dageraad 1.0
Source:
Solipsist
(
CC BY-SA 2.0
)
Semagram (extra betekenisinformatie)
De dageraad…
is een gebeurtenis; is een periode; is tijd
- [Waarneembaarheid] is waarneembaar door het schemerend ochtendlicht dat geleidelijk sterker wordt tijdens de zonsopgang
- [Geheel] is een deel van een dag
- [Duur] duurt enkele uren vanaf de eerste ochtendschemering en eindigt wanneer het licht van de opkomende zon de kracht krijgt van vol daglicht
- [Tijd] is het begin van de dag
- [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] is een periode met daglicht
Algemene voorbeelden
Telkens getoonzet in een stemming van de tijd (de dageraad, de nacht, de lente) schilderde Alaoui als het ware kleine miniatuurtjes, vol broos verlangen en gespeeld met een beheerste eenvoud op guiterne en percussie.
Zo verslaafd geraakte hij dat hij dageraad vergat, nacht, dag, morgen, maand, seizoen, halfjaar en jaar, in feite ieder besef van tijd, terwijl de fijn-geheupte nimf, bedreven zowel in de technieken van de liefde als in de conversatie, de liefde bedreef met hem.
Naar verluidt kreeg Zadkine de inspiratie voor het beeld De Verwoeste Stad toen hij vanuit Parijs onderweg was. [...]. Zelf zei de kunstenaar over deze uiterst expressieve sculptuur: "... De menselijke pijn bewaren, die veroorzaakt werd aan een stad, die alleen maar het verlangen had te leven en zich uit te breiden als een woud, bij de goddelijke genade. Een angstkreet voor de onmenselijke wreedheid (...) En ook een les voor de toekomst, voor de dageraden van diegenen die jonger zijn dan wij ..."
De anophelesmug prikt enkel tussen valavond en dageraad. Indien volgende maatregelen correct worden uitgevoerd, wordt het risico van malaria in belangrijke mate verminderd.
Bij brand of onheil waarschuwden de torenwachters de bevolking door klokgelui. Ook kondigden zij de dageraad en de avondstonden aan, het begin van de werkdag en het doven van de vuren.
Aan de horizon kondigt een paars streepje lucht de dageraad aan.
Combinatiemogelijkheden
als subject bij een werkwoord
- aanbreken, gloren
En gij wacht in de nachtelijke stilte het opkomen van de dag af. Ge wacht op de gewone, bekende geruchten. En als dan eindelijk de dageraad gloort, wacht de vrees daar ook op u! Altijd gereed om u te bevangen.
Wanneer de dageraad aanbrak, zou de kring van duisternis die om de lantaarns lag langzaam terugtreden.
De dageraad zal weldra aanbreken en er wacht je, naar ik meen, een moeilijke dag.
met adjectief ervoor
- de grijze dageraad
- de rode dageraad
- de rozenvingerige dageraad
Zondag 1 april 1945. Ostersonntag. Enschede leek die grijze dageraad op een spookstad.
Wie niet alles afwist van warmeluchtballons was niet hier [...]. In de rode dageraad gingen ze omhoog. Onstuitbaar. Het loeien van de brander, het suizen van de wind in zijn oren accentueerde de wezenloze stilte van het laatste duister.
Als morgen de rozenvingerige dageraad onze kussens en slaperige ogen beroert, zullen wij allen de herinnering hebben aan een verrukkelijke, onvergetelijke avond.
in voorzetselgroep
- bij dageraad
- met de dageraad
Bij dageraad staat er een rij auto's van ongeveer een kilometer aan te schuiven.
Bij dageraad hield de trein lange tijd halt aan een Antwerps station.
Pas met de dageraad komt de slaap.
- in de dageraad
Na drie uur stappens onder de zomersterren, roken ze vers hooi en daar het toch naar middernacht liep, besloten ze wat te rusten, kropen door een haag en gingen liggen. Toen ze in de bedauwde dageraad wakker werden, lagen ze op een kerkhof en sloegen, verbauwereerd en blij tegelijkertijd, een verlossend kruis.
Vergeet niet morgen de 'item tribune' te kopen. Eerste uitgave om vijf uur in de dageraad.
