wissel


wissel 1.0

handeling waarbij men een persoon of zaak aflost of vervangt door een andere persoon of zaak; aflossing of vervanging van iemand of iets door een andere persoon of zaak; het komen of gesteld worden in de plaats van iemand of iets anders

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een wissel…

is een handeling

  • [Activiteit of handeling] houdt in dat een persoon of zaak in de plaats komt of gesteld wordt van een andere persoon of zaak
  • [Intentionaliteit] dient ter aflossing of vervanging
  • [Onderscheid of tegenstelling] onderscheidt zich van een ruil door de afwezigheid van een tegenpartij waarmee een uitwisseling wordt overeengekomen of afgesproken

    Algemene voorbeelden


    Op 14 oktober werd de ingescheepte Belgische heliploeg aan boord van Hr. Ms Van Speijk afgelost. De wissel gebeurde in Motego Bay op het eiland Jamaica. Na een lange reis van meer dan 24 uur kwamen de aflossers aan op het vliegveld van Montego Bay omstreeks 20 u. lokale tijd.

    http://www.mil.be/ navycomp/logbook/heliflight.asp?LAN=N=4

    Ook aan de top van Kraft International komt er een wissel. John Keenan, die met pensioen gaat, wordt opgevolgd door Louis Camilleri.

    De Standaard,

    Bernie heeft het niet alleen moeilijk met het gebrek aan centen, ook de frequente wissels in de directiekamers van de Hungaroring liggen op zijn maag.

    De Standaard,

    Die voortdurende wissel van oogpunten wordt mogelijk gemaakt door een eenvoudig maar efficiënt decor: een groot, wit en dus onbeschreven blad papier waarop twee kroontjes prijken.

    De Standaard,

    De korte dubbelstoot 'TOE-TOE' geeft in de traditionele Aboriginal muziek een wissel aan van twee ritme's en tevens het eind van een lied.

    http://www.didge.nl/

    Een moeizaam verkregen trainingstoestand mag niet door onnodige onderbrekingen nog eens verloren gaan, daar alleen een regelmatige training het behoud van de vorm garandeert. Het wisselen van de belastingen, bijvoorbeeld de wissel tussen belasting en ontspanning, zijn wezenlijke basisprincipes van de sporttraining.

    http://www.blackstars.8m.com/

    Combinatiemogelijkheden


    met adjectief ervoor


    • een politieke wissel

    In de revolte van mei '68 reageerde Mitterrand voor één keer overhaast. Hij dacht die beweging te kunnen kanalizeren naar een politieke wissel. Maar de verkiezingen leverden een massale rechtse overwinning op.

    De Standaard,

    Ook de politieke wissel na de verkiezingen van 13 juni zorgde voor heel wat onzekerheid en opwinding, die echter in de radiopraktijk van elke dag (nog) niet veel verschil maakte.

    http://www.vrt.be/doc/jv99deel1.pdf

    met adjectivisch tegenwoordig deelwoord


    • een nakende wissel

    De vraag is waarom stukken uit een vertrouwelijk dossier nu in de openbaarheid komen. Een en ander speelt zich af tegen de achtergrond van een nakende wissel aan de top van de belastingdiensten.

    De Standaard,

    met voorzetselgroep


    • een wissel aan de top
    • een wissel aan het hoofd

    Onder vier ogen bekennen bronnen op de Navo evenwel dat het bondgenootschap koud zweet krijgt bij de gedachte aan een eventuele wissel aan de top in Moskou.

    De Standaard,

    Door een wissel aan het hoofd van uitgeverij Arena werd het project op de lange baan geschoven.

    De Standaard,

    Woordfamilie


    Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


    wissel 2.0

    (sport en recreatie; politiek en bestuur)

    handeling waarbij men in een sportwedstrijd een speler aflost of vervangt door een andere speler; aflossing of vervanging van een speler door een andere

    Betekenisbetrekking


    specialisering
    Betrokken betekenissen 1.0 : 2.0

    Algemene voorbeelden


    Na de rust verdubbelde Mulryne de score na een licht toegekende strafschop. Talrijke wissels zorgden ervoor dat de partij langzaam uitdoofde.

    De Standaard,

    Veel keus zou de coach op het moment van de wissel trouwens niet hebben gehad. De meeste van de 32.500 toeschouwers hielden het halverwege de tweede helft voor gezien en zochten in de regen een goed heenkomen.

