qaly

De extra jaren die iemand kan leven door een medische ingreep, moeten in een geldbedrag worden uitgedrukt. Dat bedrag, afgezet tegen de kosten van die ingreep, bepaalt of deze wordt gedekt door de basisverzekering. Dat geldt dan bijvoorbeeld wél voor een 40-jarige die tien levensjaren wint door een dure behandeling, maar niet voor een 84-jarige die daardoor een half jaar langer leeft. Volgens het Centraal Planbureau (CPB) is zo'n maat voor 'gezondheidswinst' noodzakelijk om te bepalen welke richting de Nederlandse gezondheidszorg op moet gaan. Het CPB noemt de maatstaf in een donderdag verschenen economische studie naar de toekomst van de zorg een 'qaly' - spreek uit: kwallie. Het getal in euro's staat voor quality adjusted life year: het aantal gewonnen levensjaren gecorrigeerd voor de kwaliteit van leven.

'Als je de effectiviteit van zorg wilt bepalen, moet je gezondheidswinst afwegen tegen de kosten en daar is die qaly voor', zegt CPB-onderdirecteur en opsteller van het rapport, Casper van Ewijk. 'Het gaat om de waarde van een extra jaar leven.' Het bepalen van die waarde kan aan de hand van enquêtes. 'Of door te kijken hoeveel geld mensen bereid zijn aan veiligheid uit te geven.' Is de qaly bijvoorbeeld gesteld op 80 duizend euro, dan mag een ingreep in het ziekenhuis maximaal 80 duizend euro per 'gewonnen' gezond levensjaar kosten.

'Stel dat een chemokuur 300 duizend euro kost. In principe wordt dat vergoed door de basisverzekering. Maar met de qaly maak je dan een afweging. Als de arts schat dat bij een 84-jarige patiënt deze behandeling een half jaar winst oplevert, dan is dat 600 duizend euro per qaly.' 'Is de patiënt 40 jaar en de arts voorziet na behandeling minimaal tien gezonde jaren, dan deel je de kosten van de behandeling door tien en kom je op 30 duizend euro per jaar.' Als voor de verplichte basisverzekering tegen ziektekosten een qaly van 80 duizend euro wordt gehanteerd, dan komt de 84-jarige niet voor behandeling in aanmerking, maar de 40-jarige wel.