HAV

Het HAV is goed bestand tegen allerlei fysische en chemische factoren en kan derhalve lang buiten het lichaam overleven en dus infecties veroorzaken.

Het HAV blijft in opgedroogde feces ten minste 2 weken infectieus. In 4 weken tijd verliest het slechts met mate (honderdmaal) zijn besmettelijkheid bij kamertemperatuur. Het blijft vele jaren infectieus bij -20ºC.

Uit de tot nu toe beschikbare literatuur blijkt niet dat een HAV bij zwangeren leidt tot afwijkingen bij de ongeboren vrucht.

HAV komt in geïndustrialiseerde landen op een zeer laag endemisch niveau voor met meestal in het najaar en het begin van de winter een kleine epidemische verheffing.

Het HAV is ook in het bloed aangetoond tijdens de incubatietijd van de ziekte.

Het HAV wordt met de gal en dus met de ontlasting uitgescheiden.

Bij een met HAV besmet persoon kunnen ongeveer een week vóór tot een week na het begin van de ziekte viruspartikels in de ontlasting worden aangetoond.

Naast menselijke feces kan besmetting met HAV optreden via ongewassen voedsel, schelpdieren, garnalen, fruit en vruchtensap in (sub)tropische landen.

Risicogroepen met meer kans op infectie met HAV zijn (gezins)contacten van een persoon met hepatitis A, personen met een beroepsrisico (personen die in aanraking komen met feces, zoals personen werkzaam in de zorg, op kinderdagverblijven, in riool- en afvalzuivering etc.), kinderen op kinderopvang en in groep 1 en 2 van de basisschool, reizigers naar HAV-endemische gebieden (vooral kinderen), personen met wisselende onveilige seksuele (oro-anale) contacten, mannen die seks hebben met mannen (MSM) en verstandelijk gehandicapten.

Een infectie met HAV verloopt bij jonge kinderen overwegend onopgemerkt. Vanaf 5 jaar is het percentage met verschijnselen 75% of meer. Bij volwassenen gaat de infectie vaak gepaard met ziekteverschijnselen.

Op zeer jonge leeftijd verloopt infectie met hepatitis A-virus asymptomatisch. Daarom lijkt in landen met de hoogste prevalentie van antistoffen tegen HAV de ziekte hepatitis A nauwelijks voor te komen.

Passieve en actieve immunisatie tegen HAV hebben respectievelijk als doel het tijdelijk en langdurig voorkómen van infectie met HAV, alsmede vaak het voorkómen van verdere verspreiding van het virus.

Bij personen geboren na 1950 is er [...] een sterke daling gezien in het bezit van antistoffen tegen HAV.

Aan de hand van de RI & E en de criteria van de Gezondheidsraad (vaccinatie van werknemers), kunnen werkgebonden risico's in kaart worden gebracht en de volgende beroepen in aanmerking komen voor preventieve vaccinatie tegen HAV.

Duidelijk is in ieder geval wel dat reizigers naar (sub)tropische gebieden een belangrijke rol spelen bij de introductie van het HAV in Nederland.

Diagnostiek: Indirect: via het aantonen van HAV-specifieke IgM-antistoffen. Direct: via het aantonen van het genetisch materiaal van het HAV door middel van PCR op zowel feces (2 weken voor tot 8-10 weken na eerste ziektedag) als serum (2 weken voor tot 4-6 weken na de eerste ziektedag).

Naar aanleiding van 2 jaar structurele sequentieanalyse van HAV in Nederland tussen 2008 en 2010 is behoudens bij MSM geen voortgaande circulatie van virusstammen aangetoond, wat indirect bewijs vormt voor afdoende bestrijdingsmaatregelen rondom individuele gevallen.

Riolen die uitkomen in de zee vormen niet alleen een directe infectiebron (voor zwemmers), maar ook een indirecte: via consumptie van garnalen en schelpdieren die zich voeden met organisch materiaal. Al deze infectiebronnen spelen in ontwikkelingslanden een belangrijke rol in de transmissie van HAV.

In deze aflevering over virale hepatitis krijgen vooral HBV-infecties nadruk, omdat zij het meest relevant zijn voor de tandheelkundige praktijk; daarnaast is er aandacht voor de hepatitisvirussen A, C, D, E en G (HAV, HCV, HDV, HEV en HGV) en voor enkele ontwikkelingen in virologie, preventie en therapie.