ruimdenkendheid

Na een vergadering liepen we gezamenlijk naar een bij het stadhuis gelegen parkeergarage. Ik nam mijn fiets en Loek, altijd al piepjong, zei dat hij het een mooie fiets vond. Als je bedenkt tot welke partijen we behoorden, was dit een blijk van buitengewone ruimdenkendheid.

De wetgever kan een bedreiging zijn voor de expressievrijheid, een te engdenkende moraal is dat dus evenzeer. Mijn vrees is echter dat we ons stevig verkijken op onze eigen "ruimdenkendheid". In de praktijk valt die duidelijk minder breed uit dan we graag willen geloven.

Wanneer een moslim zich in Philipses dwangbuis manoeuvreert en mij in een 'interreligieuze dialoog' tegemoettreedt, dan heeft hij me de mogelijkheid ontnomen om met een gesprekspartner vanuit verschillend perspectief over de 'zaak' van onze godsdiensten te debatteren. Onder het mom van een niet-fundamentalistische ruimdenkendheid is de inhoud van de godsdienst dan geridiculiseerd.

"Onbevooroordeelde ruimdenkendheid voor wat betreft de meningen en de houdingen van anderen is een eerste vereiste in ons werk."

Hij stoort zich niet in het minst aan onze religieuze ruimdenkendheid, de onaantastbaarheid van het religieuze privéleven respecteert Hij niet en Hij laat zich niet imponeren door onze grote religieuze tolerantie. Hij zegt heel eenvoudig: 'Niemand komt tot de Vader dan door Mij' (Johannes 14:6).

Empathie leidt tot inzicht in verschillende standpunten en bevordert ruimdenkendheid en tolerantie.

De wetenschappers hebben vier componenten bedacht die ruimdenkendheid meten: Het respecteren van andermans mening; Intellectueel niet te zelfverzekerd zijn; De mogelijkheid om ego van intellect te onderscheiden en openheid om eigen standpunt te herzien. Filosoof Jason Beahr van de Loyola Marymount Universiteit heeft dit aangevuld. Iemand die hoog scoort op de vier punten, maar niet open staat voor nieuwe ervaringen is volgens Beahr nog steeds niet ruimdenkend. Hij voegt als vijfde component toe: openheid om te ervaren.

De Multicultural Personality Questionnaire (MPQ) is een instrument op basis van karaktereigenschappen dat culturele empathie, ruimdenkendheid, sociaal initiatief, emotionele stabiliteit en flexibiliteit meet.

Wanneer een schaatster met de hielen naar elkaar een rondje draait en daarbij laag achterover hangt, resulteert dat in een spreidstand waarvoor juryleden voortaan dus een tiende punt van de totale score aftrekken. Of die regel schaatsers niet overlevert aan de ruimdenkendheid van de jury? "Vooreerst is een aftrekpost van een tiende punt per onbehoorlijk moment een nogal lichte sanctie en algemeen geldt de regel dat er bij twijfel in het voordeel van de schaatser moet worden geoordeeld."

'Hij kende mijn recalcitrante mening uit De Groene Amsterdammer, waarvoor ik tot 1965 heb geschreven. Maar toen ik hem bezocht, zei hij niettemin: "Als je geen werk vindt, kan ik je misschien als secretaris aanstellen, ook al kan ik je geen groot salaris bieden." Daaruit blijkt toch de ruimdenkendheid en trouw van die man?'

Van Brederode: "Ik heb me altijd al afgevraagd of het allemaal wel zo mooi was als het leek, met die tolerantie en ruimdenkendheid van ons - ook vóór 11 september en Fortuyn."

Dat een Edouard Anseele bij de allereerste Kamerverkiezingen, die op basis van het algemeen stemrecht in 1894 werden gehouden, vanuit Luik naar de Kamer werd gestuurd, was niet alleen te danken aan de ruimdenkendheid van de Waalse socialisten - zoals tot vandaag wordt beweerd - maar zeker evenzeer aan de aanwezigheid van een massa Vlaamse kiezers in Luik.

Dat een Edouard Anseele bij de allereerste Kamerverkiezingen, die op basis van het algemeen stemrecht in 1894 werden gehouden, vanuit Luik naar de Kamer werd gestuurd, was niet alleen te danken aan de ruimdenkendheid van de Waalse socialisten - zoals tot vandaag wordt beweerd - maar zeker evenzeer aan de aanwezigheid van een massa Vlaamse kiezers in Luik.

De partij heeft zich - over de interne tegenstellingen heen - in het weekend op haar onderwijscongres in Oostende zo uitgeput in ruimdenkendheid dat een ontspannende terugval in het zuildenken welkom moet zijn.

