AIVD'er

De SP wil het bij wet verbieden om journalisten als geheim agenten voor de AIVD te werven. Anders weten mensen nooit of ze met een verslaggever of een spion te maken hebben. Dat wantrouwen, zegt de SP, zou dan weer nadelig werken voor de democratische controle die journalisten uitoefenen. Want, zo redeneert de partij, je praat wel met een redacteur, maar niet met een AIVD'er.

Cel geëist tegen AIVD'er voor lekken naar Telegraaf. Het Openbaar Ministerie (OM) eist een celstraf van drie jaar voor het lekken van AIVD-informatie naar dagblad De Telegraaf. Er zou informatie over onder meer de Irak-oorlog zijn doorgespeeld naar een journalist. De officier van justitie eiste de celstraf dinsdag voor de rechtbank in Haarlem tegen een 40-jarige ex-medewerker van de geheime dienst.

Maar mag ik dan nog wel een kopje koffie drinken met een AIVD'er? "Dat is aan de journalist in kwestie." Waar ligt de grens dan? "Journalisten die gerund worden door een inlichtingendienst. Dat je als journalist op de loonlijst staat van de AIVD bijvoorbeeld en gericht informatie vergaart voor de dienst. Dat is voor mij het principiële punt. Daarnaast zijn er ook risico's aan verbonden. Wanneer bijvoorbeeld buitenlandcorrespondenten voor de MIVD werken en het gastland komt daar achter, dan kunnen andere journalisten ook in de gevarenzone terechtkomen. Daar komt bij dat er AIVD'ers zijn die zich uitgeven voor journalisten."

Het was geen kleinigheid: voormalig AIVD'er Heleen de Waal werd verdacht van het lekken van staatsgeheimen en zat vijf maanden gevangen. Ze werd vrijgesproken, en prompt ontstond complot en intrige.

Een onderdeel van het boek, en daar verwijst Genova met regelmaat naar in haar marketingcampagne, gaat over een geheime bron. Deze topfunctionaris van de AIVD zou haar via Twitter hebben benaderd en heeft info over een undercover-operatie die hij als AIVD'er zou hebben uitgevoerd.

Bij de zoektocht naar het verhaal achter Kraaijer is het van belang onderscheid te maken tussen wat hij was en wat hij deed. Kraaijer wordt in de Telegraaf gepresenteerd als infiltrant, als agent van de geheime dienst (AIVD-er). Kraaijer lijkt te suggereren dat hij voor de geheime dienst werkte.

Als politieagent daarentegen beschikt de RID over aanhoudingsbevoegdheid en mag een agent bijvoorbeeld een vuurwapen dragen. Dat is voor een AIVD-er absoluut niet weggelegd.