apostrof 1.0
(taal en taalkunde)
Semagram (extra betekenisinformatie)
De apostrof…
is een teken
- [Functie] wordt gebruikt om de weglating van letters aan te duiden, of om een open lettergreep open te houden voor een uitgang of achtervoegsel
- [Gebruikswijze] wordt gebruikt in verkorte bezitsvormen, bv. m'n hond, in meervouden van woorden die eindigen op een open lettergreep, bv. opa's, of in verkleinwoorden voor het achtervoegsel -tje in woorden die eindigen op u met uitspraak oe, bv. tiramisu'tje, of woorden die eindigen op y, bv.baby'tje. Ook als het grondwoord een letter, cijfer, symbool of initiaalwoord is, wordt de apostrof gebruikt om een meervoud, bezitsvorm, een verkleinwoord of een andere afleiding te vormen, bv. in gsm'etje.
Algemene voorbeelden
De Leidraad laat er geen twijfel over bestaan: "De apostrof wordt gebruikt in afleidingen van cijfer- en letterwoorden: A4'tje, 65+'er, BRT'er, tv's, cd'tje."
Combinatiemogelijkheden
in voorzetselgroep
- met een apostrof
- zonder apostrof
Nog moeilijk: bureaus. Doodgewoon woord, maar je ziet het voortdurend opduiken met een overbodige apostrof. Omdat je de eau niet kort kunt lezen, hoeft die 's niet.
Iets fris, zonder apostrof na fris, is juist.
apostrof 2.0
Semagram (extra betekenisinformatie)
De apostrof…
is een teken
- [Functie] dient als symbool van onder andere de minuut en de boogminuut
Algemene voorbeelden
De notatie behorend bij de booggraad is het ° symbool: 5°. Boogminuten worden aangeduid met een enkele apostrof, en boogseconden met twee: bijvoorbeeld 5° 6' 8" voor 5 booggraden, 6 boogminuten en 8 boogseconden.
Het symbool voor de minuut is de letter m of de afkorting 'min' of het symbool apostrof.
apostrof 3.0
(taal en taalkunde; literatuur en theater)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een apostrof…
is een stijlfiguur; is een uitdrukking
- [Activiteit of handeling] is een directe aanspreking
- [Betrokkene] is gericht tot een of meer personen, vaak een overleden of niet aanwezige persoon, of tot een verpersoonlijkt object of natuurelement
- [Omstandigheid] wordt vooral toegepast in poëzie en in redevoeringen
- [Voorbeeld of specimen] is bijvoorbeeld 'Jan, waarom heb jij ons verlaten?', uitgesproken op de begrafenis van Jan
Algemene voorbeelden
Terwijl de woordvoerder in verhalende teksten het woord geregeld afstaat aan de personages, houdt het 'lyrisch ik' gewoonlijk een monoloog. In poëzie luistert de lezer die monoloog af. De lezer speelt luistervink. Dit wordt heel duidelijk bij de traditionele stijlfiguur van de apostrof, of aanspreking: de 'ik' spreekt dan via de gepassioneerde uitroep 'o' een geliefde aan dan wel een ding of natuurelement, die in de aanroep gepersonifieerd wordt. Nijhoff bijvoorbeeld: O zoontje in me, o woord ongeschreven O vleeschloze, o kon ik u baren.