zoutkoepel 1.0
Bron:
pixdawg
(
CC BY-NC-SA 2.0
)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een zoutkoepel…
is een geologische formatie; is een stoffelijke zaak
- [Afmeting] is vaak honderd tot duizenden meter breed
- [Vorm] is vaak cilindrisch of paddenstoelvormig
- [Materiaal] bestaat uit zout
- [Geheel] behoort tot de geologische formaties
- [Ontstaan] ontstaat doordat zout onder druk plastisch vervormt en wordt opgestuwd
- [Plaats] bevindt zich in de aardkorst
- [Positie] is doorgebroken doorheen de bovenliggende bodemlagen
Algemene voorbeelden
Net zoals een kurk op de bodem van het zwembad boven water komt drijven, zo zal zout zich naar boven stuwen door de massievere sedimenten. Als dat gebeurt dan zal het meeste zout zich ophopen op de plaats waar de druk het laagst is, waardoor een zoutkoepel ontstaat.
Door het lagere soortelijk gewicht en de hoge druk van het gesteente eromheen zoekt het zout als een luchtballon een weg omhoog. Tijdens dit proces worden de omliggende lagen vervormd en omhoog geperst, waardoor er een koepel in het landschap ontstaat. Het proces wordt versneld doordat zout plastisch wordt bij een hoge druk en temperatuur in de bodem; bij een atmosferische druk van 600 hPa en 100 °C gedraagt zout zich als warme boter. Een zoutkoepel kan een aantal kilometer door de bovenliggende geologische lagen worden geperst. Soms breekt het zout zelfs door het aardoppervlak heen.
In Drenthe komt op vele locaties zout in de (diepe) ondergrond voor. Dit zout is deels aanwezig als lagen met verdikkingen ('zoutkussens'), als omhoog gekomen rug ('zouthorst') en als uitstulpingen ('zoutpijlers' of 'zoutkoepels'). De diepte van het zout varieert met de vorm: de kussens liggen kilometers diep, terwijl de top van de zoutkoepels op enkele honderden meters diepte kan liggen. Een zoutrug is een zoutlichaam dat niet door bovenliggende lagen is heen gebroken. Bij een zoutkoepel is dat juist wel het geval.