uithollen


uithollen 1.0

( Met betrekking tot zaken die bestaan uit een vaste stof, zoals hout, steen, aarde, vruchtvlees e.d.)
het binnenste uit iets verwijderen; iets hol maken

Algemene voorbeelden


Een alweer iets oudere en inmiddels als standaard aanvaarde behandeling is de TURP (TransUrethrale Resectie Prostaat = gedeeltelijke verwijdering van de prostaat via de plasbuis), waarbij via een buisje (net zoals bij de cystoscopie, maar dan dikker) de prostaat als het ware wordt weggeschraapt; vergelijk het met het uithollen van een appel vanuit het klokhuis, waarbij uiteindelijk alleen de schil overblijft.

http://www.urolog.nl/patienten-ned/nier.asp

Een tak van een eucalyptusboom die uitgehold is door termieten.

http://www.swil.nl/muziek.htm

Hoe perfecter de bol was uitgehold, des te meer nieuwe bolletjes konden er uit de hyacint groeien.

http://www.hetprieeltje.net/verhalenbersee01.html

Wanneer de machine door het gesteente boort, worden stukken steen en ander afval via een transportband vanuit de kop afgevoerd. Betonnen segmenten worden geplaatst om de tunnel te beschermen tijdens het uithollen en af te dichten.

http://webhare.hsa.nl/instituten/tm/ct/voorbeelden/tunnel.html

Combinatiemogelijkheden


met object


  • bieten uithollen
  • pompoenen uithollen
  • de ondergrond uithollen

Lang voordat zich in deze streken mensen hebben gevestigd, maakte het eiland links vóór u deel uit van een kring van kleine vulkanen, die door hun uitbarstingen de ondergrond hebben uitgehold.

Het paradijs, Anton Haakman,

Pompoenen zijn veelzijdige planten. Je kunt ze eten of gebruiken als decoratie. In deze klusinstructie leer je hoe je zelf pompoenen kunt kweken en pompoenen kunt uithollen.

https://www.karwei.nl/pompoenen

Op deze dag worden bieten uitgehold door de kinderen in de vorm van een hoofd.

http://www.ping.be/~pin29174/newpage1.htm

voltooid deelwoord als adjectief gebruikt


  • een uitgehold blok

Ze zette de piëdestal met de kaars dichterbij en keek weer in de kist. Binnenin was een uitgehold blok, bekleed met paars fluweel. In de uitholling lag een kleuter, een meisje met gesloten ogen, gekleed in een zijden hemdje.

Het damesorkest en andere stadsverhalen, Herman Pieter de Boer,

uithollen 2.0

een effen oppervlak kegelvormig uitdiepen

Algemene voorbeelden


Als grondstof wordt een natuurlijk gekromde ongeveer 15 centimeter dikke en ongeveer 1,5 meter lange stam van berken-, elzen- of wilgenhout gebruikt. Nadat de stam genoeg gedroogd is wordt deze met een kleine bijl bewerkt zodat er een mondstuk van zo'n 6 centimeter breed ontstaat. Het geheel wordt dan in twee helften gespleten, die op hun beurt weer 'gekuipt' worden. Dit wil zeggen dat ze net zolang met gutsen uitgehold worden tot het hout overal ongeveer een centimeter dik is. De twee uitgeholde helften worden dan weer met behulp van houtlijm en wilgentakken aan elkaar bevestigd.

http://www.midwinterhoornblazen.nl/

Door legers van slaven liet hij een vaargeul door de granieten rotsen hakken, de zwaarste obstakels, rotsen die opdoemden in de voortrazende rivier vol watervallen en draaikolken, opruimen, en de bedding van de rivier uithollen, diep genoeg om de grootste schepen door te laten.

De Hunnen. Dl. 3: Vrede, Jan Cremer,

Een kleine hond, zwartwit gevlekt, een vuilnisbakkenras [...]. Soms dook hij even van zijn plaats weg, snoof vlug aan een paar schoenen, aan een broekspijp, stoof weer snel naar zijn plek: een van de twee ronde stenen, diepe groeven in de keien, uitgehold door de uitstekende assen van de paard-en-wagens, aan weerszijden van de poort van Scholten. De vijftien jaren van zijn leven was hij met de baas meegelopen naar het werk.

