uiterwaard 1.0
Bron:
BartvO at nl.wikipedia
(
CC BY-SA 3.0
)
Bron:
Gerhard Aberson
(
CC BY-SA 3.0
)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een uiterwaard…
is een stuk land
- [Deel] is een deel van het winterbed
- [Functie] dient om te laten onderstromen en overstromingen te voorkomen
- [Positie] ligt tussen de zomerbedding van een waterloop, vaak begrensd door een lagere zomerdijk en de hogere winterdijk
- [Toestand algemeen] staat normaal droog in de zomer
- [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] is meestal begroeid met gras
- [Gebruikswijze] wordt gebruikt als weideland voor dieren of als ontginningsplaats voor klei, zand of grind
Algemene voorbeelden
Een uiterwaard (ook: uiterwaarde en uiterdijk) is het gebied tussen een winterdijk en de zomerbedding langs een beek of rivier, vaak begrensd door een zomerdijk. In seizoenen met een grote waterafvoer kunnen de uiterwaarden onder water lopen, waardoor de bedding van de rivier breder wordt en er minder gevaar is voor overstromingen. Door de uiterwaarden van een (lage) zomerdijk te voorzien, is het land erachter constanter droog.
Het land tussen de rivier en de winterdijk wordt de uiterwaard genoemd. De meeste uiterwaarden in Nederland zijn in gebruik als landbouwgrond. De zomerdijken of zomerkades dicht bij de rivier zorgen ervoor dat de landbouwgrond gedurende het groeiseizoen (zomer) niet overstroomt. De zomerkades zijn lager dan de winterdijken omdat de afvoer in de zomer meestal lager is dan in de winter.
Hoewel ook in andere landen te vinden gelden de uiterwaarden als het meest kenmerkende element van het Nederlandse rivierenlandschap. De uiterwaard is het deel van het winterbed dat 's zomers, bij een lage waterstand in de rivier, droog blijft. De primaire functie van de uiterwaard is die van rivierbed bij hoge waterstanden. Maar de rest van het jaar ligt de vlakte tussen de zomerdijk en de ban- of winterdijk er niet onbenut bij: er graast vee, er wordt klei gewonnen om bakstenen van te maken, er wordt zand en grind gewonnen, en in toenemende mate nieuwe natuur gecreëerd.
Naast het bevaarbare gedeelte, het zogenaamde zomerbed, heeft de rivier ook nog uiterwaarden. De uiterwaarden komen onder water wanneer de rivier veel water moet afvoeren. Daarbij wordt overstroming van de omgeving van de rivier voorkomen door dijken, de zogenaamde winterdijken.
In het programma Ruimte voor de Rivier worden dijken verlegd, uiterwaarden verdiept en nevengeulen aangelegd om in 2015 een afvoer van 16.000 kuub per seconde mogelijk te maken.
De uiterwaarden, die in hoofdzaak gebruikt worden als grasland, zijn in eerste instantie tegen overstroming beschermd door een relatief hoge zomerkade.