arbeidsgebonden 1.0
Algemene voorbeelden
De opdeling in arbeidsgebonden en niet-arbeidsgebonden sociale zekerheid kan dus zonder al te veel technische problemen leiden tot een opdeling in federale werknemersverzekeringen enerzijds en Vlaamse volksverzekeringen anderzijds. De eerstgenoemde regelingen zijn arbeidsgebonden en worden gefinancierd uit werkgevers- en werknemersbijdragen.
In dat stadium is het noodzakelijk ook arbeidsgebonden psychosociale en persoonsgebonden aspecten in beschouwing te nemen.
Belangrijke verschillen in de bijdragen of in de uitkeringen zouden ongetwijfeld een ongewenste mobiliteit van ondernemingen en burgers veroorzaken. De inkomensvervangende regelingen dienen dan ook federaal te blijven. Voor de gezinsbijslagen en de gezondheidszorgverzekering gaat die redenering niet op. Die regelingen zijn niet intrinsiek aan arbeid gebonden. Dat ze nu nog uit werkgevers- en werknemersbijdragen gefinancierd worden is een historisch gegeven, dat zonder al te veel moeite ongedaan gemaakt kan worden. De plannen van eerste minister Dehaene om de sociale zekerheid op te delen in een arbeidsgebonden en een niet-arbeidsgebonden pijler gaan precies in die richting.
Het arbeidsgebonden karakter van onze sociale zekerheid brengt mee dat een beperkte groep geen of maar moeilijk rechten kan laten gelden, maar zorgt voor een betere legitimatie en voor een betere bescherming van het stelsel tegen politieke wisselvalligheden, meent Deleeck.
Combinatiemogelijkheden
met substantief
- arbeidsgebonden activiteiten
Officieel (medisch) heet het dat RSI wordt veroorzaakt door arbeidsgebonden activiteiten zoals herhaalde (repeterende), grote krachtsinspanningen en belastende houdingen.
- arbeidsgebonden factoren
- arbeidsgebonden risicofactoren
Hoewel nog niet zeker, is het aannemelijk dat psychosociale arbeidsgebonden factoren bijdragen aan het ontstaan van RSI-klachten.
Risicofactoren kunnen in drie verschillende categorieën worden gegroepeerd. Ten eerste zijn er de fysieke risicofactoren, zoals kracht, houding en herhaling van beweging. Daarnaast worden psychosociale (arbeidsgebonden) risicofactoren onderscheiden. Voorbeelden daarvan zijn sfeer op het werk, werkdruk en steun van collega's. Een derde categorie risicofactoren omvat persoonsgebonden factoren, zoals het omgaan met stress en lichaamsbouw.
Het is voldoende aangetoond dat fysieke risicofactoren, in de vorm van herhaling, houding en kracht, van invloed zijn op het ontstaan van RSI-klachten. Voor eventuele psychosociale arbeidsgebonden factoren is dit verband veel minder duidelijk, zij het dat ze volgens de commissie in combinatie met fysieke risicofactoren wel degelijke een rol spelen.
De stagementor leert de stagiair rekening houden met arbeidsgebonden factoren zoals werktijd en werkuren, tempo, efficiëntie en productiviteit, en bezorgt hem op die manier inzicht in de dagdagelijkse werkpraktijk.
Psychosociale arbeidsgebonden factoren leiden op zichzelf niet tot RSI-klachten, maar kunnen er in combinatie met fysieke factoren aan bijdragen.
Aanpassing van de werkzaamheden, verbetering in de sfeer van de psychosociale arbeidsgebonden factoren, contact houden met collega's tijdens afwezigheid en het inbouwen van een gewenningsperiode, zijn maatregelen die de arbeidsreïntegratie bevorderen.
- arbeidsgebonden klachten
De steekproef bestond uit 44.486 actieve werknemers, in een breed scala aan beroepen in oostelijk Gelderland, die in de periode 1983-1992 een vragenlijst over arbeidsgebonden klachten hadden ingevuld (respons 75-80%).
- arbeidsgebonden risico's
Het regeerakkoord voorziet niét in de federalizering van (onderdelen van) de sociale zekerheid, wel in een funktionele opdeling in enerzijds arbeidsgebonden risico's zoals pensioenen en werkloosheidsverzekering en anderszijds persoonsgebonden risico's zoals gezondheidszorg en kinderbijslagen.
Er moet een financieringswijze komen die de werkgelegenheid niet ontmoedigt en de konkurrentiekracht van bedrijven niet aantast. De splitsing in twee pijlers - één voor arbeidsgebonden risico's die blijvend met sociale bijdragen wordt betaald en één voor niet-arbeidsgebonden risico's, betaald met belastingen - kan één van de uitwegen zijn hiervoor en moet bespreekbaar zijn.
Positief was ook de reaktie bij de kristelijke vakbond ACV. Vooral omdat de negen professoren, net als het ACV, pleiten voor de invoering van twee pijlers in de sociale zekerheid. Dus voor een opdeling tussen arbeidsgebonden risico's (werkloosheid en pensioenen) enerzijds, betaald met sociale bijdragen, en persoonsgebonden risico's (ziekteverzekering en kinderbijslagen) anderzijds, betaald met fiskale inkomsten.
- arbeidsgebonden verzekeringen
ACLVB-sekretaris Luk De Vos bepleit in Vrijuit, het ledenblad van de liberale bond, de opdeling tussen aanvullende SZ-uitkeringen (ziekteverzekering en kinderbijslag), gefinancierd door fiskale opbrengsten, en arbeidsgebonden verzekeringen als werkloosheid en pensioenen.
De opdeling van het SZ-stelsel in twee pijlers (enerzijds arbeidsgebonden en betaalde verzekeringen als pensioenen en werkloosheidsuitkeringen, en anderzijds ziektekosten en kinderbijslagen, betaald met fiskale opbrengsten) vindt Dehaene wel "zeer intelligent" maar niet onmiddellijk haalbaar.
met bijwoord
- niet arbeidsgebonden
De laatstgenoemde regelingen zijn niet arbeidsgebonden en kunnen gefinancierd worden uit de algemene middelen of door middel van op de gehele bevolking geheven premies.