dispersie


dispersie 1.0

(wetenschap; natuurkunde en astronomie)

verschijnsel dat straling wordt gescheiden in componenten met een verschillende golflengte, voortplantingssnelheid e.d.; meer in het bijzonder: optisch verschijnsel waarbij licht door breking, bv. bij een prisma, wordt gescheiden in zijn samenstellende kleuren

Semagram (extra betekenisinformatie)


Dispersie…

is een verschijnsel

  • [Oorzaak] wordt in het geval van lichtstraling veroorzaakt door breking van licht, bv. door een prisma
  • [Werking of functionering] splitst straling in componenten met een verschillende golflengte, voortplantingssnelheid e.d.

    Algemene voorbeelden


    Een spectaculair voorbeeld van dispersie (door water in dit geval) is de regenboog. Een regenboog zien we wanneer we met de rug naar de zon gekeerd naar vallend water kijken. Het figuur hieronder laat zien hoe violette en rode lichtstralen door bolvormige waterdruppeltjes worden afgebogen, en binnen die druppeltjes tegen de achterwand weerkaatsen. Rood licht wordt het minst afgebogen en het rode licht dat het oog van de waarnemer bereikt, komt dus van druppeltjes hoog in de atmosfeer. Vandaar dat rood in een regenboog de hoogste kleur is. De schittering van diamanten ontstaat door een combinatie van dispersie en totale inwendige terugkaatsing.

    http://www.natuurwetenschappen.nl/modules.php?name=News&file=article&sid=64,

    dispersie 2.0

    fijne verdeling van de deeltjes van een stof in een andere stof, zoals van een vaste of vloeibare stof in een andere vloeistof of in een gas

    Semagram (extra betekenisinformatie)


    Dispersie…

    is een proces

    • [Ontstaan] ontstaat door de fijne verdeling van de deeltjes van een stof in een andere stof
    • [Ondervinder] is een proces dat zich voordoet zowel bij een oplossing, een colloïde als een suspensie

      Algemene voorbeelden


      "Tot aan windkracht vijf of zes moet je proberen de olie met mechanische middelen zoals veegarmen te verwijderen, voorbij de zeven Beaufort is er zoveel golfenergie dat de natuur de dispersie voor zijn rekening neemt."

      NRC,

      Combinatiemogelijkheden


      met voorzetselgroep


      Voorzetsel: van

      • dispersie van een stof

      Intensievere samenwerkingsvormen zullen onder meer worden nagestreefd op de terreinen van stormvloedverwachtingen en coastal zone management, hoog water verwachtingen, de veiligheid van de luchtvaart en de dispersie van gevaarlijke stoffen in de atmosfeer.

      http://www.knmi.nl/

      Een eenvoudig voorbeeld van het ontstaan van turbulentie in een systeem dat kennelijk een vreemde aantrekker heeft, is de dispersie van een druppel inkt of koffiemelk die voorzichtig op het oppervlak van het water in een drinkglas wordt neergelaten [...]. De druppel is iets zwaarder dan water en zinkt dus naar beneden. Spoedig ontstaat er een ringvormige wervel, die heel snel onstabiel wordt en uiteenvalt in een klein aantal kleinere wervels. Deze worden op hun beurt zelf ook weer onstabiel.

      http://huizen.dto.tudelft.nl/deBruijn/tennekes.htm

      Woordfamilie


      Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


      dispersie 2.1

      substantie die ontstaat door een fijne, gelijkmatige verdeling van een stof in een andere stof

      Betekenisbetrekking


      metonymie
      Betrokken betekenissen 2.0 : 2.1

      Combinatiemogelijkheden


      met voorzetselgroep


      Voorzetsel: op

      • dispersie op waterbasis

      De naam magneetverf suggereert misschien dat het hier om een magnetische verf gaat, maar dat is niet zo, de verf bevat enkel roestvrije ijzerdeeltjes [...]. De verf is een dispersie op waterbasis met metaaldelen. De verf bevat geen magnetische stoffen, in de buurt van het geverfde oppervlak ontstaan ook geen magnetische velden.

      NRC,

      Woordfamilie


      Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


      dispersie 3.0

      (dieren; biologie)

      het zich verspreiden van diersoorten; meer specifiek ook: het uitzwerven van zelfstandig geworden dieren vanaf hun geboorteplek naar een eigen leefgebied

      Semagram (extra betekenisinformatie)


      Dispersie…

      is een verspreiding; is een handeling

      • [Plaats] heeft vaak betrekking op het traject gevolgd tussen de geboorteplek en het gekozen leefgebied
      • [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] is een ongerichte beweging in tegenstelling tot de trek die naar een specifiek gebied voert
      • [Activiteit of handeling] betreft het zich verspreiden van diersoorten over een ruimere habitat

        Combinatiemogelijkheden


        met voorzetselgroep


        • dispersie van broedvogels

        Doelstelling/vraagstelling onderzoek · Het registreren van de aantallen broedparen van de kievit in het onderzoeksgebied · Het vastleggen van de nestgegevens gedurende de broedtijd [...] · De jaarlijkse overleving van broedparen en plaatstrouw aan het broedgebied · Door middel van ondermeer oproep aan vogelwachters in de regio onderzoek naar eventuele dispersie van broedvogels.

        http://home.hetnet.nl/~willembil/map1/kievit.htm,

        Woordfamilie


        Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


        dispersie 4.0

        (media, communicatie en telecommunicatie)

        verschijnsel dat delen van een signaal met verschillende snelheden over een kabel kunnen lopen en daardoor een transmissieprobleem teweegbrengen

        Semagram (extra betekenisinformatie)


        Dispersie…

        is een verschijnsel

        • [Object betroffen] betreft delen van signalen die met verschillende snelheden over de kabel lopen
        • [Toepassingsgebied of bereik] betreft transmissie van signalen over kabels

          Algemene voorbeelden


          Bij alle datatransportrecords tot nu toe werd gebruik gemaakt van een golflengte van 1550 nanometer. Dan is het verlies aan signaal heel gering, en er bestaan goede versterkers om onderweg het signaal nog eens op te peppen. Philips en de TUE werkten bij een golflengte van 1310 nanometer. Groot voordeel daarvan is dat alle kleuren van het signaal dat door de vezel gaat, dezelfde snelheid hebben. Oftewel: de dispersie is 0. Bij 1550 nanometer moeten er speciale maatregelen worden genomen om dispersie te voorkomen.

          http://www2.ele.tue.nl/encyclopedie/encindex/