barbarisme 1.0
(taal en taalkunde)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een barbarisme…
is een taalelement
- [Geheel] maakt deel uit van een taal
- [Waardering] wordt beschouwd als in strijd met het idioom, het eigene van het Nederlands (of een andere taal) en wordt daarom door taalpuristen niet gewaardeerd
- [Voorbeeld of specimen] is bv. een anglicisme, belgicisme, gallicisme, germanisme of latinisme
Algemene voorbeelden
Het is dus zeker niet zo - wat nogal eens over die beginfase van het WNT gedacht en beweerd wordt - dat men alle vreemde woorden meende te moeten weren. Die strenge houding gold slechts de klakkeloos en onveranderd overgenomen vreemde woorden en de barbarismen (= in navolging van een vreemde taal met bestanddelen van de eigen taal maar in strijd met de regels daarvan gevormde woorden), i.c. latinismen, gallicismen, anglicismen en in het bijzonder germanismen.
Ten slotte konden de Vlamingen door op taalgebied aansluiting te zoeken bij Nederland weer aanknopen bij het eigen glorierijke verleden, de tijd voor de scheiding van Noord en Zuid. Gevolg van deze keuze was dat dialectismen, barbarismen en andere in Nederland onbekende varianten zoveel mogelijk geweerd dienden te worden, zowel uit woordenschat, syntaxis als uitspraak.
Ofwel doe je de vijftig bovenstaande (en veel andere) woorden allemaal in de ban om de doodsimpele reden dat het gewestelijke termen zijn en die kun je beter niet gebruiken in de standaardtaal. Ofwel vind je dat de Vlamingen de Nederlandse standaardtaal kunnen verrijken met hun Vlaamse woorden, ook al zijn het dialectismen (tutter), gallicismen (labo) of purismen (bestemmeling). Eerlijk gezegd, ook al hou ik niet van barbarismen, toch ben ik geen fundamentalist.
Voorbeelden van barbarismen zijn: solden voor opruiming, editoriaal voor redactioneel, frigobox voor koelbox, er is geen kat voor er is niemand.
Van Dale gebruikt voor de barbarismen niet langer de labels 'gallicisme', 'anglicisme' en 'germanisme', maar vermeldt dat een woord of een uitdrukking een 'leenvertaling' is. Als deze vermelding opgenomen is en het woord of de uitdrukking in andere naslagwerken een barbarisme genoemd wordt, behoort het woord of de uitdrukking in principe niet tot de standaardtaal.
Het barbarisme is echt iets van alle tijden en culturen! Desalniettemin moet worden gewezen op de absolute noodzaak ons oude en authentieke traditionele erfgoed tot een in alle scholen verplicht studieobject te promoveren.
Het eerste doel van de Schrijfwijzer is zo veel mogelijk vragen te beantwoorden die zich bij het schrijven voordoen. Het tweede doel is die vragen zo te beantwoorden dat schrijvers snel verder kunnen met hun werk. Van aanhef tot komma, van aantrekkelijk schrijven tot barbarismen en van tussen-n tot literatuurverwijzingen, geen enkel aspect blijft onbesproken.