cheapfake 1.0
(filmkunst en fotografie; media, communicatie en telecommunicatie; neologisme)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een cheapfake…
is een video of foto; is een medium
- [Doel of bestemming] heeft meestal als doel mensen te misleiden, vaak met een politiek oogmerk
- [Vervaardiging] wordt in het geval van foto's bijvoorbeeld gemaakt door een beeld bij te snijden, om te keren of te vervormen; wordt in het geval van video's bijvoorbeeld gemaakt door opnames te versnellen of te vertragen of door beelden uit een andere context te gebruiken
- [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] is gevaarlijk omdat hij makkelijk te maken en te verspreiden is en veel mensen kan misleiden
- [Onderscheid of tegenstelling] is niet gemaakt met behulp van speciale software of op basis van kunstmatige intelligentie zoals een deepfake
Algemene voorbeelden
Als onderzoeksjournalist bij Pointer (KRO-NCRV) kijkt hij dagelijks welke misinformatie er online rondgaat. „Het aandeel AI is daarin minimaal. Deepfakes zie ik echt zelden." Hij monitort ongeveer 175 accounts die regelmatig misinformatie verspreiden en hun belangrijkste munitie bestaat juist uit zogeheten cheapfakes. Dat zijn bijvoorbeeld beelden die uit de context zijn getrokken. Zoals een filmpje van feestende Oekraïeners waarover complotdenkers zeiden dat het bewees dat de oorlog in dat land wordt overdreven. Mulder ontdekte dat het beelden uit Tel Aviv waren."
Als je in de G7-video wat uitzoomt, zie je dat Biden zijn duim niet naar de lucht opsteekt, maar naar een andere parachutist. En als je in de video van de dansende menigte uitzoomt, zie je dat er achter hem rijen anderen eveneens niet meedansen. Dit zijn zogenoemde 'cheapfakes': video's die zijn bijgesneden of bewerkt op een manier die weliswaar misleidend is, maar niet nep. Efficiënt zijn ze wel.
„Ook met cheapfakes kun je een werkelijkheid creëren die niet echt is. Het is niet zo dat hoe geavanceerder technologie is, hoe ernstiger het probleem is."
Tussen alle oprechte getuigenissen zit ook heel veel nep, zegt TikTok-expert Marieke Kuypers. Dat komt door de korte duur van de filmpjes (15 seconden tot maximaal 3 minuten) en het gemak waarmee ze gemaakt en gedeeld worden. [...]. Deepfakes - nepvideo's die met relatief ingewikkelde technologie worden gemaakt - zijn volgens haar zeldzaam, maar op TikTok doen zogenaamde cheapfakes over de oorlog het goed. "Cheapfakes zijn makkelijk gemaakte nepvideo's. De makers gebruiken beelden uit andere oorlogen of uit games."
Combinatiemogelijkheden
met ander, nevengeschikt substantief
- cheapfakes en neplivestreams
De eerste TikTok-oorlog: cheapfakes en neplivestreams. Jonge gebruikers van TikTok zien vlogs vanuit de schuilkelder, maar ook veel nepvideo's. Veel meer dan op andere sociale media.
Etymologie
| Aard herkomst | leenwoord |
|---|---|
| Vroegste datering | 2019 |
| Brontaal | Engels |
| Vorm in brontaal | cheapfake |
| Betekenis in brontaal | idem |
| Samenhangende woorden (betekenis) | deepfake |