Ik voelde me beschaamd zoals altijd als bleek dat ik ongelijk had door aan de woorden van de klassieken te twijfelen: het gezicht van Emerence was namelijk gewoon met niets anders te vergelijken dan met de gladde, bewegingloze waterspiegel in de dageraad.
- tegen (de) dageraad
Hij zou zich aan de drank overgeven, die avond [...]. En tenslotte, tegen dageraad in haar bed kruipen.
Tegen de dageraad nam de weerwolf de menselijke gedaante aan en veranderde in een strenge, kerkelijke hoogwaardigheidsbekleder.
- tot de dageraad
- tot aan de dageraad
Ik besloot wakker te blijven tot de dageraad. Vlak voor zonsopgang werd de voorhang van een der tenten opzij geschoven.
De sinistere atmosfeer van het buurtje zet zich voort in het raderwerk van de torenklok: tot aan de dageraad blijft het er middernacht.
- kort voor (de) dageraad
- net voor (de) dageraad
Net voor de dageraad hoorde Viktor de eerste merels.
Het onweer brak kort voor dageraad los.
Omdat het overdag erg warm is, vertrekken we kort voor de dageraad.
- het aanbreken van de dageraad
Daar werd ik op een nacht door de directrice van het internaat in de badkamer opgesloten met de mededeling dat de Heere God mij voor het aanbreken van de dageraad zou laten sterven als ik Hem niet om vergiffenis vroeg.
met ander, nevengeschikt substantief
- dageraden, dagen, schemeringen en nachten
Als hij zijn meest heilige whakapapa of stamboom bekijkt, die alleen aan de Maori-mysticus bekend is, dan zien we dat zijn voorouders beginnen bij Aha – Dat of Wat – of, met andere woorden, het 'absolute' van De Geheime Leer. Uit dit eerste emaneerde Ihu of het tevoorschijn komen, de eerste manifestatie, en zo verder via verschillende mystieke voortbrengingen die dageraden, dagen, schemeringen en nachten voorstellen – de kleinere cyclussen – tot we bij Rangi-Raua-Ko-Papa komen, letterlijk opgevat hemel en aarde, maar mystiek gezien de scheiding van de mensheid in twee geslachten.
dageraad 1.1
Betekenisbetrekking
| Betrokken betekenissen | 1.0 : 1.1 |
|---|
Algemene voorbeelden
Geen van deze politieke scenario's zal de dageraad voor een vernieuwd, zelfbewust Amerika inluiden maar een verlenging betekenen van de politieke metaalmoeheid.
Combinatiemogelijkheden
met adjectief ervoor
- een nieuwe dageraad
Even leek het alsof een nieuwe dageraad in Somalië was aangebroken, maar al spoedig zakte het land weg in een poel van chaos en anarchie.
Wat christenen voortdurend beweegt, is de dynamiek van de hoop, deze hoop die een nieuwe dageraad aankondigt.
met voorzetselgroep
- de dageraad van een eeuw
- de dageraad van een millennium
De presentatie in Rotterdam is een uitgewerkte voetnoot bij de gedenkwaardige tentoonstelling De dageraad van de Gouden Eeuw in het Rijksmuseum in Amsterdam.
Profetische woorden aan de dageraad van een eeuw waarin in Europa maar al te bloedig bleek waartoe de totalitaire staat kan leiden.
De dageraad van een nieuw millennium is een voor de hand liggend moment om de actuele terroristische dreiging in ogenschouw te nemen en een visie te ontwikkelen op het contra-terrorismebeleid voor de korte en middellange termijn.
- de dageraad van de Griekse beschaving
- de dageraad van de reformatie
- de dageraad van de revolutie
Met de dageraad van de antieke Griekse beschaving ontstond de Odyssee, het grondleggende epos van de nostalgie.
In 1971 promoveerde hij op de dissertatie De dageraad van de reformatie in Vlaanderen.
De Morgen, die vanuit Gent de dageraad van de Revolutie zou bezingen, wordt nu uitgegeven door dezelfde commerciële Brusselaar en noemt zich nu onafhankelijk.