deduceren


deduceren 1.0

afleiden, bepalen door te redeneren vanuit wat men reeds weet of als aannemelijk veronderstelt; in specifiek logische zin meer bepaald: afleiden door deductie, waarbij men op logisch geldige wijze van het algemene tot het bijzondere besluit en de waarheid van de premissen noodzakelijk leidt tot de waarheid van de conclusie

Semagram (extra betekenisinformatie)


Deduceren…

is een handeling

  • [Doel of bestemming] heeft als doel op gefundeerde wijze tot inzicht en conclusies te komen
  • [Middel] vindt plaats door redeneren en geschiedt in de logica onder meer aan de hand van geldigheidsregels, redeneervormen zoals syllogismen, en waarheidstabellen

    Algemene voorbeelden


    De logica is in de loop der tijd voorzien van een eigen grammatica en eigen spelregels voor het vaststellen van juistheid. In het systeem van de Duitse logicus Gentzen heeft dit spel van deduceren zijn elegantst denkbare vorm gekregen. Laten we de logische redeneringen in zo'n systeem (dat wil zeggen een samenstel van premissen en conclusies) aan Wittgensteins kant van observeerbare communicatie indelen en de mentale constructies aan de kant van Brouwer.

    NRC,

    Combinatiemogelijkheden


    met object


    • iets deduceren
    • een principe deduceren
    • een stelling deduceren

    De belangrijkste grondlegger van het Rationalisme is René Descartes [...]. Uiteindelijk komt hij door het twijfelexperiment bij de existentiële zekerheid van de mens als denkende substantie [...]. Bovendien zijn voor Descartes ook de producten van het denken, de ideeën zeker [...]. Met deze ideeën als premissen kan de mens deductief aan de slag, zoals een wiskundige stellingen deduceert uit axioma's.

    www.kubrussel.ac.be/onderwijs/etew/tew/vakken/eerstekan/psychologie/Hoofdstuk1.doc

    met een dat-zin


    Ze is zeebiologe van opleiding, en dat is behoorlijk te merken aan haar verschijning. Niet dat er een vislucht rond haar zweemt, maar na een blik op haar horloge, haar oorbellen, en het hangertje om haar hals hoef je geen Sherlock te zijn om te deduceren dat er iets 'fishy' aan de hand is.

    http://cwisdb.cc.kuleuven.ac.be/dcom/campuskrant/737.pdf,

    Zo besteedt Ahold een apart hoofdstuk aan het onderwerp voedselveiligheid, waarin zij aangeeft dat dit haar hoogste prioriteit is en waarin het beleid en de voorzorgsmaatregelen op dit gebied globaal worden beschreven. Maar het woord risico wordt daarbij niet gebruikt en is het aan de lezer zelf om te deduceren dat een onverhoopt voedselveiligheidsprobleem bij Ahold een dramatisch effect kan hebben op de waarde van deze onderneming.

    http://www.ey.nl/?pag=788_id=1492,

    met een vraagzin


    Denk aan het schaakspel: [...] hoe lang we ook de koningin bestuderen (als stuk), toch zullen we daaruit niet kunnen deduceren wat de bewegingsmogelijkheden ervan zijn.

    http://www.vub.ac.be/CLWF/semiotiek.pdf,

    De mannelijke sprekers probeerden eerst de status van het menselijke embryo te bepalen en daaruit te deduceren hoe men embryo's diende te behandelen.

    http://www.bsk.utwente.nl/bw/index.html,