    NRC,

    Combinatiemogelijkheden


    als object bij een werkwoord


    • een wissel aanvragen
    • een wissel doorvoeren
    • een wissel toepassen
    • een wissel toestaan

    Gedurende de laatste twee minuten van de tweede helft en tijdens de verlenging mag de ploeg waar tegen gescoord wordt, wisselen. De wissel moet worden aangevraagd voordat de bal levend wordt.

    http://www.prive.net/bvg/

    De Spanjaarden moesten nu wel kleur bekennen en trokken in de aanval. Nadat Clemente drie wissels had doorgevoerd namen zij ook daadwerkelijk de partij in handen.

    De Standaard,

    Na rust had trainer Jan Derk Brandsma een aantal wissels toegepast, om iedereen speeltijd te geven.

    Meppeler Courant,

    Indien deze speler bijvoorbeeld zijn trainingspak nog uit moet trekken is hij dus niet klaar! In die situatie zal de scheidsrechter de wissel niet toestaan. Dat is op zich logisch, want wisselen is tot het spel behorend oponthoud, waar geen tijd voor mag worden bijgeteld. In principe zijn slechts twee wissels toegestaan. Of dit wissels zijn wegens blessure of om tactische redenen maakt niet uit.

    http://www.korfbalkieviten.nl/wsport/sport.htm

    met adjectief ervoor


    • een dubbele wissel
    • een tactische wissel

    Het lukte in eerste instantie in de vierde set nog steeds niet en het team kwam op 4-9 achter. Een dubbele wissel waarbij coach Bob Fijnheer ook zichzelf inzette bracht een ommekeer.

    Meppeler Courant,

    'Ik heb Harry Postma er gewoon afgehaald om zonder rechtsbuiten te gaan voetballen. Dan is de ploeg wel genoodzaakt om de linker kant te gebruiken', reageerde de coach op zijn tactische wissel.

    Meppeler Courant,

    met adjectivisch voltooid deelwoord


    • een toegestane wissel

    Honduras had na vier rode kaarten, drie toegestane wissels en een niet op het veld te verhelpen blessure zichzelf verslagen.

    NRC,

    met voorzetselgroep


    Voorzetsel: van

    • de wissel van spelers

    De plaats waar de wissel van spelers moet worden uitgevoerd, is binnen de aangeduide wisselzone op de eigen speelhelft.

    http://www.knvb.nl/knvb1/pdf/Spelregels_Zaalvoetbal.pdf,

    in voorzetselgroep


    • tijdens elke wissel

    In het enkelspel kan een speler wel 1-2 liter water per uur kwijtraken, oplopend tot 5 liter water per wedstrijd. Belangrijk is om tijdens elke wissel te drinken, te beginnen met de eerste wissel.

    http://www.tennisdeleyhorst.nl/home1.htm

    met substantief ervoor


    • een aantal wissels

    Na rust had trainer Jan Derk Brandsma een aantal wissels toegepast, om iedereen speeltijd te geven.

    Meppeler Courant,

    met telwoord ervoor


    • twee wissels
    • drie wissels

    Twee wissels brachten de ploeg weer bij de les: 15-8.

    Meppeler Courant,

    Die eerste twee wissels zijn altijd toegestaan.

    http://www.korfbalkieviten.nl/wsport/sport.htm

    De Spanjaarden moesten nu wel kleur bekennen en trokken in de aanval. Nadat Clemente drie wissels had doorgevoerd namen zij ook daadwerkelijk de partij in handen.

    De Standaard,

    met ander, nevengeschikt substantief


    • een time-out en een wissel

    Na een time-out en een wissel werd de goede lijn weer gevonden en de set alsnog met 15-12 gewonnen.

    Meppeler Courant,

    Vaste verbindingen


    witte wissel

    1. extra wissel bij een hoofdwond

    Woordfamilie


    Als deel van een afleiding


    Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


    wissel 2.1

    (sport en recreatie; politiek en bestuur)

    speler die tijdens een sportwedstrijd invalt voor een ander

    Betekenisbetrekking


    metonymie
    Betrokken betekenissen 2.0 : 2.1

    Algemene voorbeelden


    Op 12-4 werd er gewisseld en vanaf dat moment ging het minder. Dat was niet te wijten aan de wissels, die speelden prima, maar de scherpte verdween uit het team.

    Meppeler Courant,

    Wiechers bracht beide 12-jarige wissels Hester Grooters en Tanje Berends in. Uiteraard konden zij niets meer aan de stand doen. Wel kregen ze de kans wedstrijdervaring op te doen in het eerste damesteam.