Na een vergadering liepen we gezamenlijk naar een bij het stadhuis gelegen parkeergarage. Ik nam mijn fiets en Loek, altijd al piepjong, zei dat hij het een mooie fiets vond. Als je bedenkt tot welke partijen we behoorden, was dit een blijk van buitengewone ruimdenkendheid.

Zwak in dit scherpe commentaar, en het meest gedateerd ook bij het ontbreken van een datum, zijn de stukjes waarin Korzec zich in de randstedelijke en grachtengordelige vendetta's over feminisme en anti-racisme begeeft. Zijn brutaliteit die hem in Warschau en Peking tot deelgenoot in de politieke rondedans maakt, verkeert bij zo'n kleine schaal in een onuitstaanbare trots op het eigen gebrek aan politieke correctheid. Die demonstraties van ruimdenkendheid vormen een smet op een bundel reflecties die overigens van een kameleontisch waarnemingsvermogen getuigen.

Ik weet dat volgens de nette conventie van tegenwoordig homoseksualiteit best 'okay' is, zolang de beoefening ervan maar op wederzijdse instemming berust. Ik feliciteer jullie met zoveel ruimdenkendheid. Jullie hebben daar een hele hoop mensen ontzettend mee geholpen en hopelijk zijn ze er jullie nog lange tijd dankbaar om. Maar ik heb geen behoefte aan jullie welwillendheid en tolerantie.

Het zijn van die geëmancipeerde lieden die zich vrijgevochten wanen in hun denken en hun doen. Zij kijken om zich heen met een zogenaamde open geest. Niks moet, alles kan, is hun devies. Ze begrijpen niet dat iemand er geheimen op na zou moeten houden, tenzij hij pedofiel of necrofiel is. Voor het overige vinden ze dat alles ter sprake kan worden gebracht. Als gevolg van zoveel ruimdenkendheid en openheid moeten ze in hun eigen psychische huishouding wel de meest benepen orde handhaven. Hun geestelijk welbevinden verdraagt immers geen verlangens die ze zouden moeten verheimelijken.

Toch zijn er soms van die momenten dat mijn ruimdenkendheid spontaan omslaat in een mate van starheid die andere meningen buitensluit.

'Wie van ons zou er heimwee hebben naar de bekrompen wereld van nog maar enige tientallen jaren geleden. Toch is dit zeker niet het moment om hoera te roepen bij onze ruimdenkendheid en ons gevoel voor tolerantie. Daar kan op veel momenten echt nog wel wat aan worden toegevoegd,' aldus de burgemeester in zijn nieuwjaarsrede.

De wetgever kan een bedreiging zijn voor de expressievrijheid, een te engdenkende moraal is dat dus evenzeer. Mijn vrees is echter dat we ons stevig verkijken op onze eigen "ruimdenkendheid". In de praktijk valt die duidelijk minder breed uit dan we graag willen geloven.

De Frans-Duitse film Elle van Paul Verhoeven heeft bij de Golden Globes twee prijzen in de wacht gesleept. De film kreeg de prijs voor Beste Buitenlandse Film, hoofdrolspeelster Isabel Huppert won Beste Actrice. Verhoeven was verrast dat een film over wraak na een verkrachting won: "De hoofdpersoon nodigt niet echt uit tot medelijden. Daarom bedank ik de leden van de Hollywood Foreign Press Association voor hun ruimdenkendheid."

Het zijn van die geëmancipeerde lieden die zich vrijgevochten wanen in hun denken en hun doen. Zij kijken om zich heen met een zogenaamde open geest. Niks moet, alles kan, is hun devies. Ze begrijpen niet dat iemand er geheimen op na zou moeten houden, tenzij hij pedofiel of necrofiel is. Voor het overige vinden ze dat alles ter sprake kan worden gebracht. Als gevolg van zoveel ruimdenkendheid en openheid moeten ze in hun eigen psychische huishouding wel de meest benepen orde handhaven. Hun geestelijk welbevinden verdraagt immers geen verlangens die ze zouden moeten verheimelijken.

Empathie leidt tot inzicht in verschillende standpunten en bevordert ruimdenkendheid en tolerantie.

Wij hebben absoluut behoefte aan de openheid en de ruimdenkendheid die Europa ons kan bieden.

Van Brederode: "Ik heb me altijd al afgevraagd of het allemaal wel zo mooi was als het leek, met die tolerantie en ruimdenkendheid van ons - ook vóór 11 september en Fortuyn."