toeslagenouder

Hoe willen ze de relatie tussen burger en overheid zó vormgeven dat een nieuwe Toeslagenaffaire uitblijft? Het gaat dan in feite over de kern van de liberale samenleving: hoe kan de burger beschermd worden tegen de almacht van de staat? Die mogelijkheid is voor burgers „veel kleiner dan ik zelf ooit had gedacht", zei Nationale Ombudsman Reinier van Zutphen vrijdag in NRC. Wie eenmaal als fraudeur is aangemerkt, wie pech heeft, wie, anders gezegd, de overheid tegen zich gekeerd ziet, moet vechten tegen een monsterlijke Leviathan. Liever zou toeslagenouder Dipai de politiek niet meer volgen. „Maar ik moet wel, omdat het om de toekomst van mijn gezin gaat. We moeten blijven praten over de Toeslagenaffaire, zodat ze druk blijven voelen om het op te lossen."

Presentator Johan Eikelboom bezocht twee van zulke gezinnen, eentje dat nog altijd in België woont, en een ander gezin dat na een tien jaar lange zwerftocht door België, Duitsland, Suriname en Frans-Guyana eindelijk weer durfde terug te keren naar Nederland. 'Ik wou dat ik iets verkeerds had gedaan, dan wist ik dat ik iets verkeerds had gedaan', zegt toeslagenouder Mariska Schols geëmotioneerd in de tuin van haar Belgische villa, omringd door haar vier kinderen. De familie Schols verkeert nu in blakende financiële gezondheid. Dankzij een bloeiend schoonmaakbedrijf kunnen ze idyllisch wonen op het Belgische platteland. Maar mentaal is de familie nog zeer gehavend.

De Raad van State waarschuwt voor 'grote ongelijkheid', in ieder geval ten opzichte van gedupeerden die zelf hun schulden wisten te voldoen, met hulp van familie en vrienden bijvoorbeeld. Dit kan zelfs gevolgen hebben voor de concurrentieverhoudingen – sommige schuldenaren worden wel volledig gesaneerd, anderen vallen buiten de boot. Schuldeisers hebben liever een 'toeslagenouder' als debiteur, dat incasseert makkelijker. Het zou mij niet verbazen als minder scrupuleuze landgenoten er alles aan doen om de status van gedupeerde toeslagenouder te krijgen. Dit komt toch neer op gratis geld, net als bij aanvang van de Toeslagenwetgeving. Toen je de buurvrouw of oma nog als opvangouder kon inhuren door eenvoudigweg zo'n toeslag aan te vragen. Of oma nu in Bulgarije woonde of niet.