    Meppeler Courant,

    Bij aanvang had Seuters zelfs geen wissels op de bank zitten en werden spelers die al hun kunsten hadden vertoond in het tweede team opgetrommeld voor de reservebank.

    Meppeler Courant,

    Combinatiemogelijkheden


    met adjectief ervoor


    • een gouden wissel

    Het duel bleef het aanzien waard, een kwartier voor tijd stond de paal Ajax-succes nog in de weg. Victor Sikora bleek opnieuw een gouden wissel.

    De Telegraaf,

    Wim Jonk, 8, prachtig doelpunt gaf 'the Dutch' weer hoop; Marc Overmars, 6, liep hard maar bereikte niet veel; Ronald de Boer, 7, combineerde goed met Bergkamp; Dennis Bergkamp, 8, zeer intelligent; Bryan Roy, 8, een echte ouderwetse vleugelspits; Gaston Taument, gouden wissel, ` scorer of the winner '.

    Meppeler Courant,

    met eigennaam


    • de wissels Hester Grooters en Tanje Berends

    Wiechers bracht beide 12-jarige wissels Hester Grooters en Tanje Berends in. Uiteraard konden zij niets meer aan de stand doen. Wel kregen ze de kans wedstrijdervaring op te doen in het eerste damesteam.

    Meppeler Courant,

    wissel 3.0

    (sport en recreatie)

    het van baan veranderen tijdens een schaatswedstrijd, waarbij van de binnenbaan naar de buitenbaan gereden wordt of vice versa; het wisselen van schaatsbaan

    Betekenisbetrekking


    specialisering
    Betrokken betekenissen 1.0 : 3.0

    Semagram (extra betekenisinformatie)


    Een wissel…

    is een handeling

    • [Activiteit of handeling] gaat gepaard met een verandering van baan, waarbij van de binnenbaan naar de buitenbaan gereden wordt of vice versa
    • [Omstandigheid] vindt plaats in een schaatswedstrijd

      Algemene voorbeelden


      De Nederlandse schaatser maakte op de 10 kilometer bij een wissel een fout door in de verkeerde baan verder te schaatsen.

      https://www.nu.nl/sport-overig/2191687/verkeerde-wissel-kost-kramer-goud.html,

      Je kunt in de volgende gevallen worden gediskwalificeerd: [...] Je hindert de tegenstander bij de wissel door geen voorrang te geven als hij of zij uit de buitenbaan komt.

      https://knsb.nl/wp-content/uploads/sites/98/2017/07/Wedstrijdboekje-langebaanschaatsen.pdf,

      wissel 4.0

      (transport, verkeer en reizen)

      door middel van een hefboom beweegbare constructie van rails waarmee treinen en trams van het ene spoor naar het andere geleid kunnen worden; inrichting voor het wisselen van spoor

      Semagram (extra betekenisinformatie)


      Een wissel…

      is een constructie

      • [Deel] bestaat uit een hefboomsysteem, beweegbare delen en dwarsliggers
      • [Functie] dient om een trein van het ene spoor naar het andere te kunnen leiden

        Algemene voorbeelden


        Wissels zorgen ervoor dat de treinen op de juiste rails rijden. Die wissels worden vanuit centrale verkeersleidingsposten met computers geregeld.

        http://users.skynet.be/zoekheteensop/treinspreekbeurt.htm

        Combinatiemogelijkheden


        als subject bij een werkwoord


        • bevriezen

        De treinen werden dan via Sint-Niklaas en Gent omgeleid. De hele namiddag was er een vertraging van naar schatting vijf minuten. Gisteravond bevroren dan weer de wissels op de Lijn Antwerpen-Gent, op Linkeroever.

        De Standaard,

        als object bij een werkwoord


        • een wissel omzetten
        • wissels bedienen
        • wissels controleren

        Zet de wissel om en de trein komt in Leeuwarden aan in plaats van in Maastricht.

        De vrouw die alles had, Kees van Beijnum,

        Dergelijke EBP-bedieningsposten bieden de mogelijkheid de configuratie van de stations of van de spoorwegtrajecten te visualiseren op werkposten, en de wissels, seinen, spoorstroomkringen en assentellers te bedienen en te controleren.

        http://www.abh-ace.org/expor/centre-information/dossiers-secteurs/es/2002_nl/es-gemeen-vervoer/part2_nl.html,

        met adjectief ervoor


        • een kapotte wissel
        • slechte wissels

        Een kapotte wissel of storend sein en in mum van tijd loopt de ene na de andere trein vertraging op.

        Haagsche Courant,

        De spoorsector wil met de 2,4 miljard euro in 2007 al het achterstallig onderhoud aan het spoor in 2007 hebben weggewerkt. De vertragingen als gevolg van slechte wissels en kapotte seinen moeten tot het verleden behoren.

        Nederlands Dagblad,

        in voorzetselgroep


        • geknars van wissels

        De trein vertrok. Ik keek over het bevroren IJ. Ik zag de vele lichten van wat later mijn lievelingsstad zou worden, traag maar allengs sneller aan mij voorbijgaan. Geknars van wissels, wielen en rails.

        NRC,

        met ander, nevengeschikt substantief


        • wissels en seinen
        • wissels, seinen, spoorstroomkringen en assentellers
        • sporen en wissels

        Bovendien zal het dan nog een paar maanden duren voor àlle wissels en seinen opnieuw in gebruik zijn.

        De Standaard,

        Naast het onafhankelijk bedienen van de treinen heeft een digitaal systeem ook als voordelen: Constante treinverlichting, de lampjes (kunnen) branden als de trein stil staat; Kortere bedrading voor wissels en seinen; Minder bedieningskastjes nodig.

        http://home-4.tiscali.nl/~t320248/Treinen/index.htm

        Dergelijke EBP-bedieningsposten bieden de mogelijkheid de configuratie van de stations of van de spoorwegtrajecten te visualiseren op werkposten, en de wissels, seinen, spoorstroomkringen en assentellers te bedienen en te controleren.

        http://www.abh-ace.org/expor/centre-information/dossiers-secteurs/es/2002_nl/es-gemeen-vervoer/part2_nl.html,

        Tot voor kort (2002) is er praktisch geen onderzoek verricht naar de geotechnische toestand onder het spoor. Dit geldt met name voor de vernieuwing van bestaande sporen en wissels.

        http://www.odeaandetechniek.nl/2004/professionals/ode_saferailsystem.htm,

        Woordfamilie


        Als deel van een afleiding


        Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


        wissel 5.0

        (jacht en visserij; biologie)

        pad dat dieren gewoonlijk volgen van een schuilplaats naar een voederplaats of drinkplaats

        Semagram (extra betekenisinformatie)


        Een wissel…

        is een pad

        • [Pad of traject] verbindt meestal de schuilplaats en de voederplaats of drinkplaats
        • [Handelende persoon] wordt gevormd door dieren die betreffende route met enige regelmaat volgen

          Hoofdsemagram: pad


          Algemene voorbeelden


          Alerte dierenliefhebbers wijzen naar een eenzame buizerd in het luchtruim of bewonderen een torenvalk die onbeweeglijk hangt te 'bidden'. Ze zijn makkelijker waar te nemen dan de schuwe reeën, de vossen of de dassen. Toch kan een oplettend natuurliefhebber in het bos ongetwijfeld ook van deze dieren sporen en wissels vinden.

          http://www.voerstreek.be/tekst2.htm

          De mechanische vangmiddelen die door de afdeling Water gebruikt worden om muskusratten te bestrijden, worden specifiek gekozen in functie van de veldomstandigheden [...]. Om nevenvangsten te vermijden, worden ze voor de pijp en onder water geplaatst. Wissels worden door een hele reeks diersoorten gebruikt en zijn dus te vermijden.

          http://www.mina.be/wiedoetwat/aminal/taken/water/water/pdf/Ratten_screen.pdf,

          wissel 6.0

          (business, economie en financiën)

          gedagtekend document waarmee de schuldeiser (de trekker) aan de schuldenaar (de betrokkene) opdracht geeft op een bepaalde dag (de vervaldag) een som te betalen aan een andere, genoemde persoon of instantie (soms de trekker zelf); wisselbrief

          Semagram (extra betekenisinformatie)


          Een wissel…

          is een document

          • [Functie] dient om een betaling tot stand te brengen
          • [Tijd] is te betalen op het tijdstip dat genoemd wordt in het document
          • [Waarde] vermeldt een specifiek bedrag dat op de vervaldag moet worden betaald
          • [Behandeling of bewerking] wordt door de verkoper op de vervaldag aangeboden voor uitbetaling aan de koper, dan wel door de verkoper aan zijn eigen schuldeisers doorgegeven (met een endossement of eigendomsoverdracht aan een nieuwe houder), zodat deze de schuld kunnen incasseren of wordt door de verkoper aangeboden aan een bank die de uitbetaling afhandelt onder aftrek van commissieloon en interest voor eventueel resterende looptijd
          • [Belanghebbende of begunstigde] vermeldt de naam van de begunstigde, namelijk de verkoper of een derde persoon in de verbintenis
          • [Betrokkene] vermeldt de naam van de schuldenaar, debiteur of koper die op vervaldag moet betalen, ook "betrokkene" genoemd
          • [Handelende persoon] vermeldt de naam van de schuldeiser, crediteur of verkoper die de wisselbrief opstelt, ook "trekker" genoemd

          Algemene voorbeelden


          De wisselbrief is een document waarmee de schuldeiser (de trekker) aan de schuldenaar (de betrokkene) opdracht geeft op een bepaalde dag (de vervaldag) een som te betalen aan een begunstigde (vaak de trekker zelf). De schuldenaar kan de wissel accepteren. Dit betekent dat hij belooft te betalen. Eventueel kan iemand zich borg stellen voor de goede uitvoering ervan. Men spreekt dan van aval.

          https://graydon.be/blog/waarom-de-wisselbrief-nog-steeds-efficient,

          Combinatiemogelijkheden


          als object bij een werkwoord


          • een wissel betalen
          • een wissel innen
          • een wissel verdisconteren

          Een bestuurder, die eveneens aandeelhouder is, stelt zich borg voor een wissel getrokken op zijn vennootschap. Op de betaaldatum wordt de wissel niet betaald en moet de bestuurder ervoor opdraaien.

          De Standaard,

          Te innen wissels.

          http://www.wvc.vlaanderen.be/regelgevingcultuur/reglementen/podiumkunsten/index.htm

          De bank koopt de schuldvordering over van de kredietnemer door de wissels te verdisconteren, onder voorbehoud van een correcte inning op de vervaldag.

          http://mineco.fgov.be/enterprises/vademecum/Vade10_nl-05.htm,

          in voorzetselgroep


          • het bedrag van de wissel
          • verdiscontering van wissels
          • de vervaldag van de wissel

          Het cliëntendiscontokrediet houdt in dat men de klanten toelaat te betalen met een geaccepteerde wissel en dat men deze wissels laat verdisconteren bij de bank in het kader van een toegestane kredietlijn. De bank betaalt onmiddellijk het bedrag van de wissel met aftrek van de discontokosten. Op de vervaldag van de wissel dient de klant rechtstreeks aan de bank te betalen. Betaalt de klant niet dan zal de bank zich richten tot diegene die het krediet heeft toegestaan.

          http://mineco.fgov.be/enterprises/vademecum/Vade10_nl-05.htm,

          Tariefvoorschriften die door ROCO gedekt werden, hadden betrekking op de verdiscontering van wissels, overtrekkingsfaciliteiten, renteberekening, chequeboeken, valutatransacties, wissels, grootboekkosten, garanties en bewaringsdiensten.

          http://www.google.nl/search?q=cache:SA5fbavm-jIJ:www.neha.nl/publications/2000/2000_11-verhoef.pdf+chequeboeken+site:.nl=nl=lang_nl

          Vaste verbindingen


          Woordfamilie


          Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


          Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


          wissel 7.0

          (sport en recreatie; watersport)

          onderdeel van het wedstrijdzwemmen, gekenmerkt door een combinatie van verschillende zwemstijlen, te weten van vlinderslag, rugslag, schoolslag en vrije slag in een opgelegde volgorde; wisselslag

          Semagram (extra betekenisinformatie)


          Wissel…

          is een wedstrijdcategorie; is een onderdeel

              Combinatiemogelijkheden


              met substantief ervoor


              • 100 meter wissel
              • 200 meter wissel
              • 200 m wissel
              • 400 m wissel

              Eerder verraste de oudgediende door op de 100 meter wissel de titel te pakken.

              Meppeler Courant,

              Op de 200 m wissel zwom hij wel 2,5 sec. van zijn persoonlijk record, maar door zijn zwakke schoolslag was dit niet voldoende voor een ereplaats.

              Meppeler Courant,

              Op de 200 meter wissel werd Robin zelfs tweede in een prachtige tijd van 3.28.6 bijna 12 seconden sneller dan zijn oude record.

              Meppeler Courant,

              Op het EK in Wenen eerder dit jaar werd Maene vierde op de 400 meter wissel, maar een dag later kon hij de finale van de 200 rug niet halen.

              De Standaard,

              Maene zwemt de 100 en 200m rug, de 200m vlinder en de 400m wissel.

              De Standaard,