De Hunnen. Dl. 3: Vrede, Jan Cremer,

Combinatiemogelijkheden


voltooid deelwoord als adjectief gebruikt


  • een uitgehold bospaadje
  • een uitgehold glijvlakje
  • een uitgehold plankje

Ik had er zo'n uitgehold bospaadje van willen maken, met bamboes afwisselend links en rechts en als Japanse toets een bamboe hek.

NRC,

Behoorlijke bergvakken in zowel voor- als achterdeuren, een aangename verrassing. Maar daarmee is de kous ook af, op wat bekerhouders en een rond uitgehold glij-vakje tussen de voorzetels na [...]. Prijs: goed uitgerust en voorzien van een 1.600 cc 100 pk motor kost de Vectra GL Plus 677.000 fr.

De Standaard,

De kaster legt de rol op een uitgehold plankje en schuift het dunne gedeelte van de rol op de weijer (wire), dit is een ijzeren staafje met een verdikt uiteinde.

http://www.tabakspijp.nl/

uithollen 3.0

de waarde of het belang van iets verminderen of tenietdoen door de kern, het wezen zelf ervan aan te tasten, zodat uiteindelijk alleen het uiterlijke, het formele overblijft; tot een hol begrip maken; tot een leeg begrip maken

Betekenisbetrekking


metafoor
Betrokken betekenissen 1.0 : 3.0

Algemene voorbeelden


De democratie blijkt een lege schelp te zijn, uitgehold door mensen die er de ruggengraat zouden moeten van zijn.

De Standaard,

Anderzijds wordt het rendement van obligaties uitgehold door onverwachte inflatie.

De Standaard,

Het neoliberale monsterverbond van socialisme met liberalisme moet gebroken worden voor het te laat is. Die breuk is zonder dramatische effecten te bereiken door [...] het doen verlagen van de huren. Dit laatste ook omdat de extreme woonlasten het vrij besteedbare inkomen zo sterk uithollen dat ze de zomp vormen van het sociaal-kapitalistische stelsel van vandaag.

http://www.heemland.nl/hl20-Sociaal_kapitalisme.htm

In 100 jaar tijd is de bescherming van het nog ongeboren leven langzamerhand uitgehold.

http://www.btg.justo.nl/

Toch holt de kristelijke beweging haar identiteit uit, als ze haar etische bewogenheid afsnijdt van haar religieuze bronnen.

De Standaard,

Een politicus mag dan de betekenissen uithollen, een schrijver mag dan de taal verrijken, of precies omgekeerd, beiden bewegen zich met hun werk op de grenzen van waarheid en leugen, feit en fictie, pose en authenticiteit.

Toespraak; Pol Itiek, Pol Hoste,

Combinatiemogelijkheden


voltooid deelwoord als adjectief gebruikt


  • een uitgehold beeld
  • een uitgehold cliché

En zo werd een uitgehold cliché nieuw leven ingeblazen: de Hollander herkent men aan zijn schoenen.

NRC,

In Woman personifieert ze de geschiedenis van de vrouw in krachtige beelden die romantisch, maar uitgehold zijn.

De Standaard,

uithollen 4.0

iemand geestelijk leeg maken; iemand beroven van zijn eigenheid, zijn persoonlijkheid

Betekenisbetrekking


metafoor
Betrokken betekenissen 1.0 : 4.0

Algemene voorbeelden


Toen Lisa begon te praten over mijn zuipende broers, over hoe bang ze waren in de grote stad en hoe het gevoel een vreemdeling te zijn hen uitholde, was er iets in haar woorden dat ik herkende, als een melodie die ik ooit had gekend.

Anna, Hanna en Johanna, Marianne Fredriksson,

Ik schaar me in de rij, geduldig, mak, mij erop concentrerend dat ik regelmatig adem, mij voegend naar de regels, want doe ik dat niet, word ik achtervolgd door angsten, uiterlijk rustig, van binnen uitgehold en bolgeblazen door alle soorten haat die bestaan.

Zonsopgangen boven zee, Jeroen Brouwers,

Wat ook pleit voor Martina is de heel andere aanpak: niet uitgehold en gebrainwashed door opgefokte tennisinstructie.

De Standaard,

Ze zeggen dat verdriet uitholt.

Kriblijn, Barber van de Pol,