. 3: Vrede, Jan Cremer,

Hij raapte een handvol pepernoten van de straat.

Het wil nog maar niet zomeren, Hannes Meinkema,

met ander, nevengeschikt substantief


  • een kadootje en pepernoten
  • pepernoten, banketstaven en marsepein
  • pepernoten en snoepgoed
  • suikerbeesten, chocoladeletters, marsepein, pepernoten en speculaas

Het afzwemfeest werd zaterdagmorgen in De Kragge in Zwartsluis nog versterkt met de komst van Sinterklaas en Zwarte Piet. Ze brachten voor de geslaagden een kadootje en pepernoten mee.

Meppeler Courant,

Het TUE-testteam ging op zoek welke winkels de meeste kwaliteit èn kwantiteit bieden op het gebied van pepernoten, banketstaven en marsepein.

http://www.tue.nl/cursor/html/cursor3916/testlab.htm,

Voor de bakkers was Sinterklaas een drukke tijd. Allerlei typische lekkernijen dienden gemaakt te worden: suikerbeesten, chocoladeletters, marsepein, pepernoten en speculaas. Nog steeds vindt men dezelfde lekkernijen terug in de winkels.

http://www.pakhuisvansinterklaas.nl/

Met medewerking van de muziekverenigingen De Bazuin en Margriet uit Staphorst trekt de stoet door de straten waarin zich fietsende pieten en pieten op scooters bevinden. Ook heeft de Sint een aantal brandweerpieten meegebracht. Tijdens de optocht worden de kinderen langs de route rijkelijk bedacht met pepernoten en snoepgoed.

Meppeler Courant,

Vaste verbindingen


geen pepernoot raken

  1. niets raken

    Met drie spitsen zette Gent energiek druk op de ketel [...]. Maar het leverde, deels door gebrek aan kwaliteit, niks op. De ingevallen N'Tamag raakte geen pepernoot en een blamerende vervanging werd zijn deel. De Antwerpse defensie, met een uitstekende libero Nikolovski, gaf geen krimp.

    De Standaard,

Woordfamilie


Als deel van een afleiding


Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


pepernoot 2.0

fictieve eenheid van geld; fictieve geldeenheid; speelgoedgeld; ook: geld

Betekenisbetrekking


metafoor
Betrokken betekenissen 1.0 : 2.0

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een pepernoot…

is een geldeenheid

      Algemene voorbeelden


      Onwetendheid, amateurisme en gebrek aan kritische zin - de commissie verwijst ter illustratie naar voormalig V en W-minister Netelenbos. Zij omarmde in de verhoren het verweer van de bouwbranche, dat het in de schaduwboekhoudingen niet om geld ging, maar slechts om 'pepernoten', een fictieve rekeneenheid waarmee de bedrijven 'bouwrechten' onderling verrekenden.

      NRC,

      Tijdens de openbare verhoren zocht de commissie voortdurend naar bewijs dat de wijdverbreide praktijk van prijsafspraken door bouwkartels ook heeft geleid tot prijsopdrijving. De bouwers zelf hebben dat in alle toonaarden ontkend. De bedragen in de schaduwadministraties zouden geen echt geld, maar 'pepernoten' betreffen, de onderlinge verdeling van 'bouwrechten'.

      NRC,

      De commissie verwijst die bewering letterlijk naar het land der fabeltjes: "De enquêtecommissie gelooft niet in het spook van de pepernoten."

      NRC,

      De overheid gaat niet vrijuit in die wereld van vooroverleg, kartelvorming en pepernoten.

      NRC,

      Combinatiemogelijkheden


      met ander, nevengeschikt substantief


      • monopoliegeld of pepernoten

      "Uw stelling is [...] dat het echt gaat om een opslag op de normale inschrijfprijs. De stelling van anderen die wel hebben deelgenomen aan het opzetten van een schaduwadministratie en het vooroverleg en dus volstrekt medeplichtig zijn aan het hele gebeuren, is dat het slechts monopoliegeld is of pepernoten."

      http://www.tweede-kamer.nl/documentatie/stenografische_verslagen/Verhoren_enquete_Bouw.jsp?ComponentID=11131=1225#1,

      Vaste verbindingen


      geen pepernoot waard zijn

      1. Vormvariant: geen cent waard zijn

        niets waard zijn

        Ik weet heus wel dat Dordts grondbezit nu even geen pepernoot waard is omdat niemand nog enig animo heeft om er iets op te zetten.

        http://keesthies.com/2013/02/27/even-een-halve-ton-wegstrepen-dat-lijkt-makkelijk-verdiend/,

        Als je gewoon de hele dag/nacht wakker zou kunnen blijven had je veel meer tijd om te werken en chillen! Het is dat we móeten slapen omdat we anders de volgende dag geen pepernoot waard zijn. Maar anders zou ik het wel weten.

        http://forum.fok.nl/topic/1210916,

      Woordfamilie


      Als deel van een afleiding


      Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen