zandsteen 1.0
Bron:
I, ArtMechanic
(
CC BY-SA 3.0
)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Zandsteen…
is steen
- [Kleur] heeft, afhankelijk van de vindplaats, verschillende kleuren, meestal wit of gelig maar ook rood of roze
- [Materiaal] wordt gevormd uit zandkorrels
- [Doel of bestemming] wordt onder meer gebruikt als materiaal om te bouwen of om te beeldhouwen
- [Ontstaan] ontstaat door de neerslag en kristallisatie van stoffen uit water en door de druk van bovenliggende lagen op de laag zandkorrels
- [Plaats] wordt ontgonnen in groeven
- [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] is gemakkelijk te bewerken; is minder bestand tegen vervuiling en zure regen
- [Stoffelijke eigenschap algemeen] is een zacht en poreus gesteente
Algemene voorbeelden
Zandsteen is een klastisch sedimentair gesteente, of afzettingsgesteente. Dit betekent dat het is opgebouwd uit fragmenten van verweerd en geërodeerd gesteente dat meestal is afgebrokkeld van een gebergte. De losse fragmenten zijn door water, ijs of wind vanaf de bron getransporteerd en vervolgens afgezet als sediment in een lager gelegen gebied, een zogenaamd sedimentair bekken zoals een zee, meer of rivierdal. Als de losse zandkorrels aaneenkitten door bijvoorbeeld klei of kalk en samengeperst worden door de druk van bovenliggende nieuwe sedimentlagen ontstaat uiteindelijk zandsteen.
De zavel, waarin de zandsteen werd gevormd, werd afgezet door de zee, die enkele tientallen miljoen jaar geleden deze streken bedekte. Deze mariene oorsprong verklaart het groot aantal fossielen in de zandsteen. De zandsteen ontstond door kalkneerslag uit het met kalk verzadigd grondwater, na terugtrekking van de zee.
Combinatiemogelijkheden
als object bij een werkwoord
- zandsteen ontginnen
Daar waar de monniken vroeger zand en kalkhoudende zandsteen ontgonnen, kwam er een voor het Zoniënwoud unieke vegetatie tot stand: struikgewas en zogenaamde "calcifiele en thermofiele" stukjes grasperk, m.a.w. bevorderlijk voor planten die voor hun groei nood hebben aan warme, droge, kalkhoudende grond.
met adjectief ervoor
- poreuze zandsteen
Bij Neustadt-Glewe is een put geboord tot op een diepte van 2250 meter, waar zich een 46 meter dikke laag poreuze zandsteen bevindt.
- rode zandsteen
- roze zandsteen
- witte zandsteen
Het gebouw dat de meeste aandacht trekt is de grote aula in rode zandsteen die we kennen van de grote foto waarop de alumni van 1932 poseren.
Het vijf verdiepingen tellende gebouw kijkt over de oude stad en is een verbluffend artistiek voorbeeld met zijn verfijnde uitspringende vensters in roze zandsteen, warvan er 953 zijn.
Averbode richtte de woning op in de haar kenmerkende Brabantse renaissance met een opvallend kleurcontrast tussen de rode baksteen en de witte zandsteen van de decoratieve onderdelen.
- Balegemse zandsteen
- Bentheimer zandsteen
- Bremer zandsteen
- Duitse zandsteen
Balegemse zandsteen is een vrij zacht gesteente uit het Lediaan. Omdat deze steen geschikt was om te beeldhouwen werd hij vaak gebruikt voor ornamentatie van gebouwen. Jammer genoeg is hij zeer gevoelig aan zure regen, en wordt daarom nu bij restauratie vervangen door duurzamer kalksteen.
Hij had alles uit eikenhout laten optrekken en ook had hij uit Duitsland Bentheimer zandsteen laten komen, hetgeen hem veel geld gekost had.
De afbeelding, die in vroeger eeuwen vrijwel zeker beschilderd was, is in rode Bremer zandsteen gehouwen.
Die onderdelen, de geprofileerde segmenten van de kolommen en hun rijk gedetailleerde kapitelen, zijn gehakt uit broze Duitse zandsteen.
in voorzetselgroep
- in zandsteen
- van zandsteen
Het is een bakstenen gebouw met versieringen in zandsteen, geflankeerd door drie hoektorens.
Het voorportaal was een ruïne. De zuilen in zandsteen lagen bovenop de kapotgespatte dakleien.
Op de middeleeuwse altaarsteen van zandsteen, links voorin het torenportaal, ziet u op de tekening de vijf zgn. gaffelkruisen.
Vier jaar geleden zag hij in de tuin van Goethe's voormalige huis in Weimar een door de dichter zelf ontworpen sculptuur van zandsteen, bestaande uit een kubus met daarop een bol.
met substantief ervoor
- een blok zandsteen
- een brok zandsteen
- een klomp zandsteen
De met een gouden licht gevulde apsis, omlijst door een paar uit losse blokken zandsteen opgetrokken zuilen met een gebroken fronton, vormt het statische element in de compositie.
De steen, ook wel Stone of Destiny (lotsbestemming) genoemd, werd in 1296 vanuit het Schotse dorpje Scone naar Londen gebracht door de Engelse koning Edward I. De 182 kilo wegende brok zandsteen had een centrale plaats in de kroningsceremonie van de Schotse koningen.
Hij werkt aan een manshoge massieve klomp zandsteen, waarvan de lijnen in het midden toelopen. 'Gaat het iets voorstellen?' vraagt ze hem in alle ernst.
Woordfamilie
Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen
zandsteen 1.1
Betekenisbetrekking
| Betrokken betekenissen | 1.0 : 1.1 |
|---|
Algemene voorbeelden
Langs de zijde van de kerk prijkt een grote Balegemse zandsteen, een monument dat meteen een brok geschiedenis van Meldert oproept [...]. Het was ooit één der belangrijkste bouwstenen in Vlaanderen.