rotje 1.0
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een rotje…
is een stuk vuurwerk; is een voorwerp
- [Geluid] geeft, als het afgestoken wordt, een zeer harde knal en kan wel 100 decibel aan geluid produceren
- [Kleur] kan diverse kleuren hebben, maar is vaak rood
- [Vorm] is cilindervormig
- [Deel] bestaat uit een kartonnen kokertje met daarin buskruit en daaraan een lont om het buskruit te ontsteken en aan de onderkant een klein stokje
- [Samenstelling] bevat buskruit
- [Soort] behoort tot het knalvuurwerk
- [Functie] dient afgestoken te worden
- [Tijd] wordt vooral veel rond de jaarwisseling afgestoken
- [Gebruikswijze] wordt met een aansteker of lucifer aan de lont aangestoken en moet daarna snel weggegooid worden om ontploffing in de hand te voorkomen
- [Werking of functionering] wordt tot ontploffing gebracht omdat er na ontsteking koolstofdioxide en stikstof vrijkomen waardoor de druk in het kokertje snel toeneemt zodat het rotje met een harde knal uit elkaar spat
- [Gebruiker] wordt vaak door jonge mensen afgestoken
- [Stoffelijke inhoud] bevat buskruit
- [Onderscheid of tegenstelling] heeft geen of nauwelijks visuele effecten, in tegenstelling tot siervuurwerk
Algemene voorbeelden
Bange mensen kregen rotjes voor hun voeten.
Agenten hoeven in het vervolg in beslag genomen rotjes niet meer met de hand te tellen. Als de politie licht vuurwerk in beslag neemt, is het wegen van de hele partij nauwkeurig genoeg. Hierdoor worden de administratieve lasten van agenten flink terug gedrongen.
Weet u dat een Belg die knalvuurwerk wil afsteken, ook het kleinste rotje, daar een vergunning voor nodig heeft?
Combinatiemogelijkheden
als subject bij een werkwoord
- knallen
- ontploffen
Eerst vindt beneden, waar ook een expositie is ingericht van poppen van Henk Boorwinkel en van Jan zelf natuurlijk, de onthulling plaats van een houten beeld van een kunstenaar uit E., waarna er ballonnen knappen, rotjes knallen en confetti naar beneden daalt.
Dichtbij ontplofte een rotje.
als object bij een werkwoord
- rotjes afsteken
- rotjes gooien
Onder het raam staken een paar jongetjes rotjes af.
Er lagen drie rode dingetjes in zijn hand. Ineens hoorden we knallen. Béng! Béng! Béng! Hij gooide ze tussen de voeten van mijn moeder. Dat waren de rotjes in juli. Een paar maanden later gooide hij voor het eerst een handvol rotjes in de open haard zodat de vloerbedekking wel in brand móést vliegen. De verzekering betaalde en mijn vader timmerde een houten vloer [...]. Vanaf dat moment gooide hij zijn rotjes in huis. Daar nam hij natuurlijk kleintjes voor om de schade beperkt te houden.
met adjectivisch tegenwoordig deelwoord
- een brandend rotje
- een ontploffend rotje
Vooral als hij weer een periode had waarin hij ons bijna dagelijks voor de grap bekogelde met brandende rotjes en vette lucifertjes, zochten we fanatiek naar de bergplaats.
Toen in het begin van 1985 daar, vlak achter het centraal station van Rotterdam, nog een ontploffend rotje bij kwam, was ze bijna niet meer te houden als er vuurwerk op straat ontplofte; ze dook elke portiek in die ze zag, om maar te ontkomen aan het gevaar.
in voorzetselgroep
- het geknal van rotjes
En vanaf een uur of tien 's morgens klonk op het Hoofd vrijwel onophoudelijk het geknal van rotjes die door gassies en gozers tot ontploffing werden gebracht.
Buiten klonk weer het geknal van rotjes en ik zei: 'Als ik zo'n knal hoor, moet ik altijd aan Vroombout denken.'
met ander, nevengeschikt substantief
- rotjes en sterretjes
- rotjes en strijkers
- rotjes en voetzoekers
- rotjes en vuurpijlen
Onder invloed van de schier onbevredigbare zucht dat alles steeds grootser en meeslepender moet ontwikkelt vuurwerk zich ook. Het zijn niet alleen meer rotjes en sterretjes, maar ook zwaar knal- en siervuurwerk, dat beheersing, inzicht en verantwoordelijkheidsgevoel vereist bij de gebruiker.
De meeste gebruikers hebben echter een voorkeur voor rotjes en strijkers. Om het effect te verhogen worden veel rotjes of strijkers in een fles of pijp gestopt, of met tape omsnoerd.
Daarbij ligt het accent op de gevaren van vuurwerk in het algemeen en het experimenteren met illegale rotjes, strijkers en sterretjes in het bijzonder.
In mijn jeugd kenden wij het vele siervuurwerk nog niet en waren het meestal rotjes en voetzoekers waarmee wij ons vermaakten.
De politie en een aantal plaatselijke vuurwerkverkopers laten zien hoe ze op een veilige manier rotjes en vuurpijlen moeten afsteken.