vuursteen 1.0
Semagram (extra betekenisinformatie)
Vuursteen…
is gesteente; is een stof
- [Kleur] is meestal wit, grijs of bruin
- [Transparantie] is in pure staat doorzichtig als glas maar verkleurt door verontreiniging
- [Vorm] zit in klompen of knollen in kalksteen
- [Samenstelling] bestaat uit cryptokristallijn siliciumdioxide en water
- [Ontstaan] ontstaat onder lang aanhoudende druk als afzettingslaag in kalk of krijt
- [Plaats] wordt gevonden in kalksteenafzettingen in bv. Limburg en wordt ook uit het buitenland aangevoerd als zwerfsteen door rivieren of ijs
- [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] komt niet als vaste rots voor maar alleen als insluitsel of afzetting in een andere laag, meestal kalk of krijt
- [Stoffelijke eigenschap algemeen] is een zeer hard gesteente, heeft zeer scherpe breukranden en is makkelijk splijtbaar
- [Behandeling of bewerking] werd in de prehistorie veel gebruikt om gebruiksvoorwerpen en wapens van te maken, bv. schrapers, pijlpunten, bijlen en klingen
Algemene voorbeelden
Een veel gestelde, maar erg moeilijke vraag is nog: Hoe is vuursteen (silex) ontstaan? Om de vier jaar wordt er een vuursteensymposium gehouden, waar door de geologen driftig wordt gespeculeerd hierover. De laatste bevindingen houden eigenlijk gelijke tred met de uitvindingen van steeds meer geavanceerde apparatuur. Zo weet men nu sinds de uitvinding van de elektronenmicroscoop dat 'n silexsteen geen versteende kiezelgelei is, maar kristallijn. De kiezel (SiO2) kristalliseerde uit, net als kandijsuiker dat doet rond een katoenen draadje.
Combinatiemogelijkheden
met adjectief ervoor
- ruwe vuursteen
Hij was van mening dat hier een grote werkplaats had gelegen waar de ruwe vuursteen tot halffabrikaat of eindproduct werd bewerkt.
met substantief ervoor
- een stukje vuursteen
Hij vist uit de klep van zijn rugzak een stukje vuursteen en een prop watten, dan zakt hij op zijn knieën om een handvol droge twijgen te verzamelen.
- stukken vuursteen
In 1887 ontdekte hij in het bos, dat grensde aan de velden van het plateau van St. Geertruid, een ovaal komvormig terrein van 54 m. bij 37 m. dat ter dikte van 1-1,5 m. bedekt was met stukken vuursteen in diverse stadia van bewerking.
met ander, nevengeschikt substantief
- vuursteen en krijt
In deze ravijnwand is hier en daar vuursteen en krijt (kalk) te zien.
- vuursteen en brons
Inmiddels was de wereld Ötzi met zijn kleren van dierenvellen en zijn gereedschap van vuursteen en brons, en het raadsel van zijn eenzame dood allang weer vergeten.
- vuursteen en bot
Ze maakten gereedschappen van hout, vuursteen en bot.
Woordfamilie
Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen
vuursteen 2.0
Betekenisbetrekking
| Betrokken betekenissen | 1.0 : 2.0 |
|---|
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een vuursteen…
is een steen; is een voorwerp
- [Functie] wordt gebruikt om vonken uit te slaan
Algemene voorbeelden
Als hij dit gedaan heeft, pakt hij een wattenbolletje uit zijn rugzak, haalt dan – één keer, hard – zijn mes langs de vuursteen die aan zijn riem hangt, en kijkt hoe de vonken aanslaan en de watten begint te smeulen.
Combinatiemogelijkheden
met adjectivisch voltooid deelwoord
- een bewerkte vuursteen
Een echt bewerkte vuursteen bezit altijd een slagbult: De plaats waar de klap van het harde voorwerp terechtkwam, om de vuursteen te splijten.
met ander, nevengeschikt substantief
- vuurstenen en zandsteen
De beken monden uit in de tamelijk vlakke dalen en zetten daar een dikke deken af van puin, dat is samengesteld uit grind door de vroegere Maas ooit afgezet, vuurstenen en zandsteen.
- vuurstenen en aardewerk
Alleen in natuurreservaat Oeverlanden, bij de boerderij De Garste zijn tot nu toe vuurstenen en aardewerk gevonden die duiden op pre-historische bewoning van deze contreien.